DEZENFEKTANLAR

TEMEL TANIMLAR Dezenfeksiyon, cansız ortamda bulunan hastalık yapıcı (patojen) tüm mikroorganizmalardan arındırılması işlemidir.

TEMEL TANIMLAR Sepsis: Zararlı mikroorganizmaların canlı dokuda üreyerek dokuyu istila etmesi. Asepsis: Canlı dokuda enfeksiyon yapan mikroorganizmaların bulunmaması,

TEMEL TANIMLAR Sterilizasyon; Herhangi bir cisim veya maddede bulunan tüm mikroorganizmaların her türlü canlı şekillerinden, tamamen temizlenmesi, öldürülmesi işlemidir.

DEKONTAMİNASYON Nesnelerden ve canlı dokulardan patojen mikroorganizmaların; dezenfeksiyon, sterilizasyon, temizlik ve/veya antisepsi ile uzaklaştırılması işlemidir.

ANTİSEPSİ Özellikle vücudun yüzeysel doku(deri, mukoza)ve lezyonlarında (yara vb.) bulunan patojen mikroorganizmaların öldürülmesi için yapılan işlemdir. .

ANTİSEPTİK Antisepsi sağlamak için kullanılan ürünlere de antiseptik denilmektedir. Dezenfeksiyonun dokulara uygulanmasıdır.

ANTİSEPTİKLERİN ÖZELLİKLERİ Antiseptikler genellikle dezenfektanlar kadar dokuyu tahriş etmezler ve onlar kadar toksik değildirler. Ayrıca; ürün tipi 1 yer alırlar

ANTİSEPTİKLERİN ÖZELLİKLERİ Ürün tipi 1, insan hijyenine yönelik kullanıldığından irritasyon testleri sonucunda izinlendirilirler.

DEZENFEKSİYON Tam bir dezenfeksiyon için ortamdaki sporlu bakteriler hariç diğer tüm patojen mikroorganizmanın ölmesi ve virüslerin aktivasyonlarının engellenmesi gerekmektedir.

DEZENFEKTANLAR Dezenfektanların mikroorganizma üzerine etkisi; Aktif maddenin yoğunluğu, Aktif maddenin yapısı, Etkileme süresi, Ortamdaki organik madde durumuna göre değişir.

DEZENFEKTANIN ETKİNLİĞİ Dezenfektanın Etkinliği Kullanılacak yere bağlı faktörler - Yüzeyin Yapısı, - Yüzeyin temizliği, -Yüzeydeki organik-inorganik madde varlığı-yükü Dezenfektana bağlı faktörler -Dezenfektanın konsantrasyonu - Objeyle temas süresi Ortama bağlı faktörler - Ortamın sıcaklığı, - nem düzeyi ve - pH Mikro-organizmaya bağlı faktörler -Mikrobiyal kontaminasyon tipi ve yoğunluğu .

DEZENFEKTANIN ETKİNLİĞİ Kullanılacak yere bağlı faktörler -Yüzeyin Yapısı, - Yüzeyin temizliği, -Yüzeydeki organik madde yükü ve -İnorganik madde yükü,

DEZENFEKTANIN ETKİNLİĞİ Dezenfektana bağlı faktörler -Dezenfektanın konsantrasyonu, - Objeyle temas süresi,

DEZENFEKTANIN ETKİNLİĞİ Ortama bağlı faktörler - Ortamın sıcaklığı, - Nem düzeyi, - pH

DEZENFEKTANIN ETKİNLİĞİ Mikroorganizmaya bağlı Faktörler -Mikrobiyal kontaminasyon tipi, -Yoğunluğu,

İDEAL DEZENFEKTAN Etki spektrumu geniş ve dirençli olmalı, Zararlı, toksik olmamalı, Mikroorganizmaya kolayca nüfuz etmeli, Kullanıldığı yüzey-nesnelere zarar vermemeli, Stabil-dayanıklı olmalı, Kolayca hazırlanabilmeli ve kullanılabilmeli,

İDEAL ANTİSEPTİK İdeal bir antiseptik, mikroorganizmalara etki gösterirken; Deriyi, vücut dokularını ve hücrelerini tahrip etmemeli, Mikroorganizmaların üremesini engellemelidir.

BİYOSİDAL ÜRÜNLER YÖNETMELİĞİ GÖRE DEZENFEKTANLAR 1. ANA GRUP: Dezenfektanlar ve genel biyosidal ürünler 1. Ürün Tipi: İnsan hijyeni ile ilgili biyosidal ürünler Bu gruptaki biyosidal ürünler insan hijyeni için kullanılan ürünlerdir.

BİYOSİDAL ÜRÜNLER YÖNETMELİĞİ GÖRE DEZENFEKTANLAR 2. Ürün Tipi: Kişisel alanlarda ve umumi alanlarda kullanılan dezenfektanlar ve biyosidal ürünler. Hava, yüzey, eşya, ekipman ve mobilyaların dezenfeksiyonunda kullanılan (hastane yüzey dezenfektanları ve yosun öldürücü ürünler dahil olmak üzere kişisel, umumi ve sınai alanlarda) gıda ve yemlerde doğrudan kullanılmayan ürünlerdir.

BİYOSİDAL ÜRÜNLER YÖNETMELİĞİ GÖRE DEZENFEKTANLAR Yüzme havuzları, akvaryumlar, banyo suları ve diğer sular; klima sitemleri, sağlık kuruluşları ve diğer kurumlardaki duvar ve yerler, kimyasal tuvalet malzemeleri, atık sular, hastane atıkları için kullanılan ürünler de ürün tipi 2 olarak değerlendirilmektedir.

BİYOSİDAL ÜRÜNLER YÖNETMELİĞİ GÖRE DEZENFEKTANLAR 3. Ürün Tipi: Veteriner hijyenine yönelik biyosidal ürünlerdir. Bu gruptaki biyosidal ürünler veteriner hijyeni ve hayvanların tutulduğu, taşındığı ya da yaşadığı yerlerde kullanılan ürünlerdir.

BİYOSİDAL ÜRÜNLER YÖNETMELİĞİ GÖRE DEZENFEKTANLAR 4. Ürün Tipi: Gıda ve yem alanlarında kullanılan dezenfektanlar Ekipmanların, saklama kaplarının, tüketim aletlerinin, yüzeylerin ve üretimle bağlantılı olan boru hatlarının, insan ve hayvanlar için gıdanın, yemlerin ya da içeceklerin taşınması, depolanması ya da tüketiminde kullanılan aletlerin dezenfeksiyonunda kullanılan ürünler.

BİYOSİDAL ÜRÜNLER YÖNETMELİĞİ GÖRE DEZENFEKTANLAR 5. Ürün tipi: İçme suyu dezenfektanları İçme sularının dezenfeksiyonunda kullanılan ürünlerdir. .

Dezenfektanlar Ruhsatlandırma; Biyosidler iş akımı.doc BİYOSİDAL ÜRÜN ANALİZ LABORATUVARLARI ONAYLANAN.pdf Liste_A.pdf Liste_1.pdf EK-V Ürün Tipleri.doc

A-KULLANIM ALANLARINA GÖRE DEZENFEKTANLAR Alet dezenfektanları, Yüzey dezenfektanları, Antiseptikler , olarak 3 grupta toplanabilir.

I-ALET DEZENFEKTANLARI Hastanede kullanılan araç ve gereçlerin enfeksiyona yol açabilme riskleri dikkate alınarak kritik, yarı kritik ve kritik olmayan şeklinde sınıflara ayrılır.

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Hasta Bakım Malzemeleri KRİTİK Steril dokulara veya damar sistemine girenler Steril edilmeli YARI KRİTİK Mukozalar ve bütünlüğü bozulmuş ciltle temas edenler KRİTİK OLMAYAN sağlam ciltle temas eden malzemeler temizlik veya orta/düşük düzey bir dezenfeksiyon yeterli

KRİTİK MALZEMELER Vücut kısımlarına veya damar sistemine giren malzemelerdir. Çok az sayıda da olsa herhangi bir mikroorganizma içermeleri halinde büyük risk oluşturur. Kullanılabilmeleri için steril olmaları şarttır.

YARI KRİTİK MALZEMELER Mukozalar ve bütünlüğü bozulmuş ciltle temas eden malzemelerdir. Bunlarda az sayıda bakteri sporu kalsa bile ciddi bir risk oluşturmaz.

II-YÜZEY DEZENFEKTANLARI Klor ve klorin bileşenleri: Klor, bakterisid ve virüsid olarak etkilidir. Alkali ortamlarda ve organik ortamlarda klorun etkisi azalmaktadır.

II-YÜZEY DEZENFEKTANLARI Alkol çözeltileri (etil ve isopropil alkol): Orta ve düşük derecede dezenfeksiyon sağlayan bileşiklerdir. Amonyum bileşikleri: Katyonik deterjan özelliği gösteren yüzeye etkili bir dezenfektandır.

III-ANTİSEPTİKLER oksijenli su (hidrojen peroksit), tentürdiyot (iyot %2-sodyum iyodür %2,5), batticon (povidon iyot %10)

III-ANTİSEPTİKLER Sabun: Sabunlar sodyum ya da potasyum hidroksitin yağ asidi esterlerinden oluşan deterjan bazlı maddelerdir.

III-ANTİSEPTİKLER Su ve sabun kullanılarak yapılan 15 saniyelik bir yıkamada bakteri sayısı yaklaşık ı log azalmaktadır. log düşüşleri.docx

III-ANTİSEPTİKLER İyodoforlar: İyodin solüsyonları sağlık kuruluşlarında uzun zamandan beri kullanılmaktadır. Daha çok doku ve ciltte antiseptik olarak kullanılmaktadır.

III-ANTİSEPTİKLER Benzalkonyum kloroid (Zefiran) Antiseptik ve dezenfektan olarak kullanılabilir. Gram pozitif ve bazı gram negatif bakterilere etkilidir. Sabunlar ile etkileşimleri, lastik, plastik ve pamuk gibi maddelerle absorbe olması dezavantajdır.

Birbirlerini nötralize etmeleri nedeniyle benzalkoniyum klorür ile sabun bir arada kesinlikle kullanılmamalıdır. + SABUN

Dezenfeksiyon işlemlerinin doğru ve yeterli uygulanmamasına bağlı olarak; dezenfektan ve antiseptiklere dirençli bakterilerin ortaya çıkışı hızlanmıştır.

Doğadaki mikroorganizma çeşitliliği göz önünde bulundurulduğunda amaca uygun dezenfektan ve yöntemin seçilmesi büyük önem taşımaktadır.

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Sağlık kuruluşlarında enfeksiyonlardan korunabilmek için; Öncelikle enfeksiyona neden olabileceği düşünülen patojen mikroorganizma ve onun neden olacağı enfeksiyon türü belirlenmeli ve enfeksiyon oluşmadan önlenmelidir.

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Eğer bu kontrol sağlanamazsa başka bireylere bulaşmanın önlenmesi için gerekli bireysel korunma kurallarına uyulması gereklidir.

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Enfeksiyona sebep olan patojen mikrorganizmanın kaynağının belirlenmesi ve hijyen kurallarına uyulması gerekmektedir.

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Hastalığın bulaşma yolu ve vücuda giriş yolu iyi bilinmeli, Tıbbi işlemlerden önce sterilizasyon, dezenfeksiyon kuralları benimsenmelidir.

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Tüm hastalar dikkatlice detaylı değerlendirilmeli ve her hasta potansiyel enfeksiyon kaynağı olarak kabul edilmelidir.

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Tüm sağlık çalışanlarının ve yardımcı personelin aşı ile önlenebilir hastalıklara karşı aşılanmalıdır. (Hepatit B virus, Influenza, Çocuk felci, Difteri, Tetanoz, Kızamıkçık, Kızamık, Kabakulak, Çiçek)

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Tıp ve diş tedavilerinde kullanılan tüm aletlerin sterilizasyon ve dezenfeksiyonuna dikkat edilmeli Sterilizasyonda “altın kural” olarak, işlem öncesinde iyi bir temizlik yapılması (organik kalıntılardan arındırılması) kuralı unutulmamalıdır. Bireysel koruyucu ve uygun ekipmanlar mutlaka kullanmalıdır.

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Asepsi kurallarına uyulmalı, kan ve tükürüğün çevreye yayılması önlenmelidir. Vücut/ağız içinde kullanılmış tüm tekrar kullanılabilir, hasta bakım aletleri ve cihazları ısı ile ile steril edilmelidir. Solunum yoluyla bulaşmaya ve hijyene çok dikkat edilmelidir.

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Kesici-delici aletler ile yaralanmayı önlemek için güvenli çalışma ortamı oluşturulmalı Mümkünse tek kullanımlık aletler tercih edilmelidir.

SAĞLIK KURULUŞLARINDA DEZENFEKSİYON Hastalardan alınan kan, tükürük, biyopsi materyalleri biyolojik sıvı ve doku parçalarının transferlerinde dikkat edilmelidir. Tıbbi atıkların toplanması ve taşınmasında kurallara uyulmalıdır.

Dezenfeksiyonda İlk yapılması Gereken Temizlik Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon Dekontaminasyon

TEMİZLİK Mikrorganizma sayısında minumum 1 log (çoğunlukla 3-5 log) azalma sağlar, Dezenfektan veya sterilan ajanların etkinliğini artırır. Allerjik, toksik, etkilere neden olabilen maddelerin uzaklaştırılmasını sağlar.

TEMİZLİK Asıl olan etkin temizliktir. Temizlik olmadan dezenfeksiyon olmaz. Dezenfeksiyon için kullanılan kimyasalın kullanım talimatına uyulması gereklidir. Her malzemenin dezenfeksiyonu-sterilizasyonu farklı koşullarda yapılır.

TEMİZLİK Düşük düzey dezenfektanlarla kritik veya yarı-kritik aletler dezenfekte edilmemelidir. Her hasta sonrası işlem tekrarlanmalıdır. Servis temizliğinde protokollere uyularak yapılmalıdır.

Sağlık Kuruluşlarında El hijyeni ne zaman sağlanmalıdır? Hasta ile temastan sonra, Kan ve kan ile kontamine olma olasılığı olan temastan sonra, Hasta çevresindeki yüzeylerle temastan sonra, Eldivenler çıkartıldıktan sonra, Tuvaletten sonra, Mutlaka el hijyeni sağlanmalıdır. Hasta ile temastan önce, Her türlü girişimden önce, Eldiven giymeden önce, İlaç hazırlanma işlemine başlamadan önce, Yemekten önce, Hastaneden ayrılmadan önce, Mutlaka el hijyeni sağlanmalıdır.

HASTANE ENFEKSİYONUNDAN KORUNMA Hastane genelinde uygulanacak dezenfeksiyon ve sterilizasyon uygulamaları için “dezenfeksiyon ve sterilizasyon politikası” oluşturulması gereklidir. Hastane Enfeksiyonlarının %30‘u temel enfeksiyon korunma yöntemleri ile önlenebilmektedir. Cerrahi enfeksiyonlarda ise önleme oranı, %19-41 olarak saptanmıştır.

Son yıllarda dezenfektanların etkinlik testlerine yönelik geniş kapsamlı bilimsel araştırmalar bu maddelerin amacına uygun olarak daha bilinçli bir şekilde kullanılmasına İMKANI sağlamıştır. Bir dezenfektanın halk sağlığı alnında kullanılabilmesi için mutlaka; Sağlık Bakanlığı tarafından DÜZENLENMİŞ “RUHSATNAME” almış olması gerekmektedir.

TEŞEKKÜR EDERİM Hacı DENİZ 0312 565 52 18 haci.deniz@mynet.com