ÖFKE KONTROLÜ Hatice ARAN Rehber Öğretmen

ÖFKE Diğer bütün duygular gibi uygun ifade edildiğinde insani ve normal bir duygudur. Ancak kontrolden çıkıp yıkıcı hale dönüşürse;okul-iş hayatında,kişisel ilişkilerde,genel yaşam kalitesinde sorunlara yol açar. Öfke aslında ikincil bir duygudur buzdağının görünen kısmıdır.

HANGİ DURUMLARDA ÖFKELENİRİZ? Utanç hissettiğimizde, Hayal kırıklığına uğradığımızda, Kendimizi engellenmiş hissettiğimizde, Haksızlığa uğradığımızda, Kıskançlık hissettiğimizde, Yalnızlık,itilmişlik,kaygı hissettiğimizde, Sıkıldığımızda,anlaşılamadığımızı hissettiğimizde

ÖFKE DURUMUNDA VÜCUT TEPKİLERİ Stres ve gerginlik başlar Adrenalin salgısı artar Nefes alıp verme sıklaşır Kalp atışları hızlanır Kan basıncı artar Vücut ve zihin “savaş ya da kaç” tepkisi için hazırdır.

ÖFKE UYGUN ŞEKİLDE İFADE EDİLMEDİĞİNDE!!! Baş ağrısı Mide rahatsızlıkları Solunum problemleri Cilt problemleri Dolaşım problemleri Var olan fiziksel rahatsızlıkların kötüleşmesi Duygusal problemler

ÖFKE VE BEN ""Ben öfkemi olumlu ve yapıcı biçimlerde ifade edebiliyor muyum? ""Çatışmaları başarılı bir şekilde çözümleyebiliyor muyum?""

NE ZAMAN RİSKLİ? , • Eğer öfke başkalarına yönelik fiziksel saldırılara dönüşürse, • Sık sık öfkeleniyor, her gün sınıf arkadaşlarınızla tartışıyorsanız, • Yaşıtlarınıza göre daha yoğun olarak öfkeleniyorsanız, sık sık ağlayıp başkalarına saldırganca davranışlar sergiliyorsanız

NE ZAMAN RİSKLİ? • Yaşamın her alanında öfkelenecek bir şey buluyor ve belli bir kişi ya da olay nedeniyle değil, genel olarak kendinizi öfkeli hissediyorsanız, • Olaylarla baş etme yöntemlerinde önemli değişiklikler görülüyorsa, örneğin daha önce hiç sıkılmadığınız şeylere öfkelenmeye başlamışsanız.

ÖFKEYLE BAŞETMEDE KULLANILAN YANLIŞ YOLLAR Öfkeyi Yok Sayma Öfkeyi Başkasına Aktarmak Öfkeyi Saldırganca Ortaya Koymak Öfkeyi Pasif Davranışlarla Öfkeyi Kendine Yöneltmek

ÖFKEYLE OLUMLU BAŞETME YOLLARI Hangi duygunuz öfkeye yol açıyor? Önce asıl duygunuzu fark edin. Hakkınızı koruyun ancak ne pasif ne saldırgan olmadan! Gerektiğinde mola alıp sakinleşin! Abartılı ve dramatik düşüncelerinizi sorgulayın asıl sebebi bulun! Karşı tarafı suçlamak yerine kendi duygularınızı ifade edin.(ben dili) Espriden faydalanın

ÖFKEYLE OLUMLU BAŞETME YOLLARI Duygularınızı anlattığınız bir günlük tutun. Yazı yazmak zor geliyorsa resim de yapabilirsiniz. Sizi öfkelendiren problemi, bu probleme nasıl tepkide bulunduğunuzu, bu tepkinin ne gibi sonuçlar doğurduğunu ve problemi halletmek için iyi bir yol olup olmadığını düşünün. Asıl sorun öfke değil, ifade edilme biçimidir unutmayın.

Öfkeyi yok edemezsiniz ancak tepkilerinizi kontrol ederek onların sizi mutsuz etmesini önleyebilirsiniz.

KİŞİLERİN AYNI OLAY KARŞISINDA VERDİĞİ TEPKİLERİN ŞİDDETİ NEDEN FARKLI OLUYOR.

ÖFKENİN ŞİDDETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER ÖDENEN BEDEL: Bir olay karşısında ödediğimiz fiziksel, duygusal ya da zihinsel bedel ne kadar çok olursa öfke katsayımız o kadar çok olmaktadır. Ödevini yapmayan öğrenciye öğretmeni öfkelenir ama bu öfke sınırlıdır. Çünkü öğrencinin ödevini yapmaması öğretmene fiziksel, zihinsel ya da duygusal olarak herhangi bir yük getirmeyecektir. Tanımadığımız biri bizim kişiliğimize laf söylediğinde de bunu pek önemsemeyiz ve azıcık bir öfke ile geçiştirebiliriz. Aynı davranışı çok sevdiğimiz bir arkadaşımız sergilerse ödediğimiz duygusal bedel çok daha fazla olacağı için öfkelenmemiz daha çok olacaktır.

ÖFKENİN ŞİDDETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER ATFEDİLEN ÖNEM: Bir arkadaşınız sizin tuttuğunuz takımla alay ediyor ve daha sonrada sizin için çok önemli olan bir hediyenin kırılmasına neden oluyor. Eğer hediyenin kırılması sizin için daha önemli ise onun kırılması sizi daha çok kızdıracaktır. Eğer takımınız hediyeden önde geliyorsa takımınıza yapılan saldırı sizi daha Fazla öfkelendirecektir.

ÖFKENİN ŞİDDETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER DAVRANIŞIN ŞİDDETİ: Arkadaşınız konuşma sırasında size “salak” dediğinde biraz öfkelendiniz çünkü arkadaşınız kişiliğinize saldırmıştır. Aynı arkadaşınız daha da ileri giderek “şerefsiz” dediğinde aşırı bir biçimde öfkelendiniz ve bu arkadaşınız ile arkadaşlığınıza son verdiniz. İkinci durumda daha çok öfkelenmenizin nedeni “ şerefsiz” kelimesinin daha şiddetli bir söz olmasından kaynaklanmaktadır.

ÖFKENİN ŞİDDETİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER MİZAÇ VE KİŞİLİK: Bazı kişiler çok çabuk öfkelenirken bazı kişileri öfkelendirmek için oldukça fazla gayret göstermek gerekmektedir. Bu durum insanların sahip olduğu ve çocukluğundan beri getirdiği kişilikleri ile ilgilidir.

NEDEN BAŞA ÇIKILMASI GEREKEN BİR DUYGU Yıkıcı etkilere yol açabilir. Kişisel ve sosyal sorunların ortaya çıkışında rol oynar. Sosyal ilişkileri bozar Uygun yollarla ifade bulmayan öfke saldırganlık ve düşmanlık duyguları kişilerde ciddi sağlık problemleri ortaya çıkarabilir. Baş ağrısı, yüksek tansiyon Özellikle kalp damar ve mide bağırsak sistemi hastalıkları riskleri artar. Depresyon, yeme bozuklukları, madde bağımlılığı, sigara kullanımı gibi sorunları zemin hazırlar.

NELER YAPABİLİRİZ ÖFKELİ OLAN SEN İSEN: ÖFKELİ OLAN KARŞINDAKİ KİŞİ İSE: Öfkeli konuşmasını yaparken ilgi ve özen göstererek onu etkili bir biçimde Dinle, Kesinlikle savunmaya geçme, sakinliğini korumaya çalış. Diğer kişinin nelerden bahsettiğine ve “ ŞU AN” ne hissediyor olabileceğine odaklanmaya çalış, Onun cümlelerinden anladıklarını ve onun duygusunu ona yansıt, Bazı durumlarda sadece etkin dinleme başlı başına anlaşmazlığın yaşanmasını engelleyici etkiye ve güce sahiptir. Problem çözümlenmiyorsa, çözmek isteyip istemediğinize karar verin. ÖFKELİ OLAN SEN İSEN: Zihninde geçen düşüncelerini olumluya çevir, Ne düşündüğünü ve hissettiğini zihninde toparlamaya çalış, Derin derin nefes alarak sakinleşmeye çalış, Düşünceni ve duygunu nedenleri ile birlikte karşı tarafa ifade et.

NELER YAPABİLİRİZ ÖFKEMİZİN GERÇEK KAYNAKLARINA ODAKLANMAYI ÖĞRENEBİLİRİZ: "Bu durumda beni öfkelendiren şey ne?" "Burada asıl sorun ne?" " Ne düşünüyor ve hissediyorum?" "Ulaşmak istediğim şey ne?" "Kimler nelerden sorumlu?" "Değiştirmek istediğim şey tam olarak ne?" "Yapabileceğim ve yapamayacağım şeyler ne?" Öfke enerjimizi, konumumuz ve seçeneklerimizle ilgili fikirlerimizi açıklığa kavuşturmak yerine, değişmek istemeyen bir insanı değiştirmeye ya da denetim altına almaya çalışarak harcayabiliyoruz.

ÖFKEMİ NASIL İFADE EDİYORUM "Sen ne kadar dağınık bir insansın!", "Sen beni hiç düşünmüyorsun.", "Bana daha önceden haber verseydin, her şey daha başka olurdu." "Sen bu iş için yetersizsin." Öfkemiz karşımızdakinin bir davranışıyla ilgiliyse kullandığımız yukarıdaki ifadeler gerçekte "sen dili" adı verilen ve saldırganlık niteliği taşıyan ifadeler. Bu tür ifadeler insan ilişkilerini örseler, sarsar, karşı tarafı sinirlendirir, kızdırır ve güvensizlik yaratır.