4. Sınıf Fen Ve Teknoloji Dersi KİMYA Maddeyi tanıyalım; Maddenin özellikleri Maddenin halleri Maddenin ölçülebilir özellikleri Maddenin değişimi Isı ve sıcaklık Saf madde ve karışımlar
ISI VE SICAKLIK Maddelerin Sıcaklığı Nasıl Ölçülür? Radyo veya televizyonda verilen hava tahmin raporlarında kimi zaman şöyle bir cümle duyarız. “Yarın Trabzon’da hava sıcaklığı 18º olacak.” Hasta olduğumuz zamanlar büyüklerimiz vücut sıcaklığımızı ölçerler. Sıcak yaz günlerinde, “Bu oda çok sıcak, pencereleri açalım.” deriz.
ISI VE SICAKLIK Havanın, vücudumuzun ya da ortamın sıcaklığını ölçmek için termometre denilen araç kullanılır. Sıcaklık derece selsiyus cinsinden ifade edilir ve “ºC” şeklinde gösterilir. Termometreler suyun erime ve kaynama noktası esas alınarak yapılır.
ISI VE SICAKLIK Sıcak ve Soğuk Maddelerin Birbirine Temasları Sonucu Sıcaklıkları Değişir mi? Masanın üzerinde duran bardağa elimizle dokunalım. Daha sonra bardağa bir miktar buz koyup bir süre bekleyelim. Bardağa tekrar dokunduğumuzda bardağın öncekine göre daha soğuk olduğunu hissederiz. Çünkü bardak sıcak, buz soğuk olduğundan ikisi arasında ısı alışverişi olmuştur. Bu ısı alışverişi sırasında bardağın sıcaklığı azalmıştır.
ISI VE SICAKLIK Maddede Hal Değişimi Nasıl Gerçekleşir? Bildiğiniz gibi maddeler doğada katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunur. Göldeki su sıvı haldedir. Bir miktar göl suyu buzdolabının buzluğunda bir süre bekletildiğinde donar. Buz, suyun katı halidir. Bu buz oda sıcaklığında bir süre bekletilirse erir, yani sıvı hale geçer. Su bir tencerede ısıtılırsa bir süre sonra kaynar ve buharlaşmaya başlar. Buhar suyun gaz halidir.
ISI VE SICAKLIK Sıvı haldeki maddenin ortama ısı vererek katı hale geçmesine donma denir. Katı haldeki maddenin ortamdan ısı alarak sıvı hale geçmesine erime denir. Sıvı haldeki maddenin ısı alarak gaz haline geçmesine buharlaşma denir. Maddelerin ısı etkisiyle yapılarının değişmesine bozunma denir.
ISI VE SICAKLIK Isı bazı maddelerin yapısında değişiklik meydana getirir. Örneğin bir miktar toz şeker ısıtılırsa, siyahlaşır ve şeker olma özelliğini yitirir. Yakılan kömür kül haline gelir, kül tekrar yakılmaz. Isı etkisinde kalan bazı maddeler erimez, bozulur.