Bölüm 7: Direnç Sığa (RC) Devreleri ZKÜ Fen-Ed. Fak. Fizik Bölümü
GENEL BİLGİLER Yük depolamaya yarayan kondansatörü tanımak Seri bağlı direnç ve kondansatörden oluşan bir devrenin davranışını inceleyerek kondansatörün durulma ve yarı ömür zamanını bulmak
Direnç Sığa (RC) Devreleri A. Yük Gevşemesi ve Yarı Ömür Zamanın Ölçülmesi: Deneyin ilk kısmında bir kondansatörün depoladığı yükün yarıya düşmesi için geçen zaman olan yarı ömür Şekil 1 deki devre kurularak incelenmektedir. + - V0 C V Güç kaynağının çıkış gerilimi 15 V olacak şekilde ayarlayınız. Voltmetre değeri 15/2 V olduğunda kronometreyi durdurunuz ve elde ettiğiniz değeri kaydediniz. Böylece T1/2 yarı ömür zamanı tespit etmiş olursunuz. Elde ettiğiniz deneysel değeri aşağıdaki ifadeden hesaplayacağınız teorik değerle karşılaştırınız. T1/2 = RCln2 = 0.693RC Şekil 1. Yarı ömür zamanı tespitinde kullanılacak devre
ifadesi deneysel olarak incelenecektir. B. Üstel Sönme: Bu kısımda Şekil 2 deki devre kullanılarak kondansatörün direnç üzerinden boşalması ve Q = Q0 e-t/RC ifadesi deneysel olarak incelenecektir. Güç kaynağının çıkış gerilimi, voltmetredeki değer 15 V olacak şekilde ayarlayınız. Güç kaynağını devreden çıkarınız ve aynı anda kronometreyi çalıştırınız. Her 3 saniyede bir voltmetre değerlerini kaydederek toplam 90 saniye için 30 veri alınız. Böylece sırasıyla 3., 6., 9.,……,90. saniyelerde voltmetreden okunan değerleri kaydediniz. Şekil 2. RC devresi
B. Üstel Sönme: 1. Elde ettiğiniz sonuçları kullanarak V/V0 değerlerini hesaplayınız ve ilgili tabloya kaydediniz. 2. V/V0=f(t) grafiğini çiziniz. Grafiğin davranışını inceleyiniz ve beklediğiniz sonuçlara uygun olup olmadığını tartışınız. 3. ln(V/V0) değerlerini hesaplayınız ve ln(V/V0) a karşı t grafiğini çiziniz. 4. Bu grafikten yararlanarak RC değerini hesaplayınız ve gerçek değeri ile karşılaştırınız.