Otizm

Üç farklı duygu 1. Konsantrasyon Duygusu aylarda gelişir 2. Zihinsel yoğunlaşma, postural tonusun gelişmesini kolaylaştırır. 3. Bebeğin bakıcısına ya da bir oyuncağına gülümsediği zaman gözlenebilir. Vücutta bir toplanma ve bedensel bir gerilim görülür. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

2. Hareket duygusu. 1. Zihinsel süreçleri ve dikkati değiştirmeyi kolaylaştırır aylarda gelişir. 3. Beklenti içindeyken, bakıcısının yanına yaklaştığı zaman gülümsemesi ve vücudun harekete geçmesi şeklinde görülür. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

3. Rahatlama duygusu 1. Başkalarının yanında rahat olmayı kolaylaştırır. Yeni birinin yanında rahatça durabilmesini sağlar aylarda gelişir. 3. Bakıcının yüzünü değiştirerek yaptığı oyunda çocuğun rahat bir şekilde gülmesiyle gözlenebilir. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

 0-2 ayları içinde bebek gözleri tamamen açık bir nesneye sabit bir şekilde bakar ve dışarıda olup bitenlerden habersiz görünür. Bu duruma Zorlayıcı Bakış veya Otistik durum adı verilir. Bebek bir başka uyarıcıya tepki verecek esnekliği geliştirememiştir.  İkinci ayın sonlarında bebek sakin bakmayı geliştirdiği zaman gülme ve bedeni toparlamayı da başarmaya başlar.  3-4 aylarda bebekle bakıcısı yüz yüze geldikleri zaman bebekle katılma ya da kahkaha ile gülme görülür. Bu haz veren yaşantı harekete geçirici duygulardır. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Konsantrasyon duygusu aşamasında bebek tatmin olma duygusu göstermez. Uyarıcılarla doyuma ulaştığı zaman ( yiyecek ya da temas) dinlenmeye ve uyumaya yönelir. 6-7 aylarda haz vermeyen durumlar sınırlandırılmış ama tatminden de haz alma duygusu çıkmamaktadır. Bebek bakıcını haz veren bir uyarıcı olarak algılar. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Otistik Durum’un iki bileşeni vardır. Konsantrasyon duygusunun yoğunlaşmış ifadesi Rahatlık duygusunun yokluğu Bir bebek 6-7. Ayları geçtikten sonra konsantrasyonda aşırılık ve rahatlama duygusunun yoksunluğunu yaşama eğiliminde olacaktır. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Konsantrasyon duygusu çok yoğunlaştığı zaman bebeğin zihinsel esnekliği kaybolur. Birisi insan aktiviteleri yerine duyusal uyaranlara konsantre olursa otistik bir eğilim gösterir. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Hareket duygusu ve hiperaktivite Harket duygusu dikkati döndürmeyi ve bedensel enerjinin kullanımını kolaylaştırır. Bu aynı zamanda bedensel gerilimin ve bastırılıp biriktirilmiş duyguların (yoksunluklar) boşaltılması ya da giderilmesidir. Bir başka şekilde ise geniş çaplı çevresel uyarıcı bilgisi toplamaktır. (Hiperaktivite) YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Bu duygular öfke patlaması, bedensel hareketlerden haz alması, dikkatin çok çabuk başka uyarıcıya yönelmesi, haz verici beklentileri bekleme olarak gelişebilir. Patlayıcı öfke çocuğun haz veren isteklerini, sıkıntılarını ve beklentilerini ifade etmesini kolaylaştırır. Bedensel hareketten haz alması çocuğun rahatça etrafı gezip incelemesini, dikkatini döndürmesini, stress ve enerjini boşaltmasını kolaylaştırır. Diğer insanlarla aktif ilişki kurma hazzı çocuğun diğer insanlarla ilişkileri, ve iletişim becerisi kazanmasına yardımcı olur. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Bebeklerde aktif iletişim duygusu ana-babayı beklerken (anticipation) gözlenebilir.Bebek beklenti sonrası doyuma ulaşırsa sakinleşme eğilimi gözlenir. Bebek beklentileri karşılandıkça rahatlık duygusu yaşamaya başlar.6-7 aylık olduğu zaman doyumdan haz almayı öğrenirler. Bu rahatlama duygusudur,(Gerilimin azalması). YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Hareket duygusunun yoğun bir şekilde ifade edilmesi (koşuşturma) bebeğin dikkatinin değişebilir olmasını ve hipeaktifliği kolaylaştırır. Bu duygunun öğrenmeye, amaçların sürdürülebilirliğine ve düşünmeye karşı olumsuz etkileri vardır. Çünkü bu duygu beklentinin karşılanması için işe yarar, ancak yakınlık, pişmanlık gibi derin duyguları yaşamak zordur. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Rahatlık Duygusu Diğer insanlara yakınlaşma sonucu tatmin-haz almayı kolaylaştırmaktadır. Bu duyguların en büyük görevi bebeğin bazı aktivitelerinden sonra onun aktivite düzeyini düşürmektir. Bu yaşantılar bilinç tarafından tanınır ve değerlendirilirse bebek rahatlık, huzur, güven geliştirir. Fizik çevreden rahatsız olmamayı öğrenir. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Bebek böylece bağlanma duygusundan yavaş yavaş kurtulmaya başlayacaktır. Bu dış dünyaya (yakın fizik çevre) karşı geliştirdiği bir güven duygusudur. Anneden ayrılma onu çok rahatsız etmez. Ailenin diğer bireylerine de alışmaya (bağlanma) başlar. Yabancı kişiler ise güvenin olmadığı duygusuna yol açar ve bebek rahatsız olur.Buna yabancı rahatsızlığı denir. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Rahatlık duygusu aslında amaca yönelik hareket ve ona ilişkin heyecanın azalmasından başka bir şey değildir. Yani bir farkındalık söz konusudur. Bebek eylemin bittiğini anlamıştır. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Aslında başkalarının davranışlarının nedenleri ve sonuçlarını tahmin etmek (prediction- yordamak) bireye haz verir. Bir insan A davranışını yapar. Biz bunu niçin yaptığını düşünürken bir sonraki davranışının B olacağını tahmin ederiz. Şayet kişi B davranışını yaparsa bir rahatlık duygusu (güven duygusu) hissederiz. Bu beklentinin sonlandığının farkına varmaktır. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Bu nedenle diğer insanların davranış ve hareketleri bizim ilgimizi çekmektedir. Aslında bu bütün canlıların bir varoluş problemidir. Yeniden söylemek gerekirse: Önemli olan kişilerarası ilişkilerdeki davranışların neden ve sonuçlarını tahmin etmek değil Bir duygu olarak rahatlama hazzının yaşanmasıdır. Rahatlama duygusu bireyde çok güçlü bir merak, öğrenme isteği doğurur. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Bu duygu gelişerek kişi ilişkilerindeki neden ve sonuçlardan haz almaya da başlar. Biz A davranışını yaparız. Karşımızdakinin B ile cevap vereceğini bekleriz. Karşımızdaki B ile cevap verirse haz alırız. Böylece insanlarla ilişkiden haz alabiliriz. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Bu ilişkiler içinde karşımızdakinin niyeti önemli olmaya başlar. Şimdi ne yapacak? Bu duygu bizim diğer insanların niyetlerini ( zihinlerindekileri) anlamamızı sağlar. Altı aylık bebeklerde bu duyguyu Ceee! Oyununda görülebilir. (Yüzü kapatıp-Cee diyerek tekrar açarak oynanır) Bu oyunda başlangıçta zayıf bir uyarıcı örüntüsü ve arkasından güçlü bir uyarıcı örüntüsü vardır. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Bu oyun tekrar edildikçe bebek zayıf uyarıcılarla dikkatli olma ve kuvvetli uyarıcılarla da rahatlayıp gülme eğilimi geliştirecektir. Zayıf uyarıcılar varken bebek güçlü bir uyarıcının geleceği beklentisini geliştirir. Bu bir uyarılma gerilim durumudur. Beklediği gerçekleşirse bu gerginlik gider, bebekte rahatlık duygusu gelişir. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Doyum-Tatmin Bebek yedi aylıkken yiyecek ister ve onu elde eder. Derin bir nefes vererek ve gülümseyerek rahatladığını gösterir. Bu doyum-tatmin olma duygusunu gösterir. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Olumsuz duygu olarak Üzüntü-Öfke Öfke haz alamamanın gerilimli ya da heyecanlı şekilde ifade edilmesidir. Üzüntü ise mutsuzluğun (gerilimi bitmiş) gevşemiş bir şekilde ifade edilmesidir. (Ağlama) YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Rahatlık duygusu ile istirarahat-dinlenmeyi ayırt etmek gerekir. Dinlenmede aktivite azalmıştır. Heyecan yoktur. Rahatlık duygusunda ise hem dinlenme hem de heyecan vardır. Bizi dinlenme durumuna sokan doyum ( yeme) ile bizi rahatlık duygusuna götüren tatmin duygusunu da ayırt etmek gerekir. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Doyum ihtiyaç ve rahatsızlığın ortadan kalkmasıdır. Tatmin olma duygusu rahatsızlığın ve ihtiyacın ortadan kalkmasının yanı sıra rahatlama duygusu ortaya çıkar. Altı aylık bebekler nadiren tatmin duygularını ifade ederler. Daha genç olanlar ise ihtiyaçları giderildiği zaman sakinleşir ve uykuya dalarlar. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Sonuçta çocuklarda rahatlama duygusu esnekliği, açıklığı ve iletişimi kolaylaştırıyor. Bu nedenle otistik çocuklar ihtiyaçları karşılanınca rahatlama duygusu yerine sakinleşiyor, uykuya dalıyor. Tıpkı altı aydan genç bebeklerde olduğu gibi. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

BAĞLANMA Bağlanma üç çeşittir.  Temas ve uyarılma amacına yönelik bağlanma  Çocuk uyarıcı kaynağı olarak bakıcısını arar.  Bu durumda iki tarafın da mutlu olduğu söylenemez.  Yanında olma ya da olmazsa olmaz.  Çocuk için bakıcısı yanında olsun yeter.  Etkileşim değil yanında olmak önemli  İsterse bakıcısından kendi isteğiyle uzaklaşabilir.  Bakıcıdan uzak kalırsa sorun çıkar. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

 Bağlanma barış ve güvene bağlıdır.  Çocuk bakıcıyla iyi etkileşimde olduğu için hoşnuttur. Otistik çocuklar ilk iki türden bağlanma gösterirler. Normal bağlanmada ise rahatlama duygusu vardır. Bu duygu çocuğu diğer insanlara yakınlaşmaya götürür. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

DUYGUSAL GELİŞİMİN AŞAMALARI 1. Dönem: ( 0-1 ay arası) Rahatsızlığı enerjik olarak ifade etme, sorun giderildikten sonra istirahata geçiş. 2. Dönem: (1 aylık)Katı bir haz ifadesi ve istirahat durumu. ( Dikkati toplama duygusu) (Heyecansız uyanma, duygu olmaksızın dinlenme moduna geçme) 3. Dönem: (3 aylık) Haz beklentisini canlı bir şekilde ifade etme, (Hareket duygusu) ve dinlenme. Heyecansız uyanma. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

4.Dönem: (6-7 aylık) Mutluluğun rahatlıkla ifade edilmesi, (rahatlama duygusu= doyum duygusu) Haz ile dinlenmeye yönelme, yatma.  Duygular bağlanma sürecini kolaylaştırır. Haz veren ilişkiler,karşıdakinin davranışlarının ne anlama geldiğini anlama, taklit etme, özdeşim, empati, sosyal öğrenme ve amaca yönelik davranış bu rahatlama duygusu ile sağlanır. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

5.Dönem: (1 yaş) Kendini ortaya koyarak zevkle ifade etme. Ödül ve içselleştirilmiş değerler. Kendini değerli hissetme. 6. Dönem: (2 yaş) Benlik oluşumu, talepkarlık,assertiflik. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Ne yapmalı? 1. Mutsuzluk ifadesini telafi etmek gerekir. 2. En çok haz veren duygular gıdıklama, dokunma ve kassal gevşemeyle elde edilir. 3. Oyun oynayan insanlarla ilgili beklenti oluşturmak. 4. Rahatlık duygusuna yol açacak yumuşaklıkta davranmak. YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

5. Basit bir dinlenme ya da yatma olayını zevk alınan bir dinlenme olayına dönüştürme. 6. Dinlenme durumunu haz verecek şekilde güzelleştirme, oyunlaştırma. 7. Rahatlama duygusunu yapmış olduğumuz bir işe eyleme bağlama. 8.İlişkileri zevkli hale getirme YERKÖY REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

TE Ş EKKÜRLER….. YERKÖY REHBERL İ K VE ARA Ş TIRMA MERKEZ İ SUNDU….