4-6 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİMSEL ÖZELLİKLERİ

4-5 Yaş Arası Gelişim Özellikleri:

1) Fiziksel ve Hareket Gelişimi Beden hareketlerini istediği gibi, ustalıkla yönlendirebilir; keskin, ani dönüşleri gerçekleştirir; itip çekerek koşabilir. Ayak değiştirerek kendi başına merdivenlerden çıkar iner, Hatta koşarak bile inip çıkabilir. Parmak ucunda durabilir, yürüyebilir, koşabilir. Üç tekerlekli bisiklete binmede ustalaşmıştır; U dönüşlerini kolaylıkla gerçekleştirir. Topa sopayla vurmak dahil, topu atma, yakalama, zıplatma, tekmeyle vurma gibi becerileri içeren top oyunlarında giderek ustalaşmaktadır. Öğretilirse bu yaşta basit müzik aletlerini çalmayı başarabilir. Kalemi yetişkin gibi tutar ve başarıyla kullanır. Çizdikleri resimler tanınır hale gelmiştir.

Çocuğun Bedensel Gelişimini Desteklemek İçin Siz Neler Yapabilirsiniz? *Belirli bir yükseklikten atlama oyunları oynaması için fırsat verin. *Hamurdan istediği şekilleri oluşturmasını isteyin. Sonra yaptıklarını size anlatsın. *Geometrik şekillerle ilgili faaliyetler yapın. *Sık sık parka götürün ve parktaki aletleri kullanarak büyük kas gelişiminin desteklenmesini sağlayın

2) Zihinsel ve Bilişsel Gelişim: İsteklerinin anında yerine getirilmemesini anlayışla karşılamayı öğrenmeye başlar. Kendi dışındaki dünyanın kuralları olduğunu ve başkalarının hak ve istekleri olduğunu öğrenir. Beklemeyi öğrenir . İsteklerinin bazılarına er yada geç kavuşacağına inanır. Hayali hikayeler anlatmaktan hoşlanırlar. Değişken bir görünüm sergilerler. Genellikle yarım bırakılan bir şeye karşı duyarsızdır. Sorgu çağı 4 yaşında oldukça yüksek düzeye ulaşır. 4 temel rengi uygun şekilde eşleştirip isimlerini söyleyebilir. Çocuk hala miktar, ağırlık ve sayı ilişkilendirmeyi anlayamaz. Ve hala sınıflama ve gruplandırma yapamaz.

4-5 YAŞ Çocuğun Zihinsel Gelişimini Desteklemek İçin Siz Neler Yapabilirsiniz? *Her gün yüksek sesle kitap okuyun. *Evde kullanılan eşyalarla oyun oynayabilirsiniz. Örneğin, “tabak ne işe yarar?” gibi, “su ısıtıcıyı nerde kullanırız?” gibi, “elektrik süpürgesiyle ne yaparız?” gibi. *Sınıflandırma becerisini arttırmak için oyunlar oynayın. *Sıralama becerisini kazandırmak için oyunlar oynayın. * Sayı saymayı geliştirmek için oyun oynayın *Zaman kavramını geliştirmek için sohbet edin.

3) Sosyal ve Duygusal Gelişim Daha bağımsız ve oldukça inatçıdır; kendi isteğiyle hareket eder. İsteklerine karşı gelindiğinde, yetişkinlerle uygunsuzca, konuşabilir ve oyun arkadaşlarıyla kavga edebilir. Konuşma ve etkinliklerinde mizah anlayışını sergiler. Dramatik oyunu ve çeşitli giysiler giyip kılıktan kılığa girmeyi çok sever. Evin dışında, eline geçirebildiği, işe yarar her türlü malzemeyle bir şeyler üretmeye, oluşturmaya çalışarak yaratıcılığını sergiler. Paylaşma ve oyun sırasında sıra bekleme anlayışı gelişmiştir. Küçük kardeşlerine ilgi gösterir, sevgiyle yaklaşır. Çocuk kendisiyle oynayacak bir ya da iki arkadaşını seçmeye başlar. Bu dönemde seçtiği arkadaşları her iki cinsten de olabilir.

Çocuğun Sosyal-Duygusal Gelişimini Desteklemek İçin Siz Neler Yapabilirsiniz? *Süper kahramanlarla ilgili oyunlar oynayın. *Onların gerçek olmadığını ve kavgalarının birer oyun olduğunu söyleyin. *Arkadaşlarını sık sık eve davet etmelerine izin verin.

4) Algısal Gelişim Yakın geçmişteki olayları, deneyimler ve olup bitenler arasında ilişki kurarak anlatır. 20'ye kadar veya daha fazla ezbere sayar; nesnelere dokunarak, nesne-sözcük arasında birebir eşleme yapar, dört veya beşe kadar sayabilir. Dört temel rengi uygun biçimde eşleştirir ve isimlerini söyleyebilir. Uzun öyküleri dinler ve gerçekte var olanla düş ürününü zaman zaman karıştırarak anlatır.

5) Dil Gelişimi 4 yaşındaki çocuk bir yetişkin gibi konuşur. Hiç durmaksızın "Neden?", "Ne zaman?", "Nasıl?" ve "Niçin?" sorularıyla sözcüklerin anlamlarını ve olayların nedenlerini ısrarla sorar. Bildiği birkaç çocuk şiirini ezbere okuyabilir ya da çocuk şarkılarını doğru olarak söyleyebilir. Adını, soyadını, ev adresini ve çoğunlukla yaşını söyleyebilir. Şakalardan, fıkralardan zevk alır, uygunsuz sözlerden, ifadelerden ve argodan hoşlanır.

Çocuğun Dil Gelişimini Desteklemek İçin Siz Neler Yapabilirsiniz? *Kardeşlerinin isim, soyadlarını ve kendi adreslerini öğrenmelerine yardımcı olun. *Kelime hazinesini genişletmek için yeni kelimeler öğrenmelerini sağlayın. *Daha önce okuduğunuz hikaye ile ilgili sorular sorarak hatırlamasını teşvik edin. *Yazma ve okumanın günlük hayatta ne kadar önemli olduğunu gösterin *Televizyon izlerken birlikte olun. Gördüklerinizle ilgili çocuğunuzla konuşun.

5-6 YAŞ ARASI GELİŞİM ÖZELLİKLERİ:

1) Fiziksel Gelişim ve Hareket Gelişimi: Kas hakimiyeti tam anlamıyla gelişmiştir. İnce bir çizgi üstünde kolaylıkla yürüyebilir. Tırmanma, kaydıraktan kayma, sallanma, gibi daha pek çok hareket becerisinde etkinleşmiş, ustalaşmıştır. Hareketlerini müziğin ritmine uydurabilir. Bir nesneyi her iki eliyle sımsıkı tutar; kavrayışı epeyce güçlüdür. Kabul edilmiş kurallara uyar; örneğin oyunda üstlenilen görev, rol veya puanlamayı gerektiren oyunlar da dahil, çeşitli top oyunlarını başarıyla oynayabilir. Yazıp çizerken, resim yaparken, kalemleri ve boya fırçalarını ustaca kullanır.

Çocuğun Bedensel Gelişimini Desteklemek İçin Siz Neler Yapabilirsiniz? * Hem büyük kas hem de küçük kaslarını geliştirici hareketler yapmasına olanak tanıyın *Zıplama, atlama, hoplama oyunları oynamasını sağlayarak çocuğun vücut koordinasyonu ve dengesini geliştirmesine fırsat tanıyın. Koşması ve zıplamasını yaramazlık olarak değerlendirmeyin. *Müzik eşliğinde birçok hareketi birden yapmasını isteyebilirsiniz. *El becerilerini geliştirmek için kağıt katlama oyunları oynayın. *Kağıtları katlayarak çeşitli şekiller oluşturmasını isteyebilirsiniz.(Origami gibi)

2) Zihinsel ve Bilişsel Gelişim Parça ile bütünü aynı zamanda düşünemez. Zihinsel kıyaslama yapamazlar. Eylemlerinde, bakış açılarında, düşüncelerinde benmerkezcidir. Nesnelerin görüntüsünün etkisi altında kalır Sınıflama ve gruplandırma yapamamaktadır. 4 yaş çocuğu yarım bırakılan bir şeye karşı duyarsızken, 5 yaş çocuğu başladığını bitirmeyi sever.

5-6 YAŞ Çocuğun Zihinsel Gelişimini Desteklemek İçin Siz Neler Yapabilirsiniz? *Kitap okuma zamanlarına dramayı da ekleyin. Kitapta yer alan farklı karakterlerde ses tonunuzu değiştirin. *Yazı/harf kavramını öğrenmeleri için oyuncaklarının ve malzemelerinin üzerine ne olduğunu yazan etiketler yapıştırın. *Günlük hayattaki gerçek nesnelerle gruplama, birebir eşleme, sıralama yapmasını sağlayın. *Sayma kavramını geliştirmek için oyun oynayın.

3) Sosyal ve Duygusal Gelişim Bu dönemde çocuk daha bilgili ve olgun bir birey görünümündedir. Çevresine karşı dostça bir yaklaşım içerisindedir. En belirgin özellikleri arasında yeterli ve dengeli oluşu gelmektedir. Yaşadığı kültür çevresine uyum gösterir. Dikkatlidir. Kendi kendini eleştirir. Fakat kendine güveni de vardır.. Yüksek derecede toplumsallaşmış bir birey görünümündedir. Ne kendisiyle, ne de çevresiyle çelişki halindedir. Ailesine, okula ve topluma uyumu belirgin bir biçimde artmıştır. Kritik durumlarda soğukkanlı olmayı başarır

Sıkıntı içinde olan arkadaşlarının duygularını paylaşmaya, onları rahatlatmaya çalışır. Söylenenlere inanır, uyar, belleği güçlüdür *Zaman zaman karanlıktan ve kaybolmaktan korkabilirler. Grup oyunlarını tercih eder. 2-3 arkadaşıyla birlikte oynar. Küçüklerini korurlar. Ev dışında daha mutlu olurlar. Arkadaşlarını kendi seçer. Arkadaşlarıyla çoğunlukla işbirliği yapar. Oyunda kurallara uyulması ve dürüst olunması gerektiğini anlar.

Çocuğun Sosyal-Duygusal Gelişimini Desteklemek İçin Siz Neler Yapabilirsiniz? *Doğru ve doğru olmayan davranışların neler olduğunu bulmaya yönelik oyunlar oynayın. *Başkalarının duygularını anlayabilmesine de bu şekilde destek olabilirsiniz. *Arkadaşlarıyla birlikte zaman geçireceği ortamlar hazırlayın. Çocuklar biraya geldiklerinde birlikte işbirliği gerektiren çalışmalar yapabilirler

4) Algısal Gelişim Ezbere şiir okumaktan ya da çocuk şarkıları, çeşit çeşit tekerlemeler söylemekten çok hoşlanır. Kendisine öykü okunmasına veya anlatılmasına bayılır. Sonradan kendi başına ya da arkadaşlarıyla birlikte öyküyü tüm ayrıntılarıyla oyunlarında canlandırır. Kitaplara giderek daha fazla ilgi duymaya başlar. Somut isimleri, nesneyi kullanarak tanımlar. Hiç durmadan soyut sözcüklerin anlamlarını sorarlar ve bu sözcükleri yerli yersiz kullanırlar. Şaka-fıkra, bilmece ve tekerleme gibi söz oyunlarından zevk alırlar. Saat kavramı gelişmiştir; saatin günlük programla ilişkisini anlayabilirler.

5) Dil Gelişimi: Kendi eylemlerini düzenlemedeki sözcük gücü, başkalarını yönetmedeki gücünü de ortaya çıkarır. Sürekli konuşmak ister. Yetişkinler gibi uzun cümleler kurmaya çalışır. Bilgisini arttırmak için sorular sorar. Dilbilgisi kurallarına uygun konuşur. Olayları ve masalları, konuların sırasını bozmadan anlatır. Her şeyin neden ve niçini ile ilgilenir. Söylemek istediğini dile getirmeden önce düşünür, sonra söyler. Adını, soyadını, yaşını, ev adresini bilir.

Çocuğun Dil Gelişimini Desteklemek İçin Siz Neler Yapabilirsiniz? *Doğum günü, telefon numarası ve anne baba adını öğrenmesine yardımcı olun. *Kitap okurken karşılaşılan yeni kelimelerin anlamlarını basit bir dille açıklayın. *Siz de konuşmalarınızda “ve, fakat, çünkü” gibi kelimeleri kullanın. *Kitap okumaya devam edin. Kitapla ilgili sorular sorun. “neden, niçin, nasıl“ gibi sorular. *Aynı sesli harfle başlayan kelimeler üretmelerini sağlayan oyunlar oynayın. “A sesiyle başlayan neler var?“ gibi. *Evde bir nesne saklayın ve bulana kadar 3 basamaklı komut verin. *Aynı sessiz harfle başlayan kelimeler üretmelerini sağlayan oyunlar oynayın. “Ş sesiyle başlayan neler var?“ gibi.

KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER