KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ TOPLUMSAL DUYARLILIK PROJESİ

“Saniyeler bizim için değerlidir!” CLASSİS 90+3 “Saniyeler bizim için değerlidir!”

CLASSİS 90+3 ÜYELERİ Sibel GÖKMEN Mehmet KILIÇ Didem YILDIZ Ersin ERGÜL Can KOSKA Yazgı İSKENDER Atakan EMENGEN Erdi ULUTAŞ

DANIŞMANIMIZ: ACİL TIP AD BAŞKANI YRD.DOÇ.DR. SERKAN YILMAZ LİDER ÖĞRENCİ: Gözde ÇELİK

ACİL TIP ACİL DURUM: BEKLENMEDİK ANDA GELİŞEN, MÜDAHELE EDİLMESSE ÖLÜM VEYA KALICI SAKATLIKLAR İLE SONLANABİLECEK DURUMDUR. ACİL SERVİSLERİN İKİ MODELİ VARDIR: ANGLO-SAKSON MODEL FRANKO-GERMAN MODEL

AMACIMIZ Halkın ve sağlık çalışanlarının acil servisler hakkında bildikleri, bakış açıları, eleştirilerini ve beklentilerini incelemeyi amaçladık

ÜLKEMİZDE ACİL TIP Son 15 yılda 112 acil ambulans sisteminin kurulması ve acil tıp anabilim dalının açılmasıyla geliştirilmeye çalışılmıştır.

METOD ANKET UYGULAMASI ANKETİN SONUÇLARININ İSTATİSTİKSEL OLARAK YORUMLANMASI

ÖĞRENMEK İSTEDİKLERİMİZ ACİL SERViSTE HANGİ HASTALARA BAKILMALIDIR? ACİL TIP NEDİR? ACİL SERVİSİN, NE KADAR YARARLI OLABİLDİĞİ ELEŞTİRİLER VE ÖNERİLER

SONUÇLAR Toplam 423 kişi ile anket yapıldı. Yaş: 16-57 Üniversite mezunu:%79.4(n=336) Lise Mezunu:%13.2(n=56) İlkokul mezunu:%4.7(n=20) geriye kalan 11 kişi (%3.7) herhangi bir eğitimi yok %52,4’ü erkek (n=222), %47,6’sı kadındı (n=201).

ACİL TIP NEDİR? Tıbbın bir dalıdır. Normal ciddiyeti olan tüm hastalar bakılabilir Hızlı tanı ve tedavi Tıbbın ilk basamağıdır buradan hastanenin gerekli bölümlerine dağılabilir İlkyardımdır

%75,7 (n=330) katılımcı daha önce acil servise çeşitli nedenlerle başvurmuştu. Bu başvurularından %57,3’ü memnun ayrılırken (n=189), %42,7’si memnun olmadığını ifade etti (n=131). % 57,4 (n=247) kalabalık % 66,2 (n=280) personel yetersizliği % 43,7 (n=185) acil serviste kapasite azlığı % 19,1 (n=81) ekipman yetersizliği % 40,4 (n=171) gereksiz hasta başvurusu ve uzun hasta takipleri

BAKILMASI GEREKEN HASTALAR Acil hastalara bakılmalı diyen:%71.2(n=301) Her hasta bakılmalı diyen:%20.3(n=86) Muayene olmak isteyen herkes bakılmalı diyen:%6.4(n=23)

FİZİKSEL YAPI %46.8(n=189) yeterli bulurken %29.3(n=124) yetersiz bulmuştur. %24.9(n=110) fikri olmadığını söylemiştir

Acil servis çalışanlarına yönelik şiddetin sebebi % 56 (n=237) gereğinden uzun bekleme % 23,6 (n=100) yetersiz tıbbi bakım % 46,1 (n=195) sağlık sisteminin hantallığı % 48,2 (n=204) sabırsız hasta ve hasta yakınları % 40,4 (n=171) gereksiz hasta başvurusu ve uzun hasta takipleri

Öneriler %68,5 (n=290) katılımcı acil serviste bütün branşlardan doktorun bulunması gerektiğini %73,3 (n=310) katılımcı acil serviste yataklı ünitelerin bulunması gerektiğini ifade ettiler

Ayrı odalar %67 katılımcı (n=283) hastaların ayrı ayrı odalarda bakılması gerektiğini %7,7’si (n=22) Erkek ve kadınların ayrı odalarda bakılması gerektiğini %12’si (n=34) Ağır yaralıların ayrı odalarda bakılması gerektiğini %9,8’i (n=28) Psikiyatrik hastaların ayrı odalarda bakılması gerektiğini %11’i (n=31) Bulaşıcı hastalığı olanların hastaların ayrı odalarda bakılması gerektiğini % 62 ‘si ise bütün hastaların ayrı odalarda bakılması gerektiğini söyledi.

TARTIŞMA Her ne kadar halkın %71,2’si acil servislerin sadece acil durumdaki hastaya hizmet vermesi gerektiğini ifade etse de geri kalan katılımcıların acil servise bakışı polikliniklerden farksızdır.

Acil tıp sistemleri Katılımcıların talepleri Anglo-sakson ve franko-german modelleri arasındaki önemli farklılıklardır. Ancak bu iki model arasında yapılan karşılaştırmalı çalışmalarda Anglosakson model daha üstün bulunmuştur.

Bu durumu açıklayan en iyi örnek Lady Diana’dır. Franko-german modelin (stay and play) ürünü Fransız acil Sağlık Hizmetleri (SAMU), kaza yapan araçtan çıkarılan Lady Diana’ya “hastaneyi hastanın ayağına getirmek” mantığı ile 1,5 saat olay yerinde tedavi uygulamış Hastaneye getirilen Diana akciğer damarında meydana gelen yırtık ve kanama sonucu kaybedilmiştir

Scoop and Run (yakala ve koş) modeli ile çalışan Anglo-sakson modelinde ise hastane öncesi ve hastanede hızlı değerlendirme ve kesin tedaviye hızlı gidiş amaçlanmaktadır ki ülkemizde bu gün uygulanan model de budur. Ancak bu modelin tam olarak işleyebilmesi için hastane öncesi ve acil servisler ile birlikte tüm sağlık sistemi ve hizmet sunulanlar da uygulanan bu sisteme uyum göstermelidir. Bu gün pratikte Anglo-sakson model ile hastanelere naklettiğimiz ve acil servite değerlendirdiğimiz hasta ve yaralılar bundan sonraki bölümde Franko-german model ile tedavi ediyor gibi bir karma sistem uygulanmaktadır

Hastaların %40,1 acil servislerin kötüye kullanıldığını düşünmektedir. Sadece Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde 2006 yılında yapılan poliklinik sayısı 189 milyon 422 bin 137 iken, bu hastanelerin acil servislerinde 48 milyon 783 bin 82 hastaya hizmet verilmiştir. İnsanların sistemi ne olursa olsun acil servislerin kullanımı konusunda bilinçlendirilmeleri gerekmektedir.

Özet Tıbbi bakımın olmazsa olmaz, en önemli parçalarından biri olan acil servislerin personel, donanım ve mimari olarak yeterli düzeye ulaşmaları, halkımızın acil sağlık hizmetlerine hangi durumlarda, nasıl ulaşacağı konusunda yeterince bilgi sahibi olması, acil servislerde görev yapan hekim ve yardımcı sağlık personelinin tecrübeli olması, hem işlerinde hem de insan ilişkileri konusunda özel eğitim almış bireylerden seçilmesi acil servislerde memnuniyetin arttırılması için sağlanmalıdır. Herkesin üzerinde uyum sağlayacağı bir model geliştirilmelidir

KAYNAKLAR Definition of Emergency Medicine and the Emergency Physician Ann Emerg Med. 2008;52:189-190 Soysal S, Karcõoğlu Ö, Topaçoğlu H. Emergency medical, prehospital care. Cerrahpaşa J Med 2003; 34: 51-57. Oktay C. Acil Servis Çalışanlarının Özlük Hakları. 2008; 336. King SG.Stay & play vs. scoop & run. JEMS. 2003 Jun;28(6):14.

Hoejenbos MJ, McManus J, Hodgetts T Hoejenbos MJ, McManus J, Hodgetts T. Is there one optimal medical treatment and evacuation chain for all situations: "scoop-and-run" or "stay-and-play". Prehosp Disaster Med. 2008 Jul-Aug;23(4):s74-8. Haas B, Nathens AB.Pro/con debate: is the scoop and run approach the best approach to trauma services organization? Crit Care. 2008;12(5):224. Epub 2008 Sep 10. Rodoplu Ü. Acil Serviste Travma Hastasına Yaklaşım. www.ukumenrodoplu.com. Erişim tarihi: 19.05.2009