ACİL SERVİS HİZMETLERİNDE ADLİ RAPOR UYGULAMALARI MODEL FORM ÖNERİSİ Ekizoğlu O1, Arıcan N1, Sözen S1, Kahya İ2, Fincancı ŞK1 1 İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Adli Tıp AD 2 Yeditepe Hastanesi Tablo 1. Adli rapor formlarında yer alan bilgiler (+) (-) n (%) % Onam - 464 (100) Olay tarihi ve saati Olayın öyküsü Öz geçmiş Soy geçmiş Dış muayene bulguları 273 (59) 191 (41) Sistem muayeneleri 186 (40) 278 (60) Raporu teslim alan 138 (30) 326 (70) Giriş ve Amaç Adli rapor düzenlemek hekimlerin temel görevleri arasında yer almakta ve adli raporlar çoğunlukla olguyu ilk olarak hastanelerin acil servislerinde ve sağlık ocaklarında muayene eden hekimler tarafından verilmektedir. Bu raporlarda sıklıkla” kesin adli rapor adli tabip tarafından verilecektir” ibaresi bulunsa da olgu ile ilgili tüm değerlendirmeler bu raporlarla bağlantılı olarak yürütülmektedir. Sağlık sisteminde ikinci basamağı oluşturan devlet hastaneleri ve üniversite hastaneleri acil servislerinde, yoğun biçimde yürütülen tedavi edici hekimliğin yanı sıra adli rapor yazılarak bu sorumluluk da yerine getirmektedirler. Söz konusu birimlerdeki hasta yoğunluğu, personel sıkıntısı, acil servis doktorlarının adli olgu değerlendirmesinde bilgi ve deneyim eksiklikleri farklı biçimlerde raporlara yansımaktadır. Konu ile ilgili yasal düzenlemelere rağmen, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan adli rapor formlarının uzun ve karmaşık bulunması, rapor düzenlenmesi için gereken yeterli zamanın ayrılamaması, adli rapor düzenlemenin çoğu kez iş yükünü arttırıcı bir etken olduğunun düşünülmesi ve taşıdığı anlamın tam olarak kavranmaması da eksikliklerin oluşmasına, dolayısıyla sonraki süreçte adli olgunun sağlıklı biçimde değerlendirilememesine neden olmaktadır. Yukarıda belirtilen aksaklıklar nedeni ile acil şartlarında adli tıp hizmetlerinin daha verimli yürütülmesini sağlayabilmek amacı ile son yasal düzenlemeler eşliğinde kullanımı kolay, tek sayfa halinde ve gerekli azami bilgileri içeren adli rapor formunun kullanılabilirliği tartışılmıştır Tartışma Çoğu zaman travmatik değişimlerin dahi dikkatsizce kaydedildiği adli raporlar, taraflar açısından hak kaybına yol açarken düzenleyenler açısından ise tıbbi uygulama hatası olarak değerlendirilebilecek bir durumdur. Tüm olumsuz koşullara rağmen adli olgularda rapor düzenlenmesi göz ardı edilemez bir hekim sorumluluğudur. Amaç, acil şartlarında dahi eksiksiz rapor düzenlenmesi olduğundan, kolay kullanılabilir, aynı zamanda kontrol listesi özelliği de taşıyabilecek, olmazsa olmazların bulunduğu standart bir formun uygulanması en uygun yaklaşım olacaktır. Hazırlanan bu form için İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Acil Cerrahi birimi çalışanlarının görüşleri de alınmış, geliştirilerek kullanıma sunulmuştur. Bu çalışmanın 2. basamağında, uygulamanın izlenmesi ve önceki uygulamalarla karşılaştırılması hedeflenmektedir. Teşekkür Katkıları için Prof. Dr. M. Akif İnanıcı’ya teşekkür ederiz Model Form Gereç ve Yöntem 2004 yılında İstanbul ili 3 büyük devlet hastanesi acil servisinde yapılan çalışmanın bulguları ışığında bazı üniversite hastaneleri acil servislerinde kullanımda olan raporlar da göz önünde bulundurularak İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Acil Cerrahi Biriminde kullanılmak üzere bir model adli rapor formu oluşturulmuştur. Bulgular İstanbul ili 3 devlet hastanesi acil servisinde gerçekleştirilen araştırmada 464 adet adli rapor incelenmiş ve eksiklikler Tablo 1’de gösterilmiştir. İncelenen raporların hiçbirinde onam, olay tarihi ve saati, öykü, özgeçmiş ve soygeçmişin kaydedilmediği, %41’inde (n:191) dış muayene, %60’ında (n:278) sistem muayenesi bulgularının, %70’inde (n:326) raporun kime teslim edildiğine dair kaydın bulunmadığı tespit edilmiştir.