VAN MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ ARGE BİRİMİ VAN DEĞERLERİYLE BULUŞUYOR PROJESİ ARALIK AYININ DEĞERİ: İSRAFTAN KAÇINMAK VE TUTUMLU OLMAK

İSRAF: Ölçüsüzlük, nimeti gereksiz ve aşırı kullanmak, normal sınırı aşarak gereksiz tüketimde bulunmak demektir. İsraf yapana NANKÖR denilir ki bu kelime Farsça Nan (ekmek) ve kör görmezden gelen yani ekmek nimetini görmezden gelen anlamındadır. YİYECEK VE İÇECEKTE İSRAF: Ülkemizde günde 4.5 milyon ekmek çöpe atılmaktadır. Dünyada, bir yılda yaklaşık 10 milyon insan açlık ve yetersiz beslenme yüzünden hayatını kaybetmektedir. Buna karşılık yine dünyada 1 milyar 300 milyon ton yiyecek çöpe atılırken bunun % de 40 hala yenilebilecek durumdadır.

SU İSRAFI Dünyanın en önemli sorunlarından biri olan su israfının önüne geçmek çok pratik yollarla mümkün. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ), bir ailenin açık bırakılan musluktan yılda 150 ton suyu boşa harcadığını açıkladı. Diş fırçalarken, traş olurken, banyoda veya değişik zamanlarda boşa akıttığımız suyun, bir gün elimizden gidebileceğini düşünerek bir damlasını bile boşa akıtmamalıyız. Damlatan musluklar varsa tamir etmeliyiz.

TÜKETİM ÇILGINLIĞI Millet olarak 11 ayda bir telefon, 8 yılda bir mobilya değiştiriyoruz. İnsanımızın % 45’i kazandığından fazla harcama yapıyor. Tüketim çılgınlığı ne yazık ki bizi de esir almış durumda. İzlediğimiz reklamlar, birbirimizden etkilenmeler, daha çok harcama, ihtiyacımız olmadığı halde alışveriş yapma hastalığına maruz bıraktı bizi. Marketlerdeki alışveriş arabalarının oldukça büyük yapılmasından maksat, daha fazla ürün satın alınması içindir. Onda var bende niye olmasın düşüncesi bizi en çok alışverişe iten sebeplerdir. “TÜKET TÜKET TÜKET HAYAT BUNDAN İBARET” anlayışı bizlere benimsetildi.

ZAMAN İSRAFI Bozuk para gibi hiç düşünmeden harcadığımız kavramların başında zaman israfı gelmektedir. “Abi nereye gidiyorsun” sorusuna çoğu zaman “Biraz zaman öldüreceğim” cevabıyla karşılaşıyoruz. Aklımıza şöyle bir soru geliyor; zaman o kadar değersiz bir şey mi ki onu öldürüyoruz. Gecesiyle gündüzü ile, bütün dilimleriyle zaman, en büyük nimet ve en büyük ilahî emanet. Zamanı kendisinde emanet olarak gören kimse, onu asla israf etmez. Çocukluğu, gençliği, ihtiyarlığı, mesaisi tatili ile zamanı en güzel şekilde değerlendirmeye gayret eder. Zamanı değerlendirmek, onu bereketlendirmek demektir.

SAĞLIK İSRAFI Sağlığımızı yeterince verimli kullanmıyoruz. Vücudumuzun bize bir emanet olduğunu unutuyor, onu bazen hor, bazen gereksiz kullanıyor, bazen ise sağlığımıza yeterince dikkat etmiyoruz. Ayağın kıymetini anlayabilmek için illa ayakları kaybetmek mi lazım? Gözümüzü kaybetmeden onun ne kadar değerli bir şey olduğunu kavrayamayacak mıyız?

SÖZ İSRAFI Kişinin aklına gelen her şeyi konuşmasıdır. “Dur, Düşün Konuş”, yerine “Dur, Konuş, Düşün” davranışını sergilemesidir. Bu şekilde davranan insanlar çoğu zaman sonradan pişmanlık ta duyarlar. Atalarımız “Bin işit, bir konuş.” demişlerdir. Karşımızdaki kişileri kırmama adına da dikkatli konuşmak, aklımıza gelen her şeyi söylememek gerekmektedir.

İSRAFTAN KAÇINMA YOLLARI Aç, yorgun, mutsuz, öfkeli ve uykusuzken alışverişe çıkmamaya çalışın. Çünkü bu durumlar doğru karar verme yetisini olumsuz etkiliyor. İhtiyaçlarınızı belirleyip bir liste yaparak alışverişe çıkın. Listeye uymaya özen gösterin. Hiç beklenmedik yeni bir şeyle karşılaşıp onu hemen satın almak istediyseniz, biraz düşünmenizde, mümkünse karar vermeyi 24 saat ertelemenizde fayda var. İndirim dönemlerinde alışveriş yapmak kârlı ve doğru olsa da "Ne de olsa indirimde" diyerek plansız satın alma riskine karşı dikkatli olun. Çünkü indirim dönemlerinde harcamalar tavan yapabiliyor.

İSRAFTAN KAÇINMA YOLLARI Kredi kartlarının taksit seçeneklerini kullanırken çok sayıda taksitten kaçının ve taksit planlarıyla ilgili ayrı bir yerde not tutarak gelecekteki ödemelerinizi gözden geçirin. Promosyon, özel kampanya, 'sadece bugüne ve size özel' tarzındaki alışverişe davet eden uygulamalardan uzak durun. Alacağınız ürünü evde nereye koyacağınızı, bir benzerinin olup olmadığını -ürünün ne kadar benzersiz ve elzem olduğunu- gözden geçirip öyle karar verin.

İSRAFTAN KAÇINMA YOLLARI Alışverişte kendinizi kontrol etmekte zorlanıyorsanız, "Ben niye alışveriş yapıyorum, buna ihtiyacım var mı, aldığım kişinin buna ihtiyacı var mı?" gibi sorularla davranışlarınızın öncesi ve sonrasını sorgulayın. Çok alışveriş yapıyorsanız defter tutun. Yaptığınız harcamaları sık sık gözden geçirin. <"Kaç çift ayakkabım var? Başka bir ayakkabıya neden ihtiyacım var?" gibi sorulara mantıklı cevaplar verin.

İSRAF ETMEYİ ALLAH YASAKLIYOR "Ey Âdemoğulları, her mescide gidişinizde temiz ve güzel elbiselerinizi giyin. Yiyin, için, fakat israf etmeyin. Çünkü Allah israf edenleri sevmez" (A'raf, 31). Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) de israfa karşı ümmetini uyarır: "Kıyamette herkes, şu dört suale cevap vermedikçe hesaptan kurtulamaz: Ömrünü nasıl geçirdi? İlmi ile nasıl amel etti? Malını nereden, nasıl kazandı ve nerelere harcadı? Cismini, bedenini nerede yordu, hırpaladı?"

TÜKETİMİN ÖLÇÜSÜ NASIL OLMALI "Yakınlarına, yoksula, yolda kalmışa hakkını ver, ama sakın saçıp savurma. Çünkü savurganlar şeytanların kardeşleri olmuşlardır. Şeytan ise Rabb'ine karşı pek nankördür" (İsrâ, 26-27). "Onlar ki harcadıkları zaman israf etmezler, cimrilik de yapmazlar, ikisi arası orta yolu tutarlar" (Furkan, 67). Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) de bir hadis-i şeriflerinde, "İsraf ve gösteriş olmaksızın yiyiniz, giyiniz, tasadduk ediniz. Allah verdiği nimeti kulunun üzerinde görmekten hoşlanır." buyuruyor.

ÖĞRENCİLERE TUTUMLU OLMAK İÇİN ÖNERİLER İsrafın tersine tutumlu olmak, insanın malını, parasını, sağlığını, zamanını yerli yerinde kullanmasıdır. Harcama yapmadan önce iki kere düşünmesi, bin işitip bir konuşması şeklinde tarif edilebilir. ÖĞRENCİLERE TUTUMLU OLMAK İÇİN ÖNERİLER Elinize geçen paranın bir kısmını ilerde karşılaşabileceğiniz acil durumlar için biriktirin. Mallarınızı har vurup harman savurmayın, giydiğiniz eşyaları temiz olarak ve iyi kullanın. Yediğiniz yemeğin bir kısmını tabakta bırakmayın, yiyebileceğiniz kadar yemek alın. Ayakkabılarınızı temiz ve boyalı tutun. Okul sıralarına duvarlara yazı yazmayın, tebeşirleri boşa harcamayın. Muslukları elektrikleri açık bırakmayın. Zamanınızı iyi değerlendirin, unutmayın boş vakit yoktur, boşa giden vakit vardır. Sağlığınızı tehdit eden şeylerden uzak durun, vücudunuza dikkat edin. AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAKINIZ www.vandegerleregitimi.com