SLIDE 1DOK 322 – Spring 2005 Veri Tabanı Yaşam Döngüsü ve MS Access Yaşar Tonta Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü DOK 322: Veri Tabanı Yönetim Sistemleri Bazı slaytlar için kaynak: Ray R. Larson, School of Information Management and Systems, UC Berkeley

SLIDE 2DOK 322 – Spring 2005 Plan Tekrar Veri Tabanı Yaşam Döngüsü Access ve Diveshop Veri Tabanı

SLIDE 3DOK 322 – Spring 2005 Plan Tekrar Veri Tabanı Yaşam Döngüsü Access ve Diveshop Veri Tabanı

SLIDE 4DOK 322 – Spring 2005 Veri Tabanı Çevresi CASE Araçları VTYS Kullanıcı Arayüzü Uygulama Programları Havuz Veri Tabanı

SLIDE 5DOK 322 – Spring 2005 Veri Tabanı Bileşenleri VTYS =============== Tasarım araçları Tablo Yaratma Form Yaratma Sorgu yaratma Rapor yaratma Prosedürel dil derleyicisi (4GL) ============= İşletim sırasında Form işleyici Sorgu işleyici Report Writer Language Run time Kullanıcı Arayüzü Uygulamaları Uygulama Programları Veri Tabanı Veri tabanı: Kullanıcı verileri Metadata Dizinler Uygulama Metadatası İçerir

SLIDE 6DOK 322 – Spring 2005 Terimler ve Kavramlar Veri Tabanı VTYS Örgüt Varlık Özellikler Veri değerleri Kayıtlar Dosya Anahtar Primer anahtar

SLIDE 7DOK 322 – Spring 2005 Terimler ve Kavramlar Veri sözlüğü Veri yönetimi Veri tabanı yönetimi Veri hizmetçisi Veri yöneticisi Veri tabanı yöneticisi

SLIDE 8DOK 322 – Spring 2005 Terimler ve Kavramlar Veri bağımsızlığı Modeller –(1) Veri tabanı görünümleri ya da düzeyleri Kavramsal, mantıksal, fiziksel –(2) VTYS türleri İlişkisel, Hiyerarşik, Ağ, Nesne Tabanlı, Nesne Tabanlı İlişkisel Metadata

SLIDE 9DOK 322 – Spring 2005 Modeller (1) Kavramsal Model Mantıksal Model Dış Model Kavramsal gerekler Kavramsal gerekler Kavramsal gerekler Kavramsal gerekler Uygulama 1 Uygulama 2Uygulama 3Uygulama 4 Uygulama 2 Uygulama 3 Uygulama 4 Dış Model Dış Model Dış Model İç Model

SLIDE 10DOK 322 – Spring 2005 Veri Modelleri (2): Tarihçe Hiyerarşik Model (1960’lar ve 1970’ler) –Programlama dillerindeki veri yapılarına benziyor. Kitaplar (no, başlık) YayıncılarKonular Yazarlar (ad, soyad)

SLIDE 11DOK 322 – Spring 2005 Veri Modelleri (2): Tarihçe Ağ modeli (1970’ler) Verilerin tek girişini ve veri zincirleri boyunca dolaşma “bağlantıları” sağlar KonularKitaplar Yazarlar Yayıncılar

SLIDE 12DOK 322 – Spring 2005 Veri Modelleri (2): Tarihçe İlişkisel Model (1980’s) –Veriler için kavramsal olarak basit bir model; veriler, ilişkiler (“tablolar”) olarak tanımlanır ve tüm veriler görülebilecek şekildedir

SLIDE 13DOK 322 – Spring 2005 Veri Modelleri (2): Tarihçe Nesne Tabanlı Model (1990’lar) –Veriyi ve işlemleri “Nesne” olarak kapsülleştirir Kitaplar (no, başlık) YayıncılarKonular Yazarlar (ad, soyad)

SLIDE 14DOK 322 – Spring 2005 Veri Modelleri (2): Tarihçe Nesne-İlişkisel Model (1990’lar) –İlişkisel Modelin iyi bilinen özelliklerini Nesne Tabanlı özelliklerle birleştirir. Bunlar: Kullanıcı tanımlı veri türleri Kullanıcı tanımlı fonksiyonlar Kalıtım ve alt sınıflar

SLIDE 15DOK 322 – Spring 2005 Plan Tekrar Veri Tabanı Yaşam Döngüsü Access ve Diveshop Veri Tabanı

SLIDE 16DOK 322 – Spring 2005 Veri Tabanı Sistemi Yaşam Döngüsü Büyüme, Değişim ve Yaşatma 6 İşlemler 5 Entegrasyon 4 Tasarım 1 Dönüştürme 3 Fiziksel Yaratım 2

SLIDE 17DOK 322 – Spring 2005 “Cascade” Görünümü Proje saptama ve seçimi Proje başlatma Ve planlama Analiz Mantıksal tasarım Fiziksel tasarım Kurulum Yaşatım bkz Hoffer, s. 41

SLIDE 18DOK 322 – Spring 2005 Tasarım Örgütün gereksinimlerini belirleme Veri tabanı Kavramsal Modelini geliştirme –Varlık-İlişki diyagramı tekniklerini kullanarak Veri Sözlüğü inşa etme Mantıksal Modeli geliştirme

SLIDE 19DOK 322 – Spring 2005 Fiziksel Yaratım Veri tabanı Fiziksel Modelini geliştirme –Veri formatları ve türleri –Dizinlerin belirlenmesi, vs.. Prototip veri tabanının yüklenmesi ve test edilmesi Güvenlik, gizlilik ve erişim denetimlerinin kararlaştırılması ve kurulması Tutarlılık sınırlamalarının kararlaştırılması ve kurulması

SLIDE 20DOK 322 – Spring 2005 Dönüştürme Yeni veri tabanını kullanmak için mevcut veri setlerini ve uygulamalarını dönüştürme –Eski verileri yeni formatlara dönüştürmek için programlar ve dönüştürme programcıkları (utility) gerekebilir

SLIDE 21DOK 322 – Spring 2005 Entegrasyon 3. Adımla örtüşür Yeni veri tabanına dönüştürülmüş ve yeni uygulamaların entegrasyonu

SLIDE 22DOK 322 – Spring 2005 Büyüme, Değişim ve Yaşatma Değişim, bir yaşam biçimidir –Uygulamalar, veri gerekleri, raporlar vs. yeni gereksinimlere göre değişir –Veri tabanı ve uygulamaların değişiklik gereksinimlerini karşılaması için değiştirilmeleri gerekir

SLIDE 23DOK 322 – Spring 2005 Yaşam Döngüsünün Bir Başka Görüntüsü İşlemler 5 Dönüştürüm 3 Fiziksel Yaratım 2 Büyüme, Değişim 6 Entegrasyon 4 Tasarım 1

SLIDE 24DOK 322 – Spring 2005 Plan Tekrar Veri Tabanı Yaşam Döngüsü Access ve Diveshop Veri Tabanı

SLIDE 25DOK 322 – Spring 2005 Test Veri Tabanı DiveShop veri tabanı dalış takımları satan ve dalış turları düzenleyen bir işletme hakkında bilgiler içermektedir. Bu işletme: –Belli güzergahlardaki çeşitli dalış noktalarına geziler düzenlemektedir –Dalış noktalarının belirli özellikleri vardır: Deniz yaşamı türleri Diğer özellikler (örneğin batık gemiler) –Belli geziler için müşterilere dalış teçhizatı kiralamakta ve satmaktadır.

SLIDE 26DOK 322 – Spring 2005 Varlık-İlişki Diyagramları Varlık-İlişki diyagramları veri tabanı tasarımında kullanılan temel araçlardan biridir Varlık-İlişki diyagramlarını daha sonra ayrıntılı olarak inceleyeceğiz Varlık-İlişki diyagramları Varlıkları (dikdörtgenler) ve özelliklerini (elipsler) ve varlıklar arasındaki ilişkileri (baklava dilimleri) gösterir

SLIDE 27DOK 322 – Spring 2005 Diveshop Varlıkları: SITES Destination no Site no Site Name Site Notes Site Highlight Distance From Town (M) Distance From Town (Km) Skill Level Visibility(ft) Depth (m) Depth (ft) SITES Visibility (m) Current

SLIDE 28DOK 322 – Spring 2005 Diveshop Varlıkları: DIVECUST Name Customer no Street State/ProvCity ZIP/Postal Code Country First Contact Phone DiveCust

SLIDE 29DOK 322 – Spring 2005 Diveshop Varlıkları: DEST Destination name Destination no Avg Temp (F) Spring Temp (F) Avg Temp (C) Summer Temp (C) Summer Temp (F) Travel Cost Winter Temp (C) Fall Temp (F) Fall Temp (C) Dest Winter Temp (F) Accommodations Body of Water Night Life Spring Temp (C)

SLIDE 30DOK 322 – Spring 2005 Diveshop Varlıkları: BIOLIFE Category Species no Common Name Length (cm) Species Name Length (in) Notes external Graphic external BioLife

SLIDE 31DOK 322 – Spring 2005 Diveshop Varlıkları: SHIPWRCK Site no Ship Name Category InterestTypeTonnage Length (ft) Beam (m) Beam (ft) Length (m) Shipwrck Cause Comments external Date Sunk Passengers/ Crew Graphic external Survivors Condition

SLIDE 32DOK 322 – Spring 2005 Diveshop Varlıkları: DIVESTOK Description Item No Equipment Class Reorder Point On HandCost Sale Price DiveStok Rental Price

SLIDE 33DOK 322 – Spring 2005 Diveshop Varlıkları: DIVEORDS Customer No Order no Sale Date Ship Via Destination CCExpDate CCNumber Payment Method DiveOrds No of People Vacation Cost Return Date Depart Date

SLIDE 34DOK 322 – Spring 2005 Diveshop Varlıkları : DIVEITEM Item no Order no Rental/ Sale Qty Line Note DiveItem

SLIDE 35DOK 322 – Spring 2005 Diveshop Varlıkları: BIOSITE Species No Site No BioSite

SLIDE 36DOK 322 – Spring 2005 Diveshop Varlıkları: SHIPVIA Ship Via Ship Cost ShipVia

SLIDE 37DOK 322 – Spring 2005 DiveShop Varlık-İlişki (ER) Diyagramı Customer No ShipVia Dest Sites BioSite ShipVia ShipWrck BioLife DiveStok DiveItem DiveOrds DiveCust Customer No ShipVia Order No Order No Item No Item No Destination Name Destination Species No Site No Destination no Site No Destination no Species No Site No /n 1 1 n n n n n n n n 1

SLIDE 38DOK 322 – Spring 2005 DiveShop Ödevi (ders programından bağlantı var) Delaware adlı batık geminin tonaj kapasitesi ne kadardı? Karen Ng adlı müşterinin adresi nedir? Hangi güzergahlarda (destinations) ve yerlerde (sites) Benekli Kartal (Spotted Eagle Ray) bulabilirsiniz? Palancar Reef (site) hangi güzergahtadır? Lorraine Vega adlı müşteri gezide hangi yerlerde (sites) dalış yapabilir? Keith Lucas seçtiği gezide batık gemi görmek istemektedir. Gittiği yer doğru mu? Richard Denning hangi dalış malzemelerini alıyor? Louis Jazdzewski’nin kiraladığı malzemelerin fiyatı ne kadardır?

SLIDE 39DOK 322 – Spring 2005 DiveShop ödevi Dersin web sayfasından indirilebilir Her soru için MS Access’de bir sorgu yaratın