HİTİTLER FRİGLER LİDYALILAR URARTU İYON ANADOLU UYGARLIKLARI HİTİTLER FRİGLER LİDYALILAR URARTU İYON

Hititler (Etiler, Nesiler) Başkent Hattuşaş. Anadolu da ilk siyasal birliği kurmuşlardır. Ülkeye “Bin tanrı ili”de denir. İlk meşruti yönetimi oluşturdular (Pankuş Meclisini kullanarak)

Çivi ve Hiyeroglif yazılarını kullanmışlardır. Aile ve Ceza (Medeni) hukuku gelişmiştir. İlk Tarih yazıcılığı (anal) başladı. Medeni hukukun temeli atılmıştır. İlk yazılı antlaşma Kadeş Antlaşması (M.Ö.1280) (Mısır-Hitit). Hitit, Kuzey Suriye’yi aldı. Tavananna (ana kraliçe) yönetimde etkili olmuştur.

TARİHTE İLK YAZILI ANTLAŞMA

Yazılarını ilk defa bir kağıt parçasına yazmışlardır. Hititçe, bugüne kadar bilinen en eski Hint-Avrupa dilidirResmî diplomatik yazışmaları ve saray arşivleri Âsur (Akad) çivi yazısıyla yazılırken kayalardaki kabartmalar ve yazıtlar için hiyeroglif denilen yazı kullanılırdı. Hitit dîni çok tanrılı bir dindir; panteonun (tanrılar ailesi) içinde binlerce tanrı ve tanrıça vardır ve bunların pek çoğu diğer kavimlerin dinlerinden alınmıştır.

Hititler’de tanrılar, tıpkı insanlar gibidir Hititler’de tanrılar, tıpkı insanlar gibidir. Fiziksel şekilleri insan gibi olduğu kadar rûhen de onlarla aynı olup insanlar gibi yerler, içerler, kendilerine iyi bakıldığı sürece insanlara iyilik ederler; ancak ihmâl edildikleri zaman hemen intikam almaya, insanları en acımasız yöntemlerle cezâlandırmaya hazırdırlar.

M.Ö. 1274 tarihinde II. Ramses ile Muvattalli arasında Kadeş önünde büyük bir meydan savaşı yapılmış ve Kadeş Antlaşması ile sonuçlanmıştır.

Frigler Batı Anadolu ile Kızılırmak arasındaki bölgedir. Başkent Gordion(Polatlı). Krallarına Midas adı verilir. Hitit uygarlığı etkisinde kalmışlar. Tarım ve Hayvancılıkla uğraşmışlar. NOT: Tarımı korumak için sert kanunları vardır.

FRİGLER TÜMÜLÜS (YIĞMA TEPE) KRAL MİDAS’IN MEZARI

Frigler Kerestecilik, kuyumculuk, kaya mimarisi, maden işlemeciliği, seramik sanatı ve tapates adı verilen kilimleri vardır Su kanalları yapmışlardır. Doğa tanrılarına inanmışlardır. Bereket tanrıçası Kibele dir. Frigler, başlıca Gordion (Yassıhöyük), Pessinus (Ballıhisar),  Dorylaion (Eskişehir) ve Midas’da (Yazılıkaya) yerleşmişlerdir.

KADIN FİGÜRÜ

Friglerin bilinen ilk kralı ülkenin başkenti Gordion’a adını veren Gordias’tır. Dağınık Frig topluluklarını siyasal bir birlik altına toplamayı başaran bu kral ve yaşadığı dönemin siyasal olaylarıyla ilgili bilgilerimiz yok denecek kadar azdır. Tarihçi Arianos’a göre Gordias Thelmessos’lu (Fethiye) bir kadınla evlenmiş ve Midas adını verdiği bir oğlu olmuştur.

Friglerde Ölü Gömme Geleneği Frig beyleri ölülerini ya kayalara oyulmuş mezarlara ya da tümülüslere gömerlerdi. Kaya mezarlarının çoğu soyulmuş oldukları için mimari dışında fazla bilgi vermezler. Buna karşın tümülüsler, yani yığma mezar tipleri Frig ölü gömme geleneğini öğrenmemizde önemli rol oynarlar.

MÖ 8. yüzyıl başlarından MÖ 6 MÖ 8. yüzyıl başlarından MÖ 6. yüzyıl ortalarına kadar kullanıldıkları sanılan tümülüslerin büyük bölümü Gordion’dadır. Bu yığma toprak mezarları kentin sırtlarında yeralır ve sayısı 100’e yaklaşır.

Bu türde ölü gömme tekniği gelişmiş olarak birden ortaya çıkar Bu türde ölü gömme tekniği gelişmiş olarak birden ortaya çıkar. Bu durum tümülüs mezarlarının Frigya’ya dışarıdan gelmiş olduğuna işaret eder. Gerçekten de Arnavutluk ve Makedonya’da soylu kişileri gömmek amacıyla tümülüs mezarların MÖ 1800-1500’den itibaren kullanıldığı bilinmektedir.

LİDYALILAR

Lidyalılar Başkent Sard (Manisa) tır. Kurucu Giges tir. Kral yolunu yapmışlardır (Sard-Ninova). Parayı ilk kez kullanmışlardır. Paralı askerleri vardır. Not: Kolay yıkılmalarına sebep olacaktır.

LİDYALILAR’IN BAŞKENTİ SARD (MANİSA)

EGE ve LİDYA

URARTULAR

Urartular Başkent Tuşpa (van) dır. İlk federal devlettir. Çok tanrılı din vardır. Tarım ve Hayvancılık. Maden işlemeciliği, kaya oymacılığı ve kabartma sanatı ile uğraşmışlardır.

Urartuların dillerini ve kültürlerini incelerken üzerinde durmamız gereken ilk nokta, Doğu Anadolu bölgesinde yaşayan halkların erken tarihleri (daha popüler bir deyimle proto dönemleri)dir.

HURRİ(CE)-URARTU(CA) İLİŞKİSİ: Filolojik kaynaklardan bahsederken üzerinde durmamız gereken en önemli konu, Doğu Anadolu’nun yüzyıllar boyunca etnik bütünlüğüne hakim olmuş Hurri Egemenliği’dir.

Örneğin, Kültepe tabletlerindeki unvan (appellatif) adlarının incelenmesi, Anadolu’da ‘Demir Çağı’nda hakimiyet kurmuş birkaç halktan birinin Hurriler olduğunu göstermiştir. Tabletlerde görülen diğer ünvanlar, tanrı, şahıs ve yer adları ise Asur, Hatti ve Luvi uygarlıklarına aittir. Anadolu’nun çeşitli uygarlıklarına ait yazılı kaynakların bir başka önemi de bu adların sınıflandırılması sonucu Anadolu halklarının kökenlerinin de aydınlatılabilmesidir.

Tabletlerde görülen diğer ünvanlar, tanrı, şahıs ve yer adları ise Asur, Hatti ve Luvi uygarlıklarına aittir. Anadolu’nun çeşitli uygarlıklarına ait yazılı kaynakların bir başka önemi de bu adların sınıflandırılması sonucu Anadolu halklarının kökenlerinin de aydınlatılabilmesidir.

İyonlar

İyonlar Dor istilasından kaçan Aka’larca kurulmuştur. Ege bölgesinde 12 şehir devleti kurmuşlardır. Efes, Milet, Foça, İzmir önemli ticaret merkezleridir. Ticaret kolonileri: Karadeniz, Mısır, Fransa, İspanya Kıyıları.

Mimaride İyon nizamı vardır. Tales, Pisagor, Hipokrat, Homeros gibi düşünürleri vardır. Anadolu da ilk demokrasi örneği olmuşlar. Tiranlık adında yönetim anlayışı bu medeniyete aittir.

M.Ö 1000 yıllarında Yunanistan’da göç ederek Ege kıyılarına yerleşen Akalar tarafından kuruldu. Akalar Ege kıyılarında 12 ayrı şehir kurmuşlar ve şehit devletleri halinde yaşamışlardır. İzmir, Efes, Milet, Foça.

Her şehrin başında ayrı bir kral bulunuyordu Her şehrin başında ayrı bir kral bulunuyordu.Bundan dolayı hiçbir zaman güçlü bir krallık kuramamışlar ve ayrı ayrı şehir devletleri halinde yaşamışlardır.Siyasi birlik yoktur. İyonyalılar denizcilikte ileri gitmişlerdir.Ancak zamanla Lidyalıların,Perslerin ve Romalıların egemenliğine girerek kaybolmuşlardır.

Fenike harf yazısının Ege havzasında tanınmasını sağlamışlardır Fenike harf yazısının Ege havzasında tanınmasını sağlamışlardır.Bilim , sanat , alanlarında Anadolu’da İlkçağda en gelişmiş topluluktur.

1.Ön Asya’dan gelen önemli ticaret yollarının kesiştiği noktada olması, 2.Ticaret aracılığıyla birçok medeniyetle ilişki içinde olmaları, 3.Kurdukları koloniler aracılığıyla zenginleşmeleri, 4.Özgür düşünceye önem vermeleri, 5.Dini baskının olmayışı İyonya’nın bir bilim merkezi haline gelmesinde ve yüksek bir medeniyetin doğmasında etkili olmuştur.

Bizi Dinlediğiniz İçin Teşekkürler Burak Sibirlioğlu Berk Tüzemen