TÜRKİYEDE ÇİFTÇİNİN ÖRGÜTLENME DESENİ VE KOOPERATİF DIŞI ÖRGÜTLENME MODELLERİ Prof.Dr.Murat YERCAN
TÜRKİYE TARIMININ ÖRGÜTLENME DESENİ Kamu Örgütlenmesi Üretici Örgütlenmesi San. Ve Tic. Bak. Çevre ve Orman Bak. Mesleki Örgütlenme Ekonomik Örgütlenme Ziraat Odaları Çiftçi Birlik ve Dernekleri Sendikalar Tarımsal Kooperatifler . *Sulama Birlikleri *Damızlık Yet. Birlikleri Üretici Birlikleri Tarım ve Köy İşl. Bak.
Damızlık Yet.Bir. Sayısı Üye Dam.Sığ.Yet.Bir. 73 68 611 1)TÜRKİYE’DE YETİŞTİRİCİ BİRLİKLERİ Ülkemizde şu anda dört(4) alanda örgütlenmiş damızlık yetiştirici birlikleri mevcuttur. Bunlar; Büyükbaş, Küçükbaş, Kanatlılar ve Arıcılık alanında faaliyet göstermektedirler. Bunlarda kendi aralarında örgütlenerek, merkez birliklerini kurmuşlardır. Damızlık Yet.Bir. Sayısı Üye Dam.Sığ.Yet.Bir. 73 68 611 Dam.Koyun-Keçi Yet.Bir. 56 61 099 Dam.Kan.Hay.Yet.Bir. 75 24 292 Arı Yet.Bir. 76 38 330 TOPLAM 280 192 322
Yetiştirici birliklerinin amaçları da çok üyelerinin mesleki ihtiyaçlarına dönük hizmetleri kapsamaktadır. Dernek zihniyeti ile kurulmuş olduklarını söylemek mümkündür. Ancak, ekonomik nitelikli bir çok konuda da faaliyet göstermeleri açısından yasal bir kısıtlama söz konusu değildir. Bu amaçları şu şekilde özetleyebiliriz; Üyeleri arasında dayanışmayı sağlamak, Üyelerinin mesleki eğitimlerini sağlamak, Soy kütüğü faaliyetlerini yürütmek, Üyelerine hayvan sağlığı ve suni tohumlama hizmeti vermek, Ürünlerin satışı için her türlü tesisi kurma, kiralama ve işletmek, Üyelerine mesleki alanda sigorta faaliyeti sunmak, Üyelerinin kredi ihtiyaçlarını gidermek için kolaylıklar sağlamak şeklinde sıralanabilir.
2)TÜRKİYE’DE ÜRETİCİ BİRLİKLERİ AB uyum yasaları doğrultusunda Tarım Bakanlığının zorlaması ile kurulmuş ve kurulmakta olan çiftçi örgütleridir. AB ortak tarım politikasının uygulanmasında Kullanılması düşünülen örgütlerdir. Devlet bu örgütleri kullanarak piyasa Mekanizmasına müdahale edecektir. Çiftçilere ödenecek destekler bu örgütler aracılığıyla yapılacaktır. Seçilmiş ürün veya ürün grupları bazında ve asgari ilçe düzeyinde kurulmaktadırlar. Meyvecilik konusunda 7 ürün grubunda, Sebzecilik Konusunda 3 ürün grubunda, Tarla bitkileri konusunda 7 ürün grubunda, Hayvancılık konusunda ise 7 ürün grubunda ve Organik ürün yetiştiricileri birliği Olarak kurulabilirler. Bitkisel ürün Birlikleri kurulacakları yerin toplam üretiminin en az %10 unu üyeleri ile sağlamalıdır. Hayvansal ürün birlikleri ise; Süt için en az yıllık 3600 ton pazarlanabilir süte, Kırmızı et için en az 320 ton ete, Yumurta için 16 milyon adet pazarlanabilir ürüne Sahip olması gerekir.
Hayvansal Üretim Birlikleri Bitkisel Üretim Birlikleri Ürünler Sayısı Süt 153 Meyve 124 Yumurta 16 Seb. Ve Süs Bit. 65 Bal 47 Tarla Bit. 40 Kırmızı Et 14 Yağlı Toh. 20 Kanatlı Eti 10 İç Su Ür. Deniz Ürün. 5 Alabalık 2 Koza 1 Toplam 258 249 Genel Top. 507 Üye Sayısı 32 115
Üretici Birliklerinin Amaçları; *İlgili ürünle ilgili olarak piyasa araştırması yapmak, *Üyelerinin ürünlerine Pazar bulmak, *Üyelerine teknik bilgi desteği, yayım ve danışmanlık yapmak, *Ürünlerin tanıtımı ile ilgili faaliyetlerde bulunmak, *ürün depolama konusunda yardımcı olmak, *Ürünlere ilişkin ortak piyasa düzenlemelerini yürütmek, *Sözleşmeli üretim konusunda faaliyette bulunmak, gibi daha çok ürün ile ilgili üyelerine pazarlama kolaylığı üzerine yoğunlaşmış ve yine daha çok üyelerinin mesleki eğitimlerine yönelik hizmetler üstlenmiş bir yapısı söz konusudur.