Yrd. Doç. Dr. Doğan AYDOĞAN REKLAMCILIK Yrd. Doç. Dr. Doğan AYDOĞAN

REKLAM VE TOPLUM Reklam Popüler Kültürü Yansıtır Tüketim davranışını etkilemeyi hedefleyen reklam bir yandan toplumu etkilerken diğer yandan toplum tarafından etkilenmektedir. Reklamın Sosyal Etkisi Reklam Popüler Kültürü Yansıtır Marka Değerini Yansıtır Aidiyet Duygusunu Yansıtır Toplumsal Değerleri Yansıtır

Reklamın Sosyal Etkileri Popüler Kültürü Yansıtır Reklam, popüler kültür ürünlerini markalarla buluşturarak onların yeniden üretilmesine katkıda bulunur. Örn: Popüler dizi karakterleri. Marka Değerini Yansıtır Reklam bir markanın tüketiciler arasındaki değerini belirler. Ancak miktar ve değer arasında doğrusal bir ilişki kurulamaz. Devamlılık önemlidir. Aidiyet Duygusunu Yansıtır Kişisel iletiler, mesajlar. Ya da belli bir günde belirli bir grubun hedef alınması «Anneler Günü» «Dünya Tıp» Günü. Topumsal Değerleri Yansıtır Reklam teması o toplumun kültürel yapısı üzerine şekillenir. Bu nedenle kültürel yapıyı tekrar üretir. Çatışma dönemleri – milliyetçilik, sosyal meselelere duyarlılık – kadına karşı duyarlılık v.b.

Toplumu Biçimlendiren Öğe Olarak Reklam Materyalizm’i Destekler Tek Tip Yaratır Bilinçaltını Etkiler Tüketim Üzerinde Etkilidir Maliyeti Yükseltir Etki Alanı Genişletir Çocukları Etkiler

Toplumu Biçimlendiren Öğe Olarak Reklam Materyalizmi Destekler En büyük eleştiri noktasıdır. Kişileri gerçekte ihtiyaç duymadıkları şeyleri almaya sevk eder. Tek Tip Yaratır Kültürel farklılıkları tek tip davranış kalıplarına doğru şekillendirir. Bilinç altını etkileme gücü vardır Kişilerin çeşitli şekillerde bilinçaltları etki altına girebilir. Üçüncü kişiler ve tüketici. Ünlülüler ve UGG botları, Ünlüler ve sigara tüketimi. Tüketim Üzerinde Etkilidir Reklamda İYİ ya da KÖTÜ yoktur. Tek amaç SATMAKTIR.

Toplumu Biçimlendiren Öğe Olarak Reklam Medya Tercihlerine Etki Eder. Bir firmadan çok büyük reklam alan bir yayın kuruluşu, o firma ile ilgili olumsuz bir haberi vermekten çekinecektir. Maliyetleri Yükseltir Reklam maliyeti her şekilde tüketici tarafından ödeneceğinden, nihai maliyeti yükseltir. Etki Alanını Genişletir Tv izleyen bir kişi ortalama 500-3000 reklam iletisi ile karşılaşır. Medyanın geçim kaynağı reklamdır. Bu nedenle toplum bedava tv izlemek istiyorsa reklam izlemek zorundadır. Ya da kablo tv gibi ücretli yapılar kazanabilir. Çocuklar Üzerinde Etkilidir Özellikle 7 yaş altı çocuklar gerçek ile hayal arasındaki ayrımı fark edemez. Çocuklar reklam ve satış ilişkisi de kuramaz. Çocuklar bu ürünlere ulaşamayınca büyük bir tatminsizlik duygusu yaşamaktadır. Ayrıca çocukların toplam tüketimdeki payı oldukça büyüktür.

REKLAM VE DEĞİŞEN TÜKETİCİ DAVRANIŞLARI Pazarlama sadece bir ürünü üretmek reklamını yapmak ve ikna etmek değildir. Pazar yerindeki müşteriyi etkileyen duygusal, düşünsel faktörler nelerdir. Tüketici kimdir, tutumları nelerdir. Tüketiciyi tanımak modern reklamın vazgeçilmez bir unsurudur.

Tüketicilerin Satın Alma Davranışlarını Etkileyen Faktörler Bu faktörleri pazarlamacı etkileyemez ama göz önünde bulundurmak zorundadır. Sosyal Faktörler: Kültür ve alt kültür, sosyal sınıf, referans grupları, roller ve aile Psikolojik Faktörler: Güdülenme, algılama, tutumlar, öğrenme, kişilik Kişisel Faktörler Demografik ve durumsal faktörler ile yaşam biçimi

Sosyal Faktörler Kültür ve Alt Kültür Kişi içinde doğup büyüdüğü kültür tarafından biçimlendirilir. Bu nedenle hayat algısı ve beklentileri bu kültür tarafından şekillendirilecektir. Bazı gruplar kültürün içinde yaşam tarzı, inanış ya da ırk olarak farklı bir alt kültür oluşturabilir. Sosyal Sınıf: Kişilerin tüketim davranışları genel olarak ait oldukları sosyal sınıf tarafından belirlenir. En Üst: (A Sosyo Ekonomi) Toplumun seçkinleri, nesillerdir zengin olanlar, ünlü işadamları, çok ünlü doktorlar v.b. Üstün Altı (B Sosyo Ekonomi) Yeni zengin olan grup, özel işletme yöneticisi, gazeteci, kamu üst düzey yöneticisi v.b. Ortanın Üstü (C1 Sosyo Ekonomi) Üniversite mezunu, kariyer sahibi gruptur. Ne olağan üstü bir statüsü ne de olağan üstü bir parası vardır. Ortanın Altı (C2 Sosyo Ekonomi) Ev almak hayatının en önemli konusu olan kitledir. Esnaf, memur, v.b. Semt pazarını takip eder, fiyatları bilir. İmajdan çok fiyata önem verir. Altın Üstü (D Sosyo Ekonomi) Geçinip gidenler, En büyük hayali ev almak olan gruptur. Haytının büyük bölümü tv karşısında geçer. Altın Altı (E Sosyo Ekonomi) İşsizler, ucuz işgücü, fakir fukara. Ucuzluk ve taksit önemlidir. Bu ailelerde söz babaya aittir.

Sosyal Faktörler Referans Grupları Roller Aile Kişinin davranış, değer ve arzularını etkileyen gerçek veya hayali kişi ya da gruplardır. Roller Kişi günlük hayatını bir takım rolleri değiştirerek sürdürür. Patron, koca, baba, arkadaş, iyi çocuk v.b. Tüketim davranışlarını bu roller de etkiler. Aile Aile ve ortak kullanımı amaçlayan ürünler için aile yapısının bilinmesi çok önemlidir. Evli ve çocuğu olmayanlar Evli ve 18 yaş altı çocuğu olanlar Evli ve 18 yaş üstü çocuğu olanlar Boşanmış Anneler Tek başına yaşayan Erkekler

Psikolojik Faktörler Motivasyon/Güdü Algı Tutumlar Öğrenme Kişilik Kişinin ihtiyaçları nedir – Kişinin Aruzları Nedir Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi Algı Kişinin geçmişinden, kültüründen getirdiği algılama örüntüleridir. Kadının yeri mutfaktır gibi. Kurum imajı, ürün imajı, fiyat, kişi algısı etkileşim içindedir. Tutumlar Davranışları belirleyen temel düşüncelerdir. Tutumları değiştirmek oldukça zordur ancak tutmuları bilmek önemlidir. Öğrenme Kişilerin birçok davranışı öğrenme yoluyla gerçekleşir. Kişilik Kişiler kendiler ve çevreleriyle ilişkiler kurarken belirli bir kişilik edinirler. Reklam bu kişilik’i doğru tanımlayabilirse başarılı olmaktadır. Sevecen, şefkatli anne.

Kişisel Faktörler Demografik Faktörler Durumsal Faktörler Yaş, cinsiyet, medeni hal, gelir, v.b. Durumsal Faktörler Kişinin o ürünü tüketmesini sağlayan veya engelleyen kişiye ait özgün koşullardır.

Tüketicinin Karar Alma Süreci İhtiyaçların Belirlenmesi Tüketicinin Bilgilenme Süreci Satın Alma Satın Alma Sonrası Değerlendirme Geri-Bildirim

Tüketicinin Karar Alma Süreci Sorunun Belirlenmesi Kişinin bulunduğu durum ile olmak istediği durum arasındaki farkı hissetmesiyle ortaya çıkan «ihtiyaç» durumudur. Bilgileri ve Seçenekleri Arama Kişi çevresinden, internetten, reklamlardan ve mağazalardan seçeneklerle ilgili değişik bilgileri toplar. Seçeneklerin Değerlendirilmesi Elde edilen bilgiler ve seçenekler aynı zamanda bir değerlendirme sürecine sokulur. Satın Alma Kararı Kişinin tercihlerine ve değerlendirmelere göre satın alma davranışı gerçekleşir. Satın Alma Sonrası Davranışlar Kişinin üründen veya verilen yan hizmetlerden memnuniyeti bu ürün ve markaya yönelik sadakati sağlayabilir ya da tekrar kullanmasını önleyebilir. Aynı şekilde bu kişi çevresini de etkileyecektir.