ERGENLİK DÖNEMİ VE GELİŞİM ÖZELLİKLERİ Sevil Levent Psikolojik Danışman Nevvar Salih İşgören Lisesi

ERGENLİK DÖNEMİ İnsanda bedence-boyca büyümenin, hormonal, cinsel, sosyal, duygusal, kişisel ve zihinsel değişme ve gelişmelerin olduğu buluğla başlayan ve bedence büyümenin sona ermesi ile sonlandığı düşünülen özel bir evredir.

KIZLARDA ERGENLİK DÖNEMİ Kızlar ergenlik dönemine erkeklerden yaklaşık iki yıl önce girerler. Boy uzar, Yağ dokusu gelişir. Buna bağlı olarak da kilo artışı meydana gelir. Koltuk altı, genital bölgelerde kıllanma olur. Deride yağlanma olabilir. Bunun sonucunda sivilceler oluşabilir. Dengeli ve sağlıklı beslenme, spor, kilo ve ergenlik sivilceleri konusunda sorun yaşayan gencin gelişimine olumlu etkiler. Ergenlik döneminde kızlarda adet görme başlar. Adet görme vücudun normal işlevlerinden biridir.

ERKEKLERDE ERGENLİK DÖNEMİ Boy uzaması Koltuk altında, genital bölge ve göğüs bölgesinde kıllanma görülür, sakal ve bıyık çıkmaya başlar. Ses kalınlaşır. Kas dokusu gelişir. Üreme organlarında gelişme ve penis sertleşmesi başlar.

Ergenlik döneminde ilişkiler nasıl değişir ve gelişir?   Ergenlik dönemindeki fiziksel ve zihinsel değişimlere ergenlerin kendilerine bakış açıları, aile ve arkadaşları da dahil olmak üzere, başkaları ile ilişkilerinde önemli değişiklikler eşlik eder.

DAVRANIŞLAR ve DUYGULARDAKİ DEĞİŞİMLER YALNIZLIK İSTEĞİ İSTEKSİZLİK TOPLUMDA ZITLIK DURUMU OTORİTEYE KARŞI DİRENİŞ EĞİLİMLERİ KARŞI CİNSE OLAN ZITLIK

DAVRANIŞLAR ve DUYGULARDAKİ DEĞİŞİMLER Ergenlik döneminde duygularda farklılaşma, iniş çıkışlar görülür. Ergen bir gün çok mutluyken, ertesi gün çok üzgün olabilir. Ergen zaman zaman duygularını ve heyecanlarını denetleyemez. Öfkesini, sevincini kontrol etmekte sorun yaşayabilir

Aile ilişkilerindeki değişimler Ergenlik döneminin gelişimsel görevlerinden biri de bağımsız bir genç yetişkine dönüşürken aileden ayrılmanın başarılmasıdır. Bu sürecin bir parçası olarak ergenin ailesi hakkındaki bazı duyguları ile hesaplaşması gerekir. Ergenlik döneminde ergenler anne-babaları ve diğer önemli otorite figürlerinin her şeyi bilmediğini veya her soruna çözüm getiremediklerini fark ederler. Ergenlerin bir kısmının bu dönemde aileye isyan etmesi sık görülür ve normal bir durumdur.

Çatışma nedenleri arkadaşlık ilişkileri, akademik başarı, bağımsızlık isteği

Arkadaş ilişkilerindeki değişimler Ergenlik döneminde arkadaşlarla geçirilen süre artar. Çoğunlukla ergenler arkadaşları ile geçirdikleri zamanlardan, diğer aktivitelere kıyasla daha fazla zevk alırlar. Arkadaşlarının kendilerini daha iyi anladığını ve kabul ettiğini söylerler.

Arkadaş ilişkilerindeki değişimler Ergenliğin ilk yıllarında kızlar kızlarla, erkeler erkeklerle iletişim kurarlar. Kızlar genellikle aynı ortak zevkleri olduğu kız arkadaşları ile uzun uzun sohbetler yaparlar. Ergenlik döneminde kızlar erkekler, erkekler de kızlar için merak konusudur. Ancak karşı cins ile iyi arkadaşlıkların gelişmesi biraz daha ileri yaşlarda gözlenir. Bu yaşlarda kızlarla erkeklerin arkadaşlıkları, kendilerini ve karşı cinsi tanımaları, olayları değerlendirirken farklı bakış açılarına sahip olmaları bakımından önemlidir

ERGENLİK DÖNEMİ VE KİMLİK Kimlik oluşumu   özdeşleşme ile başlamaktadır Yani ergen çevresinde gördüğü, beğendiği, etkilendiği, değerli saydığı kişileri kendisine mal eder, onlarla özdeşleşir. Bu kişiler gencin öğretmeni, arkadaşı, sevdiği sanatçı, hatta bir roman kahramanı olabilir. Ergen giyim tarzı konuşma ve tavırlarında da bu kişileri taklit eder özdeşleşir. Bu aşırıya kaçmadıkça doğal bir süreçtir.

Kimlik Kimlik, benlik duygusu ya da kişinin kendi özellikleri veya kişiliği hakkındaki benlik bilgisi olarak tanımlanabilir. Benim bu hayattaki amacım ne? Ben Kimim? Benim değer yargılarım ne? Gerek fiziksel ve cinsel olarak, gerekse bağımsız bir birey olarak kim olduklarını belirlemede zorluklar yaşamaları halinde net bir benlik ya da kimlik duygusunun geliştirilmesi de güçleşir ya da kimlik bunalımları yaşanabilir.

Bağımsızlık Bağımsızlık kişinin kendi başına karar verebilmesi ve kendi düşünce, muhakeme ve karar verme süreçlerine dayalı olarak hareket etmesi olarak tanımlanabilir.

Özgüven Özgüven kişinin kendisi hakkındaki duyguları olarak tanımlanabilir. Özgüven düzeyi “kendimi ne kadar seviyorum” sorusunun cevabı ile belirlenebilir. Ergenliğe girilmesiyle birlikte, beden değişimleri, gelişen yeni düşünceler ve farklı düşünce yöntemlerinin belirginleşmesine bağlı olarak özgüven düşmesi sıklıkla görülür. Ergenlik döneminde gençler kim oldukları ve kim olmak istedikleri hakkında daha yoğun bir şekilde düşünürler. Yaptıkları ile yapmaları gereken arasındaki farkları ayırt ederler. Ergenler kendi davranışları ve kendi özellikleri konusunda düşünmeye başladıklarında da kendilerini nasıl değerlendirdikleri ile yüzleşmek durumunda kalırlar.

ERGENLERİN KAYGILARI Bedeni ile ilgili kaygılar Kişilik ile ilgili kaygılar Aile ve yaşamına ilişkin kaygılar Sosyal ilişkilerine yönelik kaygılar Din ve ahlak konularındaki kaygılar Okulla ilgili kaygıları Meslek seçimi ile ilgili kaygılar

Yaşanabilecek problemler Yeme alışkanlıkları ile ilgili problemler Duygusal problemler (depresyon, kaygı, fobiler…) Davranışsal problemler (sigara kullanma, alkol kullanma, antisosyal davranışlar)

Ne zaman yardım istenmeli? Okul başarısında belirgin değişiklik Alkol ve diğer maddelerin kötüye kullanımı. Günlük uğraşlar ve problemlerle baş etmede yetersizlik Uyuma ve yeme alışkanlıklarında belirgin değişiklikler Bedensel hastalıklarla ilgili pek çok şikayetler Başkalarının haklarına karşı saldırganca veya saldırganca olmayan, ısrarlı şekilde karşı gelme; otoriteye karşıtlık; okuldan kaçma; çalma; insan, eşya veya hayvanlara eziyet etme Mevcut kilo ağırlığı fazla olmadığı halde şişmanlama konusunda yoğun korku Depresyon, uzun süreli olumsuz duygu ve davranışlar, sıklıkla iştah azalması, uyumada güçlük veya ölüm düşünceleri