ESKİ TÜRK TOPLULUKLARINDA DEVLET YÖNETİMİ KÜLTÜR TARİHİ ESKİ TÜRK TOPLULUKLARINDA DEVLET YÖNETİMİ

2- BAĞIMSIZLIK (OKSIZLIK) 3- KANUN (TÖRE) 4- HALK (KÜN) İLK TÜRK DEVLETLERİNDE DEVLET ANLAYIŞI VE TEŞKİLATININ TEMEL UNSURLARI ŞUNLARDIR; 1-ÜLKE (ULUŞ) 2- BAĞIMSIZLIK (OKSIZLIK) 3- KANUN (TÖRE) 4- HALK (KÜN)

GENEL ÖZELLİKLER - İlk Türk devletlerinin yasama ve yürütme sorumluluğu tüm ülkeyi kapsayacak şekilde Hakan’a aittir. - Göçebe bir yapı üzerinde örgütlenen İlk Türk Devletleri genellikle ” Boylar Federasyonu” na dayanıyordu. - Devlet işleri toy (kurultay) da görüşülüp karara bağlanıyordu. - İlk Türk Devletlerinde kut anlayışı vardır. Bu sebepten dolayı hükümdarların oğulları arasında sıkça taht kavgası yaşanıyordu.

KUT ANLAYIŞI: Hükümdarlık yetkisinin göktanrı tarafından verildiğine inanma.Bu anlayışa göre hükümdarın tüm yakınları taht sahibinin kendileri olduğunu düşünüyordu. KUT; Siyasi yetki ULÜÇ; Ekonomik güç KÜÇ; Askeri güç

Eski Türk Devletlerinde devlet yönetiminde kanunlar önemli bir unusurdu. Kanun (Töre): Türk sosyal hayatını ve devlet yönetimini düzenleyen ”zorunlu” kurallar bütününe denilirdi. Törenin Anayasadaki Değişmez Hükümleri; - Adalet - Eşitlik - İyilik - İnsanlık

Ordu:Eski Türk toplumları “ ordu millet” olarak değerlendirildiğinden askeri yapı ve devlet teşkilatı içiçe girmiştir. Ordunun Özellikleri; Türk ordusu ücretli değildir. Her Türk bir asker sayılır. Türk ordusunun temeli süvarilere dayanır Siyasi teşkilatta görev yapan boy beyi, han , şad tigin, her yönetici aynı zamanda savaşa hazır bir komutandı.

İlk Türk devlerinde ordu “Turan taktiği” kullanıyordu İlk Türk devlerinde ordu “Turan taktiği” kullanıyordu. Hilal Taktiği veya Kurt Kapanı, düşmanı çevreleyerek yok etmeyi amaçlayan bir askeri taktik. Osmanlı Devleti ve ondan önceki Türk devletleri tarafından sıklıkla kullanılırdı.

ESKİ TÜRK DEVLETLERİNDE HÜKÜMDAR Hükümdar: Türk devletlerinde egemenliğin ve siyasi iktidarın en başata gelen unsuru hükümdardı. Türk Hükümdarları kağan, hakan, şenyü yabgu, tan-hu, ilteber , idikut gibi ünvanlar kullanmışlardır. Kağanlar tören ile tahta çıkarlardı.

İLK TÜRK DEVLETLERİNDE HÜKÜMDARLIK SEMBOLLERİ Ortağ ( Hakan çadırı) Orgin ( Taht) Tuğ (Sancak) Davul Katuz (Sorguç) Yay

HÜKÜMDARIN GÖREVLERİ

Türklerde devletin başında bulunacak hükümdarın cesur, akıllı,adil ve erdemli olması beklenirdi. GÖREVLER; - Orduya komuta vermek. - Töre hükümlerini uygulamak. - Ülkede birliği, dirliği, ve adaleti sağlamak. - Dağınık olan Türk boylarını toplamak. - Aç olan halkı doyurmak ve açık olan halkı giydirmek.

VERASET SİSTEMİ; Türk devletlerinin en zayıf yönü , veraset (tahta geçme) konusunun belli bir kurala bağlanmamış olmasıydı. Hükümdar öldüğünde Türk töresindeki kut anlayışının belli bir sonucu olarak , oğullarının hepsinin tahta geçme hakkı bulunuyordu. Bu nedenle hükümdar çocukları arasında sık sık taht kavgaları yaşanıyordu.

ESKİ TÜRK DEVLETLERİNDE TİGİNLERİN TAHTA GEÇME YOLLARI; İkinci bir varisin bulunmaması durumunda hükümdar soyundan gelen kişi doğrudan tahta geçerdi. Zaman zaman kurultayın seçtiği aday kağan olurdu. Bazende hükümdar soyundan olan erkeklerin yaşça en büyüğü ve en bilgili olanının tahta geçme usulü uygulanırdı. En sık karşılaşılan durum ise hanedan üyelerinin birbirleri ile mücadelesi sonunda üstün gelenin tahta çıkmasıydı.

KURULTAY VE HÜKÜMET

KURULTAY (TOY); İlk Türk devletlerinde devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı kağanın büyük danışma meclisine Toy denilirdi. Toy yerine zamanla Moğolca asıllı Kurultay kullanılmaya başlanmıştır. Toylar genellikle yılda üç kez düzenlenirdi. Bu toplantılarda devletin önemli konuları görüşülür ve karara bağlanırdı. Toya asker ve sivil tüm yöneticilerle boy beyleri ve devletin vassalı olan yöneticileri katılırdı. Hakan toyun genel başkanıydı. Ülkenin ekonomik, siyasi, sosyal, dini, ve askeri konuları görüşülüp karara bağlanırdı. Bu toplantıda hayvanların sayım sonuçları alınırdı.

HÜKÜMET (AYUKI); Hakanın ve toyda alınan kararların uygulanması yeni yürütme görevi ayukı denilen hükümetin göreviydi. Hükümetin başına aygucı, buyruk, bitikçi ve tamgacılar vardı. -Ayukı: Bugünkü başbakan - Buyruk: Bakan -Bitikçi ve Tamgacılar: Yazışmlarla ve dışişlerle uğraşılar.

-Bunun dışında saray görevlilerinden olan Tarkan ve ogç askerleri vardır. -Bunlar sivil yönetimden sorumluydular. -Bunlar dışında ülkenin denetim ve vergi ileriyle ilgilenen tudan ünvanlı görevililer bulunuyordu

ESKİ TÜRK DEVLETLERİNDE GENELLİKLE İKİLİ TEŞKİLAT VARDI BATI DOĞU YABGU (hükümdar kardeşi) HÜKÜMDAR Güneş doğudan doğdugu için hükümdar doğu tarafındadır.

İkili Teşkilat; Türklerde ilk devlet teşkilatı Asya Hun Devleti Hükümdarı Mete Han tarafından kurulmuştur. Çok geniş bir coğrafyaya yayılan eski Türk ülkesini saha kolay yönetmek için ülke sağ sol kanatlara ayrılarak yönetiliyordu. Gök tanrı inancına göre güneşin doğduğu yön kutsal kabul ed,ldiği için Kağan doğu kanadına “Kutsal Ötügen” bölgesinde oturuyordu. Batı kanadı ise yabgu ünvanlı hükümdarın kardeşi yönetmiştir. Yabgu iç işlerde serbest dış işlerde kağana bağlıydı

İkili teşkilatın bazı olumlu ve olumsuz yönleri vardır Olumlu yönü; Devletin yönetimi kolaylaşır. Olumsuz yönü; Merkezi otorite bozulabilir

ADI:ÇAĞLA SOYADI: ÖZÇİÇEK SINIFI: 11/F NUMARA:435 KAYNAKÇA:11 ADI:ÇAĞLA SOYADI: ÖZÇİÇEK SINIFI: 11/F NUMARA:435 KAYNAKÇA:11. sınıf kültür tarihi konu anlatımlı s. bankası