EĞİTİMDE HEDEFLERİN BELİRLENMESİ
AMAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI Bazı eğitimciler insan davranışlarını analiz ederek sınıflama sistemleri geliştirmişlerdir. TAKSONOMİ adı verilen bu sınıflama sistemlerinde, öğrenme ürünleri basitten karmaşığa, kolaydan zora, birbirinin ön koşulu olacak şekilde aşamalı olarak sıralanmıştır.
AMAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI Bazı eğitimciler insan davranışlarını analiz ederek sınıflama sistemleri geliştirmişlerdir. TAKSONOMİ adı verilen bu sınıflama sistemlerinde, öğrenme ürünleri basitten karmaşığa, kolaydan zora, birbirinin ön koşulu olacak şekilde aşamalı olarak sıralanmıştır.
İnsan Davranışlarının Eğitimle İlgili Olanları Bilişsel Öğrenme Zihinsel Etkinliklerin ağırlıkta olduğu davranışları kapsar. Bir nesne, bir olay, bir konuya karşı ilgi, tutum ve duygu gibi davranış eğilimlerini içerir. İnsan organlarının eğitim öğretimde kullanılması ile ilgili becerilerin geliştirilmesini içerir. Öğrenilmiş içe dogmaların, sezgilerin kodlandığı alandır. Duyuşsal Öğrenme Devinişsel Öğrenme Sezgisel Öğrenme
Kılavuz Denetiminde Yapma Bilişsel Öğrenme Duyuşsal Öğrenme Devinişsel Öğrenme Sezgisel Öğrenme Algılama Farkına Varma Alma Bilgi Hazırlanma Denetim Altında Tutma Kavrama Tepkide Bulunma Kılavuz Denetiminde Yapma Uygulama Değer verme İçe Doğma Alışkanlık Analiz Karmaşık dışa vuruk faaliyetler Örgütleme Ayırt Etme Sentez Değerlendirme Uyarlama Bir değer ya da değerler bütünü ile nitelenmişlik Geçmiş ve Gelecekle İletişim Kurma Oluşturma
Değişik alanlarda öğrenilmiş davranışlar, birbirlerinden kopuk değildir. Tersine aralarında yatay ve dikey anlamlı ve sıkı bir ilişki vardır. Bu, biri olmadan diğeri olamaz anlamına gelebilir. Öğretilecek davranışlar basitten karmaşığa, kolaydan zora doğru aşamalı sıralanmalıdır. Basit ve kolay davranışların ilk sıralara, karmaşık ve zor davranışların daha sonraki basamaklara konulması gerekir.
Eğitimin amacı, öğrenciyi sadece bilişsel alanda yetiştirmek değil, duyuşsal ve devinişsel alanlarda da yetiştirmektir. Hem insan hayatının çok yönlülüğü hem de etkili eğitim için bu gereklidir Bir dersin sonunda öğrencide meydana getirilecek davranış değişikliği, dersin amacı olarak yazılmalıdır. Dersi verirken öğretmenin yapacağı faaliyet (konuyu anlatmak, deneyi yapmak vs.) dersin amacı değildir
Bir dersi alan öğrencinin davranışlarında ders sonunda hiçbir değişiklik olmuyorsa, o dersin bir faydası olmamış demektir. Ancak bazı amaçlara ulaşmak ve ölçmek hemen mümkün olduğu gibi, bazı amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığını görmek için bazı şartların oluşmasını beklemek gerekir. Eğitim amaçlarında bir okulun, bir sınıfın veya bir dersin amaçları genel amaçlardır. Ama bunların yazılmasında da oldukça net ifadeler kullanmalı, genel ve bulanık ifadelerden kaçınmalıdır:
Meslekle ilgili temel mesleki becerileri kazanma (açık değil) Atelyede güvenlik kurallarına uyma (net) Program geliştirme sürecini tanıma (net)
Genel amaçların derslere ve konulara dağıtılmış ayrıntıları davranışsal amaçları oluşturur. Davranışsal amaçlar gözlenebilir ve ölçülebilir değişiklikleri gösterir.
Davranışsal amaçlar sonunda; Öğrenciden ne istenildiği açık olarak belirtilmiş olur, Öğretimin planlı yapılması sağlanmış olur (adım adım ilerleme), Ders sonucunun ölçülmesi ve değerlendirilmesi açık olur, Derse veya konuya uygun bir öğretim metodu seçilmesini sağlar, Öğretmen ve öğrenci açısından dersin akışını kolaylaştırır.