EKONOMİK YAPI RASYOLARI Bu rasyolar, işletmenin aktif yapısı içinde dönen ve duran varlıkların oransal durumunu belirtir. İşletmenin faaliyet konusu bu rasyoların sonucunu önemli bir şekilde değiştirebilir. Örneğin, endüstri işletmelerinde özellikle, ağır endüstride duran varlıklar, dönen varlıklara oranla daha büyük bir yer tutar. Buna karşılık ticari işletmelerde dönen varlıkların payı çok daha büyüktür.

Duran Varlıklar Rasyosu Toplam Aktif Bir işletmenin duran varlıkları ile toplam aktifi arasındaki ilişkiyi göstermek anlam taşır. Çünkü, varlıklarının büyük kısmını duran varlıklara bağlamış bir işletme, teknolojik gelişmeler karşısında ekonomik ömrü kısalan duran varlıklarını yenilemek açısından finansman güçlükleri ile karşılaşabileceği gibi krizler karşısında da zor durumlara düşer.

Dönen Varlıklar Rasyosu Toplam Aktif Bu rasyo duran varlıklar rasyosunun tamamlayıcısı olup, işletme sermayesinin ağırlığını ve dinamizmini belirtir.

Stokların Ağırlık Rasyosu Toplam Aktif Bir işletmede stokların ağırlığı işletmenin çalıştığı sektöre bağlı olduğu kadar, bazı koşullara da bağlıdır. Bu koşullar kısaca belirtilmiştir; Tedarik koşulları, Satın alma olanakları, Hükümetin ithalat ve ihracat politikası, İkame olanakları, Tedarik ve dağıtım kanalları, Fiyat ve koşulları, Fiyat değişimleri, Miktar ve peşin iskontoları. Stok yönetim politikası

Kısa Süreli Alacak Rasyosu Kısa Süreli Alacaklar Toplam Aktif Bir işletmede kısa süreli ticari alacakların büyüklüğü işletmenin çalıştığı sektöre olduğu kadar bazı koşullara da bağlıdır. Bu koşullar şunlardır; Satış hacmi, İşletmenin çalıştığı sektördeki ticari gelenekler, Rekabetin ortaya çıkardığı kredili satış zorlukları, Risk olasılığı, Alacakların tahsilindeki etkinlik, Alacak senetlerinin devir ve iskonto olanakları, Alacakların devir hızı rasyosu.

Hazır Değerler Rasyosu Toplam Aktif Genel olarak nakit olan kasa ve banka hesabı ile her an paraya çevrilmesi mümkün olan menkul kıymetlerin toplam aktifteki payını gösteren bir rasyodur. İşletmede fazla veya az nakit değerlerin bulunup bulunmadığını göstermektedir.

FİNANSAL YAPI RASYOLARI Bu rasyolar, fon kaynaklarının işletmenin finansal yapısındaki oransal dağılımı gösteren rasyolardır.

Özsermaye Rasyosu Özsermaye Rasyosu = Bu rasyo özsermayenin işletmenin finansal yapısındaki payını gösterir.

Borçlar (Kaldıraç) Rasyosu İşletmenin tüm borçlarının finansal yapı içindeki payını gösterir.

Bağımsızlık Rasyosu Bağımsızlık Rasyosu = Bu rasyo finansal yapı açısından çok önemli olup, solvabilite (ödeme gücü) rasyosu adını da taşır. Bu rasyo, işletmenin farklı fon kaynaklarından yararlanma derecesini, işletmenin finansal riskini, özsermayesi ile toplam borçlarını karşılama olanağına sahip olup olmadığını gösterir.

Uzun Süreli Borçlanma Rasyosu Uzun Süreli Borç Rasyosu = Devamlı Sermaye Uzun Süreli Borçlar Bu rasyo bağımsızlık rasyosunu tamamlayan bir rasyo olup, işletmenin sermaye yapısındaki uzun süreli borçlar toplamının önemini gösterir. Devamlı sermaye; işletmenin özsermayesi ile kullandığı uzun süreli fonlardan oluştuğuna göre, bu rasyo; Bu rasyonun sonucunun genellikle (2)’den büyük çıkması istenir. Diğer bir deyişle, uzun süreli borçlar, o işletmenin özsermayesini aşmamalıdır.

Özsermaye / Kısa Süreli Borç Rasyosu Kısa Süreli Borçlar Özsermaye, işletmenin kullandığı süresiz fonlar olduğuna göre, işletmenin güvenliğinin de bir ölçütüdür. Sonuç ne kadar büyük çıkarsa, güvenliğin o derece korunduğu ve işletmenin borçlarını kolayca ödeyebileceği anlaşılır. İşletmeler, özsermaye zayıf ise uzun süreli borç bulmakta zorluk çekeceklerinden kısa vadeli borçlanmaya giderler. Endüstri işletmelerinde bu oranın genellikle 3-4 arasında olması beklenir.

Özsermaye / Uzun Süreli Borç Rasyosu Uzun Süreli Borçlar Bu rasyo, uzun süreli finansman politikası hakkında bilgi verir. Optimal sermaye yapısının oluşturulması, borç verenlere sağlanan güvenlik, işletme faaliyetlerinin yürütülmesinde borçların oranı bakımından önemlidir. Bu rasyonun genel olarak (1)’den büyük çıkması uygundur. Özellikle borç sahipleri bu rasyonun büyük olmasını ve böylece alacaklarının da güven altında olmasını isterler.

KARLILIK RASYOLARI Bu gruptaki rasyolar, işletmeye gerek ortaklar tarafından getirilen fonların (özsermayenin), gerekse dış kaynaklardan borçlanma yoluyla elde edilerek yatırımlara tahsis edilen toplam fonların (yatırımların) ne derecede etkin ve kar getirici biçimde kullanıldığını belirlemede yararlanılan rasyolardır. Özellikle faaliyet dönemi içinde gerçekleşen satışlardan elde edilen karın anlam ifade etmesi de bu rasyoların önemini ortaya koymaktadır.

Özsermaye Karlılık Rasyosu Net Kar Brüt Kar veya Özsermaye Özsermaye

Aktif (Yatırım) Karlılık Rasyosu Net Kar Brüt Kar veya Aktif Toplamı Aktif Toplamı

Satış Karlılığı Rasyosu Net Kar Brüt Kar veya Net Satışlar Net Satışlar