GEBELİKTE İLAÇ KULLANIM PRENSİPLERİ Prof.Dr.İ.Cüneyt EVRÜKE

TERATOJENİK ETKİ “DOĞUMSAL MALFORMASYONLAR” Canlı doğumların % 2 - 3 ( minör % 7 - 10 ) % 60 - 65 bilinmeyen nedenler % 20 - 25 genetik ( monogenik / kromozomal ) % 10 çevresel etkenler / anneye ait ( enfeksiyon ) % 1 ilaçlar, kimyasal ajanlar, radyasyon

GEBELİKTE İLAÇ KULLANIMI

GEBELİKTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ NOKTALAR Danışmadan ilaç kullanımının engellenmesi Gebelik dönemine göre ilaç yazılması Etkinliği araştırılmamış ilaçların verilmemesi İlacın en düşük etkin dozunun kullanılması Yarar / zarar oranının belirlenmesi ve ailenin bilgilendirilmesi

Kategori A Kontrollü çalışmalar risk göstermiyor.

Hayvan çalışmalarında risk yok; Hayvan çalışmalarında risk var; Kategori B Hayvan çalışmalarında risk yok; insan çalışması yok! Hayvan çalışmalarında risk var; insanda risk yok!

 Kategori C Hayvan çalışmalarında risk var, insan çalışması yok! İnsanda risk dışlanamaz. Potansiyel yarar, riski aşmaktadır. 

Risk için pozitif kanıt var. Yarar/zarar oranına dikkat! Kategori D Risk için pozitif kanıt var. Yarar/zarar oranına dikkat! 

Gebelikte mutlak kontrendike! Potansiyel yarar, riski aşamaz. Kategori X Gebelikte mutlak kontrendike! Potansiyel yarar, riski aşamaz.

Antibiyotikler Penisilinler B Klavulanik asid B Sulbaktam B Tazobaktam B Sefalosporinler B Sulfonamidler C (D) Trimetoprim C Tetrasiklinler D Kloramfenikol C Aminoglikozidler C/D Vankomisin B

Antibiyotikler-Antifungaller Metronidazol B Makrolidler B Linkozamidler B Kinolonlar C Etambutol B Rifampin C İzoniazid, PAS C Amfoterisin B B Klotrimazol B Nistatin B Ketokonazol C Griseofulvin C Antineoplastikler D

Analjezikler Morfin vb opioid analjezikler I. trimester B/C III. trimester D Analjezik-antipiretik Parasetamol B Analjezik-antipiretik-antiinflamatuar (NSAİİ)

Antiemetikler Antihistaminikler Klasik antihistaminikler B/C Sedasyon yapmayanlar B/C Skopolamin C 5-HT3 antagonistleri B Antidopaminerjikler C Metoklopramid B

Gastrointestinal ilaçlar H2 reseptör antagonistleri B Proton pompa inhibitörleri B/C Antasidler, MgSO4 B Mizoprostol X Laksatif-purgatifler C

Antihipertansifler ACE inhibitörleri D Kalsiyum kanal blokerleri C I. ve II. trimester B/C III. trimester D a-blokerler C Diüretikler D Klonidin, metildopa , rezerpin C Vazodilatörler C

Diğer kardiyovasküler ilaçlar Digoksin, digitoksin, lanatosid C C Ouabain B Antiaritmikler C Nitratlar C Heparinler B Oral antikoagülanlar D Statinler X Kolestiramin, kolestipol B

Antidepresanlar Amitriptilin, nortriptilin D İmipramin, klomipramin, desipramin C Serotonin re-uptake inhibitörleri C (D) Fluoksetin, fluvoksamin, sertralin, paroksetin Maprotilin, bupropion B

Psikotroplar Benzodiazepinler D/X Barbituratlar C/D Buspiron B Klasik antipsikotikler C Atipik antipsikotikler (Klozapin) B Lityum D

Antiepileptikler Fenobarbital-barbituratlar D Fenitoin D Fetal hidantoin sendromu Valproik asid D Fetal valproat sendromu Karbamazepin D Etosuksimid C

Hormonlar Kortikosteroidler B/C Antitiroidal ilaçlar D Radyoaktif iyod X Tiroid hormonları A İnsülin B Oral hipoglisemikler C

Hormonlar Östrojenler X Progesteronlar D/X Oral kontraseptifler X Androjenler X Antiöstrojenler D Antiprogesteronlar X

İNSANDA TERATOJEN ETKİ OLASILIĞI YÜKSEK OLAN BİR İLACIN UYGULANMASINDA HEKİMİN UNUTMAMASI GEREKEN !! Bu ilaçlar sadece gebede değil, doğurganlık çağındaki bütün kadınlarda kontrendikedir.

TERATOJEN İLAÇ KULLANIMI ZORUNLU İSE HANGİ KOŞULLAR SAĞLANMALIDIR ? Hastanın teratojenitenin bilincinde olması, Gebeliği koruyucu önlemler alınması, Hastanın ilaç kullanımı sırasında olabilecek bir gebeliğin sonuçlarının bilincinde olması, Hastanın önlemlerin gerekliliğini anladığını onaylaması, Tedaviye başlamadan önce negatif gebelik testinin olması,