Televizyon Program Türleri TV programı, belli bir izleyici grubu (hedef kitle) olan, belirlenmiş amaçlara göre hazırlanan, belli yayın kuşaklarında ve belli saatlerde yayınlanan, televizyon tekniklerine ve diline uygun üretilmiş televizyon eserleridir. Programlar tek tek üretilmiş birimlerdir. TV programları bunların tümünden meydana gelir. Televizyon programları toplumun geneline ulaşmayı hedefler. Her kesimden, her yaştan insana hitap etme görevini üstlenen televizyon programlarının türlere ayrılması gerekmektedir.(1)  TV programları her ülkenin kendi sosyo-kültürel ve medyatik yapısına göre şekillenmektedir. FCC (ABD), BBC (İngiltere) EBU (Avrupa Yayın Birliği), TRT (Türkiye)’nin kendi yayın politikalarına göre geliştirdikleri yapım türleri vardır. (1) Özden Çankaya, Türk Televizyonunun Program Yapısı (1968-1985) Mozaik Yayınları, sf. 5, İstanbul, 1990 

Program Türlerini Anlatmadaki Amaç Nedir? -Buradaki hedef; haber programı, röportaj, kısa film, tartışma, belgesel, spor, magazin, müzik, eğlence ve eğitim programlarının yapım özelliklerini, çeşitlerini ve hazırlanış biçimlerini kavramak ve bunları uygular hale gelmektir. -Konuya giriş bakımından şu sorular sorularak TV programcılığı hakkında görüş alış-verişi yapılabilir. -Televizyonda izlediğiniz programları belli özelliklere göre sınıflandırabilir misiniz?  -Bunların içinde en çok hangilerini severek izliyorsunuz?  -En hızlı haberi hangi kitle iletişim aracından alıyorsunuz?  -Sizce haber programları dışında televizyonun en önemli program türü hangisidir ve bu önem neden kaynaklanmaktadır?  -Sizce müzik programları neden televizyonda ağırlıklı olarak kullanılıyor?  -Kültür-sanat programları, müzik programları kadar önemli değil mi?  -Program türleriyle, izleyici talepleri, program maliyetleri hakkında bilginiz var mı? -Eğer TV programı yapımcısı olsaydınız hangi programı yapmak isterdiniz, neden?

Televizyon Program Türleri 1-) Yapım Yerine Göre Program Türleri 2-) Format Özelliğine Göre Program Türleri 3-) İzleyici Kitlesine Göre Program Türleri 4-) Kapsama Alanına Göre Program Türleri 5-)Teknik Özelliklerine Göre Program Türleri

1-) YAPIM YERİNE GÖRE PROGRAMLAR  A-İç Yapımlar: Bir televizyon kuruluşunun kendi teknik imkan ve uzman personeliyle gerçekleştirdiği programlardır. Haberler, aile ve sağlık programları, gezi ve yemek programları vb.   B-Dış Yapımlar: Belli bir alanda uzmanlaşmış ajans ve yapım şirketlerine verilen sipariş yapımlardır. Dizi filmler, eğlence ve yarışma programları buna örnektir.

2-) FORMAT ÖZELLİĞİNE GÖRE PROGRAM TÜRLERİ Genel itibariyle Haber Programları, Açık Oturumlar ve Spor Programları, Güncel olaylar, politik gelişmeler, spor olayları, maçlar, Siyaset Meydanı, Ateş Hattı, Stadyum vb programlar bu sınıfta sayılabilir.  

2A-Haber ve Tartışma Programları A1-Haber Bültenleri A2-Haber Araştırma Programları A3-Röportaj, Açık Oturum ve Tartışma Programları (Sempozyum, Panel, İzleyici Katılımlı Programlar, Grup Tartışması) A4-Ekonomi ve Piyasa programları A5-Bilim, Sağlık ve Teknoloji Programları A6-Yapım Sürecinde Dikkat Edilecek Hususlar  aa-) Hedef Kitlenin belirlenmesi ab-) Konu ve Konuklar ac-) Sunucu veya Moderatörün seçilmesi ad-) Programın Açılışı ae-) Konuşma Metinlerinin Hazırlığı af-) Programın Kapanışı

2B-Film, Sinema ve Drama Burada Program Açılışları ve Program Gövdesi çok önemlidir. Dramatik, güldürü ve karma özelliğe sahip bu programlarda izleyicinin ekranda tutulması çok önemlidir. Drama türleri şöyle sıralanabilir:  a-) Televizyon Yerli Dizi (Seriyaller) b-) Yabancı Diziler c-) Belgesel-Drama d-) Durum Komedisi (Sitcom) e-) Soap Opera (Pembe Dizi) f-) Yerli Sinema g-) Yabancı Sinema h-) Çizgi Filmler i-) Animasyon Filmler

2C-Eğitim-Kültür ve Sosyal İçerikli Programlar İçerik olarak örneğin çocuklar, gençler, yaşlılar, kadın ve aile, yemek ve sohbet programları vb… C1-) Örgün ve Yaygın Eğitim Programları C2-) Belgesel Programları (Tarih, çevre, bilim teknoloji ve siyasi vs.) C3-) Çocuk Programları (Okul öncesi ve okul dönemi programları) C4-) Dini Programlar (İbadet ve ahlaka yönelik programlar) C5-) Tarım Programları (Bitki, hayvancılık vs)

2D-Müzik, Eğlence ve Sanat Programları Bu bölümde programlar biraz daha karmaşıklaşır. Sade ve düz, çok sesli, oyunlaştırılmış, drama, müzik ve karma programların teknik özellikleri ve yapılarının kavranarak örnek bir program hazırlanması hedeflenir. Bu programları hazırlarken yapım ilkelerine dikkat edilmeli, Canlı veya kaset çekimi olup olmadığı bilinmeli. Çekim süreci bittikten sonra postprodüksiyon (Montaj ve Editasyon) aşamasında titiz davranılmalı.   E1-Spor ve Magazin Programları (Sportif amaçlı yarışmalar) E2-Show ve Yarışma Programları (Talkshow, komedi ve bilgi yarışmaları) E3-Gezi ve Turizm amaçlı programlar E4- Resim, müzik, konser, folklör ve her türlü sanat programları E5-Kuşak Programları (İçinde birden fazla konu ve yapım barından programlar. Örneğin Sabah kuşağında aile, sağlık, çocuk eğitimi ve yemek programları vb. E6-Aktüalite ve Popüler Televizyon Programları: (Arthur Asa Berger) Her dönemde bir anda toplumun beğenisini kazanan ve ekranlarda uzun süre yer edinen “O ses Türkiye, Yetenek Sizsiniz, Kim 5 yüz milyar İster” gibi popüler programlar buna örnektir.

2E-Reklam ve Tanıtım Programları  a-) Ticari Reklamlar (Advertorial) b-) Cazibe Unsurları (Güzellik, Güç, Tat, Renk, Estetik vs) c-) Televizyon Reklâm Formatları (Sponsor, sanal reklam, ara reklamlar vs) d-) Kamu Spotları (Geniş tanıtımlı reklam filmleri)

3-) İZLEYİCİ KİTLESİNE GÖRE PROGRAM TÜRLERİ Burada cinsiyete, yaş kümelerine, mesleklere, yerleşim birimlerine, eğitim ve kültür düzeylerine göre hazırlanan programların teknik özelliklerinin ve program yapılarının kavranması hedeflenmektedir.   A-Cinsiyete Göre Programlar B-Yaş Kümelerine Göre Programlar C-Mesleklere Göre Programlar D-Yerleşim Birimlerine Göre Programlar E-Eğitim ve Kültür Düzeyine Göre Programlar

4-) KAPSAMA ALANINA GÖRE PROGRAM TÜRLERİ A-Yurtiçine Yapılan Programlar A1-Ulusal Programlar A2-Bölgesel Programlar A3-Yerel Programlar B-Yurtdışına Yapılan Programlar Değişik coğrafya ve ülkelerde oturan Türk vatandaşlarına yönelik hazırlanan haber, müzik, kültürel ve sosyal programları içerir.

5-)-TEKNİK ÖZELLİKLERİNE GÖRE PROGRAMLAR Burada, kaydedilmiş paket programlar ve canlı programların teknik özellikleri, yapılış biçimlerinin kavranması istenir. A-Kaydedilmiş Programlar (Kaset) B-Canlı Programlar C-Naklen Programlar (Bir başka ülke veya TV kanalından naklen alınan)