NAKİT BÜTÇESİ Nakit bütçeleri rasyo analizinin tersine, işletmenin geleceğe yönelik çalışmaları ile ilgilidir. Nakit bütçelerinin dinamik özelliği, onun gelecek hakkında tahminlere dayandırılmasından; başka bir deyişle, çalışmaların zaman içinde bir akış halinde ifade edilmesinden ileri gelir. Nakit bütçeleri, gelecek dönem içindeki çalışmaları esas almakla birlikte, gelecek hakkındaki tahminlerde bulunmak için geçmiş verilere dayanmaktadır.

Nakit bütçesi, gelecek bir dönem içinde, (“genellikle bir yıl” veya “altı ay”) nakit giriş ve çıkışlarını gösteren bir tablodur. Bu tablonun yöneticinin karar verme aracı olabilmesi için, düzenlenmesi sırasında iki konu üzerinde durulması önem taşımaktadır; Nakit giriş ve çıkışlarını miktar olarak doğru tahminlemek. Nakit giriş ve çıkışlarını zaman bakımından düzenlemek.

Nakit bütçelerinin önemini üç noktada belirtmek mümkündür: 1. Nakit bütçeleri, gelecek faaliyet dönemleri için gerekli fon tedariki, sağlanacak fonların geri dönüşümünün mümkün olup olmadığı, mümkün ise sürenin belirlenmesi bakımından önem taşır. 2. Nakit bütçeleri, mevcut ve sağlanacak fonların ekonomik olarak kullanılıp kullanılmadığını belirtir. Nakit bütçeleri, fonların hangi alanlara yatırılmış olduğunu ve kullanım alanları arasındaki ilişkilerini göstermesi bakımından önemlidir. Bu nedenle nakit bütçeleri dinamik bir planlama aracıdır. 3. Nakit bütçeleri, işletmenin maksimum nakit ihtiyacını göstermesi bakımından da önem taşır.

Nakit Bütçesinin Kapsamı ve İlkeler Nakit Bütçesi Düzenleme Zamanı İşletme Faaliyetindeki Değişmelerin Saptanması Nakit Girişleri Satış Tahminlemesi Alacakların Tahsil Süresi Diğer Nakit Girişleri Nakit Çıkışları Hammadde Giderleri (Alışlar) İşçilik Ücretleri – Yönetim ve Satış Giderleri Diğer Ödemeler

Nakit Bütçesi Uygulaması-1 Gönenç Halıcılık A.Ş. halı ve kilim üretimi ile uğraşmaktadır. Şirket yönetimi maliyetleri düşürmek ve kalitede üstünlük sağlamak amacıyla 26.000 TL’ ye bir makine satın almayı düşünmektedir. Satışların 2010 yılında aylar itibariyle tahmini şöyle yapılmıştır: Ocak 26.000 TL Şubat 33.000 TL Mart 41.000 TL Nisan 55.000 TL Mayıs 68.000 TL Haziran 72.000 TL Temmuz 28.000 TL Ağustos 19.000 TL Eylül 3.000 TL Ekim 2.000 TL Kasım 7.000 TL Aralık 1.000 TL

Gönenç Halıcılık A.Ş. 2009 yılı sonu bilançosu (TL) AKTİF PASİF Hazır Değerler 1.000 KVB 2.000 Alacaklar 6.000 Ödenecek Vergiler 3.000 Stoklar 24.000 Banka Kredileri 9.000 Dönen Varlıklar Top 31.000 Cari Pasif Top. 14.000 Duran Varlıklar 25.000 UVB (%10 faiz) 12.000 Özsermaye 30.000 TOPLAM AKTİF 56.000 TOPLAM PASİF 56.000

İşletme hakkında aşağıdaki nakit konuları bilinmektedir (TL): 1. Alacaklar 60 gün içinde tahsil edilecektir. Buna karşılık borçlar, 30 gün içinde ödenecektir. Geçmiş dönem alacakları ise Şubat ayında tahsil edilecektir. 2. Bankalara olan borcun, 5.000 TL’si Ocak 2010’da, geri kalan kısmı da Şubat ayında ödenecektir. 3. Hammadde alışları satışların %40’nı, işçilik ücretleri %20’sini oluşturmaktadır. Yönetim ve satış giderleri ise aylık 1.000 TL olarak belirlenmiştir. 4. Geçen yılın borcu, Ocak ayı içinde, vergi borçları da 3 eşit taksit halinde ödenecektir (Ocak-Temmuz- Ekim). 5. Uzun vadeli kredi faizi her yıl düzenli olarak Ocak ayında %10 faiz oranı üzerinden ödenecektir. 6. Şirket yönetimi, satın almayı düşündüğü yeni makine bedelinin yarısını Ocak ayında, geri kalanını da Eylül ayında ödeyecektir. 7. 1000 TL minimum nakit dengesi olarak ayrılacaktır. Şirket müdürünün, 2006 yılında 3000 TL’lik iştiraki vardır. 8. İşletmenin daha etkin ve likit çalışabilmesi için nakit durumu yeterli görülmediğinden İş Bankası İzmir Şubesinden, 2010 yılı sonunda ödemek üzere 45.000 TL’lik kredi talep edilmektedir.

Nakit Bütçesi Uygulaması-2 Aşağıdaki verilerden yararlanarak X işletmesinin 2010 yılı ilk altı aylık dönemi için nakit bütçesini düzenleyiniz. 1. X işletmesinin 2010 yılı toplam satışlarının 600.000 TL olacağı tahmin edilmiştir. 2. Satışlar aylara göre eşit dağılım göstermektedir. 3. Aylık satışların tamamı peşin olarak yapılmaktadır. 4.Geçmiş dönem alacakları 10.000 TL’dir ve Şubat ayında tahsil edilecektir. 5. Nisan ayında 20.000 TL temettü geliri, her ay 15.000 TL kira geliri, Mayıs ayında ise 10.000 TL sabit değer satış geliri sağlanacaktır. 6. Her ay aylık satışların %40’ı tutarında hammadde peşin satın alınacaktır. 7. Nisan ayında ekonomik ömrünü tamamlayan bir makinenin 50.000 TL’ye yenisinin satın alınması planlanmıştır. 8. Geçmiş dönem borçları 25.000 TL’dir ve Ocak ayında ödenecektir. 9. İşletme her ay yönetim ve satış giderleri için ortalama 20.000 TL harcayacaktır. 10. İşletme bir bankadan 90.000 TL kredi talep etmiştir. Nakit bütçesini düzenleyerek, bu kredi talebinin uygun olup olmadığını ve alınacak kredinin altı ay sonunda geri ödenip ödenemeyeceğini belirtiniz.

Nakit Bütçesi Uygulaması- 3 Aşağıdaki verilerden yararlanarak X işletmesinin 2010 yılının Nisan, Mayıs, Haziran aylarına ait üç aylık dönemi için nakit bütçesini düzenleyiniz. Şirketin Şubat ve Mart aylarında gerçekleşen ve gelecek üç ay için planlanan satışları aşağıdaki gibidir: Şubat 180.000 TL, Mart 220.000 TL, Nisan 160.000 TL Mayıs 240.000 TL, Haziran 200.000 TL Şirket satışlarının %20’sini peşin yapmakta, %50’sini 1 ay, %30’unu da 2 ay sonra tahsil etmektedir. Şirketin her ay 16.000 TL’lik diğer gelirleri vardır. Şirketin Şubat ve Mart aylarında gerçekleşen ve gelecek üç ay için planlanan hammadde alışları şöyledir: Şubat 100.000 TL, Mart 160.000 TL, Nisan 200.000 TL, Mayıs 220.000 TL Haziran 180.000 TL Hammadde alışlarının %40’ı peşin, %10’u 1 ay, %50’si de 2 ay sonra ödenmektedir. Her aya ait ücretler, bir ay önceki satışların %10’u kadardır. Her ay 4.000 TL kira ödenmektedir. Mayıs ayında 6.000 TL kar payı ödenecektir. Nisan ayında 10.000 TL vergi ödenecektir. Haziran ayında 15.000 TL’lik borç faizi ödenecektir. Haziran ayında 12.000 TL’lik büro malzemesinin peşin olarak satın alınması planlanmıştır. Nisan ayı başında şirketin kasasında 100.000 TL nakit bulunmaktadır.