MADDENİN HALLERİ ARASINDAKİ DÖNÜŞÜM

HAL DEĞİŞİMİ Maddeler ısı etkisi ile hal değiştirebilirler. Su yeterince soğuduğunda donar, buz halini alır. Buz suyun katı halidir. Çeşmeden akan su, suyun sıvı haline örnektir. Kaynamakta olan çaydanlıktan çıkan su buhar ise suyun gaz halidir

ERİME VE DONMA Katı bir maddenin sıvı ısı alarak sıvı hale gelmesine erime denir. Sıvı bir maddenin ısı kaybederek katı hale gelmesine donma denir.

Erime ve donma birbirinin tersidir Erime ve donma birbirinin tersidir. Katı haldeki çikolatayı ısı etkisi ile eritip kalıplara döktüğümüzde çikolata ısı kaybeder. Donar ve tekrar katı hale gelir.

BUHARLAŞMA VE YOĞUŞMA Sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz haline gelmesine buharlaşma denir. Çaydanlıkta kaynayan sudan çıkan buhar suyun gaz haline iyi bir örnektir.

Gaz halindeki bir maddenin ısı kaybederek tekrar sıvı hale gelmesine ise yoğuşma denir. Çaydanlıktan çıkan su buharına soğuk tencere kapağını tuttuğumuzda su buharı tencere buharında ısı kaybeder ve su damlacıkları oluşur.

Yeryüzündeki sular yerle gök arasında durmadan devam eden bir döngü içindedir. Bunun nedeni suyun halden hale geçmesidir. Güneşin etkisiyle buharlaşan sular gök yüzünde bulutları oluşturur.

Bulutlar çok küçük su damlacıklarından oluşur Bulutlar çok küçük su damlacıklarından oluşur. Soğuk bir hava tabakasına rastlayınca ısı kaybettikleri için bulutlardan yoğuşma çoğalır. Yoğuşmayla ağırlaşan su damlacıkları yer yüzüne doğru düşmeye başlar. Buna yağmur denir.

Bazen soğuk hava tabakası buluttaki su damlacıklarını doldurur Bazen soğuk hava tabakası buluttaki su damlacıklarını doldurur. Bu durum kar yağmasına neden olur. Dolu ise yağmur damlalarının daha soğuk bir hava tabakasına rastlayarak donması sonucu oluşur.

 Doğada bazı katı maddeler ısı etkisiyle sıvı hale geçebilirken, bazı maddeler geçemezler. Örneğin şeker, tuz, un gibi maddeler ısıtıldığında farklı bir maddeye dönüşür. Bu olaya bozulma denir. Bir tüp içine koyduğumuz şeker ispirto ocağında ısıttığımızda bozulma olayını gözlemleyebiliriz.

MADDE DEĞİŞİMİ Nesnelerin yapımında ve malzeme olarak kullanılan maddeleri doğal, işlenmiş ve yapay maddeler olarak sınıflandırırız.

BASİT KAVRAMLARLA AYIRMA YÖNTEMLERİ

MADDELERİN AYRIŞTIRILMASI Karışımlar, karışımı oluşturan maddelerin niteliklerine göre farklı yöntemlerle ayrılırlar. Süzme: Suda çözünmeyen özellikle suda batan katı maddeleri ayırmak için süzme yöntemini kullanırız.

YÜZDÜRME Suda çözünmeyen, su yüzeyinde kalan katı maddeleri ayırmak için yüzdürme yöntemi kullanılır .Kum-talaş karışımını su dolu kabın içine attığımız da kum batar, talaş yüzer. Su yüzeyinde yüzen talaş böylece kolaylıkla ayrılır.

ELEME Farklı büyüklükteki katı maddelerden oluşan karışımları ayırmak için eleme yöntemi kullanılır. Örneğin mısır un karışımını eleme yöntemi ile birbirlerinden ayırabiliriz.

MIKNATISLA AYIRMA Karışımı oluşturan maddelerden biri mıknatıs ile çekilebilen bir madde ise mıknatısla ayırma yöntemi kullanılır. Toplu iğne –talaş karışımına mıknatısı yaklaştırdığınızda, toplu iğneler mıknatıs tarafından çekilir. Geride talaş kalır.

BUHARLAŞMA Sıvıların içinde çözülen katı maddeleri ayırmak için buharlaştırma yöntemi kullanılır. Şekerli suyu buharlaştırdığınızda su uçar kabın dibinde şeker kalır.