ŞEYMA ŞAFAK 1030710441 İŞLETİM SİSTEMLERİ

İŞLETİM SİSTEMİ NEDİR? Bilgisayarların çalışabilmesi için gereken temel yazılım işletim sistemidir. Bilgisayarlar çeşitli donanım ürünlerinin belli bir tasarıma göre bir araya getirilmesiyle oluşturulur. Ancak kendilerinden beklenen işleri gerçekleştirmeleri için bu sadece donanımdan oluşan altyapı yeterli değildir. Bir kelime işlem yazılımı ile belge oluşturabilmek için önce bilgisayarın açılması , donanım ürünlerinin birbirlerini tanıması ve birlikte çalışacakları şartların sağlanması gerekecektir. Kullanıcı klavyede bir tuşa bastığında, bir harfin ekranda görüntülenmesi, yazılanların saklanmak istendiğinde belgenin disk üzerine yazılması, belgeye bir dosya adı verilebilmesi yapılabilecek işler arasındadır.

Sonuç olarak; Kullanılan yazılım ne tür olursa olsun bazı temel işlemler hep aynıdır. Dosyaların diske yazılması, diskten alınıp ekrana görüntülenmesi, bir dosyanın basılmak üzere yazıcıya gönderilmesi... Bu durumda tüm yazılımların üzerinde çalışacağı zemini oluşturmak ve temel işlemleri gerçekleştirmek üzere kullanılan yazılım ile karşılaşılır. Bu işletim sistemidir.

Bilgisayarlarda işletim sistemi, donanımın doğrudan denetimi ve yönetiminden, temel sistem işlemlerinden ve uygulama programlarını çalıştırmaktan sorumlu olan sistem yazılımıdır. İşletim sistemi, bütün diğer yazılımların belleğe, girdi/çıktı aygıtlarına ve dosya sistemine erişimini sağlar. Birden çok program aynı anda çalışıyorsa, işletim sistemi her programa yeterli sistem kaynağını ayırmaktan ve birbirleri ile çakışmamalarını sağlamaktan da sorumludur.

İŞLETİM SİSTEMİ KATMANLARI Uygulama Katmanı Kabuk (Shell) Katmanı Çekirdek (Kernel) Katmanı Donanım Katmanı

Donanım Katmanı Genelde donanım kontrolünü, kaynak yönetimini yapan katmandır. Bilgisayarın makine kısmı ile ilgilidir.

Çekirdek Katmanı İşletim sisteminin donanım ile kabuk katmanı arasında irtibatı sağlayan katmanıdır. Mimariye göre değişse de genelde sürücüler (bir kısmı ya da tamamı) bu katmandadır. İşletim sisteminin esas iş yapan kısmıdır.

Kabuk Katmanı İşletim sisteminin kullanıcı ile muhatap katmanıdır. Kullanıcının sisteme verdiği işleri anlayıp yapan (yaptıran) katmandır. Konsol Tabanlı (CLI: command-line interface) olabileceği gibi (Ör: DOS) Grafiksel arayüz (GUI: graphical user interface) de olabilir (Ör: Windows).

Uygulama Katmanı Kullanıcıları daha üretken hale getirmek ve/veya onlara kişisel işlerinde yardımcı olması için tasarlanan programlar uygulama yazılımlarıdır. Normalde her işlem donanım ile yapılır. Fakat her kullanıcı donanımı doğrudan kullanamaz. Uygulama programları bu işi kullanıcının yerine yapan yazılımlardır. (Oyun, ofis, ) Uygulama katmanı bu yazılımları çalıştıran katmandır.

işletim sistemlerinin başlıca amaçları 1. Kullanıcı programlarını çalıştırılması 2. Kullanıcı problemlerinin çözümünün kolaylaştırılması 3. Bilgisayar sisteminin kullanımını daha elverişli hale getirilmesi 4. Bilgisayar kaynaklarının verimli bir şekilde kullanılması (Çok kullanıcılı sistemlerde önem kazanır) İşletim sistemi, donanımla yazılım arasında bir yönetici arayüzü olarak görev yapar. Her bir donanım birimi, tüm kaynakları erişip yönetebilmektedir. Çalışma sırasında oluşan hataların ve çakışmaların önlenmesi işletim sisteminin görevidir. İşletim sistemleri bilgisayar kullanıcısı ile donanım arasında çalışan bir yazılımdır. Amacı kullanıcının programlarını çalıştırabilmesi için ortam sağlamaktır. İşletim sistemi faklı kullanıcıların uygulama programlarının donanım kaynaklarını kullanımını kontrol eder ve koordine eder.

Bir İşletim Sisteminde İstenilen Özellikler : 1. Etkinlik:İşletim sistemi, bir işi etkin ve verimli bir şekilde yapmalıdır. 2. İşler arasındaki zaman: Bir işi bitirip diğer işi başlama süresi kısa olmalıdır. 3. Kullanılmayan MİB zamanı: Merkezi işlem birimin kullanmadığı süre kısa olmalıdır. Yani mikroişlemciden belleğe aktarılacak veya bellekten alınacak bilginin erişim süresi kısa olmalıdır. 4. Toplu işlemler arasındaki zaman: Toplu işlem dosyalarının işlenmesi arasındaki süre kısa olmalıdır. 5. Cevap verme süresi: Sistemin cevap verme süresi kısa olmalıdır. 6. Az zamanda çok iş yapılmalıdır. 7. Güvenirlik: Sistem tamamen hatalardan arındırılmış olmalıdır. 8. Süreklilik: Sistem bakım yapılabilir ve dokümanı bol olmalıdır. 9. Düşük boyut: Sistem kendinden taviz vermeden küçük boyutta olmalıdır.

BAŞLICA İŞLETİM SİSTEMLERİ AmigaOS Chromium İşletim Sistemi Linux İşletim Sistemi Mac OS X MS Dos İşletim Sistemi Plan 9 Pardus İşletim Sistemi Windows İşletim Sistemi Unıx Novell NetWare Solaris

AMİGAOS AmigaOS, Amiga kişisel bilgisayarının işletim sistemidir. AmigaOS, kurulduğu donanımdan maksimum performansı alan ve mükemmel bir çok görevlilik (multitasking) özelliğine sahip olan, çok esnek bir işletim sistemidir. Commodore İnternational yazdığı AmigaOS 3.1'işletim sisteminin kaynak kodlarından devam edilerek günümüzde 4.1 update 5 sürümüne kadar yükselmiştir çok yakında hyperion entertainment yeni ve en güçlü amiga donanımı olan Amigaone X1000 ile AmigaOS 4.2 'yi piyasaya sürerek Amigacılara gelecek vaat etmektedir.

Chromium İşletim Sistemi Chromium, Linux çekirdeği esas alınarak Google tarafından tasarlanmış olan bir işletim sistemidir. Chromium zamanının büyük bir kısmını bilgisayar başında geçiren kullanıcıları hedef almaktadır. Teknik olarak sadece başka uygulama kullanmayan bir tarayıcıdır. Kelime işlemek, videolara, fotoğraflara bakmak gibi görevleri yerine getirmek için tarayıcıda kullanılan internet uygulamalarına güvenmektedir.

Linux İşletim Sistemi Linux; Unix ortamının üzerine kurulmuş, neredeyse tüm bilgisayarlar için uygun olan bir işletim sistemidir. işletim sisteminin yeni geliştirildiği günlerde ücretsiz dağıtım ve kaynak kodlarının açık olmasına büyük önem verilmiştir. Bu sayede Linux'un kullanıcılar tarafından tekrar tekrar programlanabilmesi mümkün olabiliyordu. Zaten Linux'un kısa sürede bu kadar gelişmesinin altında yatan ana neden de, sayısız programcının işletim sistemi üzerinde çalışma fırsatını bulmuş olmasıdır. Bu sayede Linux işletim sistemi çok hızlı bir şekilde gelişmiştir. Kısacası Linux, dünya üzerinde binlerce programcının bağımsız olarak geliştirdiği ve her geçen gün birkaç adım daha ileriye giden örnek bir yazılımdır. Örnek diyoruz; çünkü Linux, yazılım dünyasında ticari kuralların dışında kalarak da faydalı programlar üretilebileceğinin en güzel kanıtıdır.

ARTILARI VE EKSİLERİ Linux işletim sisteminin en büyük avantajı, tamamen ücretsiz olması ya da çok düşük bir ücret karşılığında satın alınabilmesidir. birkaç yıl öncesinin donanım özelliklerine sahip olan bilgisayarlarda bile rahatlıkla çalışacaktır. Özellikle sistem hatalarına karşı çok güçlü bir işletim sistemi olan Linux'un kolay kolay çökmemesi, kullanıcıları çeken özelliklerin başında gelir. Pek çok karmaşık programı aynı anda açsanız bile bilgisayarınız sorunsuz bir şekilde çalışmaya devam eder. Linux'un önünde duran en büyük sorunların başında ise, hiç kuşkusuz donanım konusu gelmektedir. Donanım üreticilerinin bu işletim sistemine hala yeterli önemi vermedikleri açıkça ortadadır. Bu yüzden Linux desteğine sahip olan donanımların sayısı çok da fazla değildir. Ancak bu sorunun her geçen gün biraz daha azaldığını da söyleyebiliriz.

Mac OS X Macintosh İşletim Sistemi, kısaca Mac OS, Apple firması tarafından piyasaya sürülen Apple'ın daha sonra "Mac OS" olarak isimlendireceği şeyin orijinal hali olan, tamamlayıcı ve isimsiz sistem yazılımı ilk olarak 1984 yılında orijinal Machintosh ile tanıtılmıştır. En son ana sürümü Mac OS Xtir. Mac OS ailesinde Mac OS 7, Mac OS 9 ve Mac OS X vardır. Mac Unix türevi açık kaynak kodlu bir işletim sistemidir. Yasal olarak sadece Apple marka bilgisayarlar ile uyumludur. Grafik açısından çok ayrıcalıklı olduğundan genellikle yayıncılık alanında ilgi görür. 2010 yılı itibariyle Mac OS X SnowLeopard adlı yeni bir sürümü çıkmıştır.

MS Dos İşletim Sistemi MS-DOS (MicroSoft Disk Operating System. Türkçe: Microsoft Disk İşletim Sistemi), Microsoft firması tarafından geliştirilmiş eski bir işletim sistemidir. Windows üretildikten sonra unutulmuş ve şu anda sadece format atarken ya da dosya kurtarırken kullanılmaktadır. Üretim amacı bu olmasına rağmen daha sonradan DOS ortamında çalışan birçok uygulama ve oyun üretilmiştir.

Pardus İşletim Sistemi Tübitak Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü bünyesinde yürütülen bir Linux dağıtımı projesidir. Açık kaynak kodlu ve GPL (Genel Kamu Lisansı)ile dağıtılan bir özgür yazılım ürünüdür. Pardus, bilişim okur-yazarlığına sahip bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını karşılayan, mevcut Linux dağıtımlarının üstün taraflarını kavram, mimari ya da kod olarak kullanan bir ulusal dağıtımdır.

WİNDOWS İŞLETİM SİSTEMİ   Windows, Microsoft firmasının ürettiği bir işletim sistemidir.  Kullanışlı grafik arayüzler (pencereler) ve görsel iletiler yardımıyla programları çalıştırma, komut verme gibi işlemleri hem mouse (fare) hem de klavyeden veri girerek gerçekleştirebilme kolaylığı sağlayan bir işletim sistemidir. En büyük özelliklerinden biri, kolay öğrenilebilir oluşudur. Bu kolaylık Windows´a, bilgisayar pazarında en yaygın kullanılan işletim sistemi olmasını sağlamaktadır. Bu konuda en önemli rakibi ise Linux sistemidir. Şimdi ise Windows işletim sisteminin kullanıcı açısından avantaj ve dezavantajlarını kısaca inceleyelim:

Avantajları : Bilgisayar kullanma konusunda zorluk çeken ve uzak duran kişilere görsel açıdan cazip ve kullanım kolaylığı olan bir çalışma ortamı sağlaması Uzun dosya isimlerine izin vermesi (255 karaktere kadar) Program desteklerinin oldukça fazla olması Yeni takılan bir modemi, mouse, ekran kartı, ses kartı vs gibi birimleri kolay ve otomatik algılama olanağı veren tak ve çalıştır desteğinin varlığı

Dezavantajları: Windows´un, Linux gibi açık kodlu bir sistem olmaması, bu nedenle çok sayıda kullanıcının devreye girip, yazılımı geliştirmesine, açıklarını kapatmasına izin vermemesi.  Internet uygulamaları ya da veritabanı sunuculuğu gibi veri alışverişinin yoğun hacimli olduğu işlerde yavaş kalabilmesi.  Kilitlenme problemi ve zaman zaman yeniden yükleme zorunda kalınması. Kimi durumlarda, diğer bazı işletim sistemlerine göre bilgisayar hafızası ve diğer kaynakları verimsiz kullanabilmesi. Virüsler, bilgisayar korsanları ve Internet üzerinden gelebilecek çok sayıda hatalı programa karşı güvenlik açıkları barındıran korumasız bir sistem olması.

Windows 1.0

Windows 2.0

Windows 3.0

Windows 95

Windows 98

Windows ME

Windows XP

Windows Vista

Windows 7

UNIX Çok kullanıcılı, çok görevli yapıyı destekleyen bir bilgisayar işletim sistemidir Konsol tabalıdır. Monolitik çekirdek kullandığından çok kararlıdır; bu yüzden sunucu bilgisayarlarda en çok tercih edilen sistemlerdendir.

Novell NetWare Novell firması tarafından ilk olarak yerel bilgisayar ağlarında kullanılmak üzere hazırlanmış metin tabanlı bir işletim sistemidir. Bu işletim sisteminde, kullanıcının ilk olarak ana bilgisayara bağlanması gerekir.

Solaris Sun Microsystems firması tarafından sunucu bilgisayarlar için geliştirilmiş işletim sistemidir. Açık kaynak kodludur. UNIX tabanlı olup, son sürümü olan Solaris 10 ile aynı anda bünyesinde hem UNIX ve hem de Linux programlarının çalışmasına destek verir.