Ankilozan Spondilit Rehabilitasyonu Prof. Dr. Hidayet Sarı

Tanım Özellikle omurgayı tutan ve ankiloza götüren kronik iltihabi sistemik romatizmal hastalıktır. Sakroiliak eklem iltihabı oluşturmak ana bulgusudur. HLA B27 antijeni ile beraber kuvvetli bir genetik yatkınlık sözkonusudur.

AS Yi Kuvvetle Akla Getiren Bulgular 40 yaşın altında başlayan bel ağrısı Sessiz(sinsi) başlangıç Ağrının 3 aydan fazla sürmesi Sabahleyin ve uzun istirahatten sonra ortaya çıkan bel tutukluğu Bel tutukluğunun egzersizle açılması ve ağrının azalması

AS’ninKlinik Bulguları I Kronik iltihabi bel ağrısı Omurga hareketlerinin kısıtlanması

Fleksiyonda kısıtlılık

Lateral fleksiyonda kısıtlılık

Fleksiyonda kısıtlılık

Ekstansiyonda kısıtlılık

Ankilozan Spondilitte Postür

Ankilozan Spondilitte Kişinin Postürünün Bozulması

AS’ninKlinik Bulguları II Eklem dışı tutulum olarak akut anterior üveit. Bazı hastalarda psöriasis kronik iltihabi barsak hastalığı ve reaktif artrit şeklinde bulgular. Steroid dışı antienflamatuar ilaçlara iyi klinik cevap vermesi.

AS’ninKlinik Bulgular III Kas-İskelet : 1) Aksial artrit: Sakroileit ve spondilit 2) Kalça ve omuz gibi kuşak eklem artriti 3) Periferik artrit; yaygın değil 4) Diğerleri; Entesit, osteoporoz, omurkırığı, spondilodiskitis, pseudoartroz

AS’nin Klinik Bulguları IV İskelet dışı 1) Akut anterior üveit 2) Kalp-damar tutulumu 3) Akciğer tutulumu 4) Kauda Equina sendromu 5) Enterik mukozal lezyonlar 6) Amiloidoz ve buna benzer

Tutulan eklemler

Muayene metodları

Belde Sakroiliak Eklem İzdüşümü

Lomber Schober Testi

Antefleksiyonda EPZ Mesafesi

Artkafa-duvar ve Çene-Sternum Mesafesi

Patrick (FABERE) Testi Kalça ve SIE’de gerilim oluşturulur. FABERE: Fleksiyon, Abduksiyon. Eksternal Rotasyon ve Ekstansiyon. Test pozitifse; aynı taraf ve karşı tarafta kalça ve kasık ağrısı görülür.

Gaenslen testi Sırt üstü yatarken kalça maksimum fleksiyona getirilir. Diğer kalça ekstansiyona getirilir. Her iki sakroiliak eklem gerilir. Ayrıca kalça eklemi ve ekstansiyon tarafındaki femoral sinirde gerilme meydana gelir.

Kompresyon Hasta sırt üstü yatar. ASİS’lara posterior ve mediale doğru baskı uygulanır. Sacroiliac bölgede ağrı olur.

Distraksiyon Hasta sırt üstü yatar. ASİS’lar posterior ve laterale doğru açılmaya çalışılır. Sacroiliac eklemde ağrı olur.

Sindesmofit Gelişimi

Konjonktivit

Spondiloartropatiler Klinik Spektrum

AS ve İlişkili Hastalıkların mukayesesi

Laboratuar Bulguları Kesinleşmiş bulgu yok HLA B 27 (+) Eritrosit sedimentasyon hızında hafif orta derecede yükselme CRP değerinde pozitifleşme Ankiloza bağlı ALP de yükselme İmmunglobulinlerde artma

SPA da Radyolojik Bulgular Sakroileit, Sindesmofit Kare vertebra Entesopati Bambu omurga Tekli-ikili-üçlü ray görünümü

Tanı kriterleri 1961 Roma kriterleri Klinik Kriterler Bel ağrısı>3 ay, mekanik tarzda ağrı ve tutukluk Torasik ağrı ve tutukluk İritis öyküsü Bel omurlarında hareket kısıtlanması Göğüs ekspansiyonunun kısıtlanması Radyolojik Kriterler a) Bilateral sakroiliit Bilateral S.İ + 1 klinik belirti veya 4/5 klinik belirti

MODİFİYE NEW-YORK KRİTERLERİ 1. En az üç ay süren istirahatle azalmayan egzersizle azalan bel ağrısı. 2. Lumber omurga hareketlerinin tüm yönlerde kısıtlanması(3cm altı). 3. Göğüs ekspansiyonunun yaş ve cinsiyete göre normal değerlerinin altına inmesi(3 cm altı). 4. Grade 2-4 bilateral sakroileit. 5. Grade 3-4 unilateral sakroileit 1984

Avrupa SPA Çalışma Grubu Kriterleri Enflamatuar tip omurga ağrısı Bu klinik bulgular veya ve 1. Gluteal ağrı Artrit( daha çok alt ekstremite) 2. Sakroiliits 3. Entesopati 4. Aile öyküsü 5. Psöriyazis 6. Enf. Bağırsak hst. 7. Üretrit, servisit veya diyare sonrası artrit

As’de Tedavi Amaçları 1. Ağrı ve tutukluluğun farmakolojik tedavisi 2.    Eklem hareketliliğinin korunması 3.    Deformitelerin engellenmesi 4.    Günlük yaşamın engellilik durumu olmaksızın sürdürülmesinin sağlanması 5.    Komplikasyonların erken tanısı ve tedavisi 6.    Hastanın eğitilmesi ve tedaviye aktif katılımlarının sağlanması

Hasta eğitimi 1. Günde en az 15-20 dakika yüzükoyun yatma 2. İnce yastık kullanma 3. Otururken dik postürü koruma 4. Ayaktayken düzgün duruş 5. Yüzme, yürüyüş gibi travmatik olmayan sportif faliyetleri önerme 6.İşte- masa başında uzun süre öne eğik pozisyonda oturmama

7. İşte-gün içinde 20 dakikalık molalarla dinlenme, postur egzersizleri 8. Araba kullanırken uzun süre aynı pozisyonda kalmama 9. Arabada- geniş açılı aynalar kullanma 10. Aşırı kilodan kaçınılma 11. Herhangi bir acil müdahale veya cerrahi açısından kimlikte hastalığın tanısını taşıma 12. Sigara içmeme 13. Hasta grupları oluşturma 14. Aileye, hastanın bu ilkelere uymasını desteklemesi öğretilmelidir.

Medikal tedavi NSAİD Sülfosalazin (salozopyrine) Mtx (emthexate) İnfliximab (Remicade) Etanercept (Embrel)

Fizik Tedavi Yüzeyel ısıtma Derin ısıtma US, KD TENS Masaj Hidroterapi Kaplıca tedavisi

Ankilozan Spondilit Egzersizleri Solunum Postür Germe Aerobik (Yüzme, Yürüme) Rekreasyon (Voleybol, Basketbol, Tenis, Golf...)

Asimetrik Uzanma-Germe

CERRAHİ TEDAVİ

ASDE CERRAHİ TEDAVİ Kalça Protezi Omurga Düzeltilmesi Omurga Kanalı Genişletilmesi