ISI Bir maddeyi oluşturan taneciklerin sahip oldukları hareket (kinetik) enerjilerinin toplamına ısı denir. Isı bir enerji türüdür ve ısı enerjisi kalorimetre kabı ile ölçülür. (Kutulardaki boncuklarla eşleştirilir). SICAKLIK Bir maddeyi oluşturan taneciklerin sahip oldukları kinetik enerjilerinin ortalamasına (yaklaşık bir taneciğin kinetik enerjisine) sıcaklık denir.

Sıcaklık;Maddeyi oluşturan tanecikler sahip oldukları kinetik enerjileri birbirlerine çarpışma sonucu aktardıkları için her taneciğin kinetik enerjisi farklı olur ve birbirlerine çarptıklarında da kinetik enerjileri sürekli değişir. Aynı sıcaklıktaki maddenin taneciklerinin kinetik enerjileri farklı olduğu için sıcaklık, tek bir taneciğin değil, taneciklerin tamamının kinetik enerjilerinin ortalamasıdır.

Isı ve Sıcaklık Arasındaki Farklar : 1- Isı bir enerji çeşidi, sıcaklık ise bir ölçümdür. 2- Isı kalorimetre kabı ile sıcaklık termometre ile ölçülür. 3- Isı birimi kalori (cal) veya Joule, sıcaklık birimi ise derecedir. 4- Isı, madde miktarına bağlıdır, sıcaklık ise madde miktarında bağlı değildir.

Isı ve Sıcaklık Arasındaki İlişki : Sıcaklık, bir maddenin aldığı ya da verdiği ısı enerjisinin göstergesidir. Bu nedenle sıcaklığın var olmasının nedeni ısı enerjisidir. Bir maddeye ısı enerjisi verildiğinde verilen ısı enerjisini alan tanecikler bu ısı enerjisini kinetik enerjiye çevirir. Bu nedenle taneciklerin kinetik enerjisi artacağı için maddenin sıcaklığı artar. Bir madde dışarıya ısı enerjisi verdiğinde taneciklerin kinetik enerjisi azalacağı için maddenin sıcaklığı azalır.

YAKITLARDA DEPOLANMIŞ ENERJİ Fosil yakıtlara “gömülmüş güneş ışığı” da diyebiliriz. Çünkü aslında onlar çok eski zamanlarda bitkilerin güneşten fotosentez yoluyla elde ettiği enerjiyi temsil eder. Fosil yakıtlar yoluyla insanlar bir anlamda, geçmişten gelen güçlü bir enerji desteğini kullanmaktadırlar.İnsanlar kömürün, petrolün ve doğalgazın bulunmasından önce —tüm diğer hayvan bitkiler gibi— güneşin sağladığı, doğrudan enerjiyle yaşamlarınısürdürmek zorundaydı.

Kömür: Kömür ormanların fosilleşmişkalıntılarıdır. Ormanların çoğu altlarında, bugün Endonezya gibi tropik bölge ormanlarında da görülen fosilleşmiş kalın turba tabakalar oluşturmuşlardır. Milyonlarca yıl boyunca bu turba, üstünde biriken çökelti tabakalarının baskısı altında sıkışarak yavaşça karbonca zengin olan kömüre dönüştü. Kömürün esas olarak oluştuğu çağ, Karbonifer Çağıydı (günümüzden 300-360 milyon yıl önce).

Petrol: Kömürün aksine, petrolün oluşumu denizlerde başlamıştır. Planktonların ölmüşkalıntıları denizin dip tabakalarında birikerek zaman içinde daha derinlere gömülür ve jeotermal süreçten geçerek ısınırlar. Bu süreç, ölü yosunları (alg) “pişirir’ ve böylece hidrokarbonlar açığa çıkar. Petrol çok yüksek sıcaklıklarda pişerse doğalgaza dönüşür. En eski petroller günümüzden 200 ila 145 milyon yıl önce oluşmuştur.İnsanlık her gün 80 milyon varil gibi inanılmaz bir miktarda petrol tüketmektedir — bu da her saniye neredeyse bin varil tüketiliyor demektir!

Doğalgaz: Doğalgazın önemli bir kısmı fazlaısınmış petroldür ve bu nedenle doğalgaz alanları ile petrol yataklarıher yerde birbirine oldukça yakındır. En geniş doğalgaz yataklarıOrtadoğu ve Rusya’dadır. Doğalgaz genellikle boru hatları ile taşınır, ama yüksek basınç altında sıvılaştırılarak gemilerle de nakledilebilir. Doğal halinde bu gaz kokusuz olduğundan kaçakların fark edilebilmesi için birtakım koku ajanları eklenir. Binalarda biriken doğalgaz ölümcül patlamalara yol açabilir.

Sera Gazlarının Kaynakları Karbondioksit: Esas olarak kömür, petrol ve gaz gibi fosil yakıtlarının yanması sonucu ortaya çıkar. Ayrıca ormanların tahribinden, tarım arazisi açmak için bitki örtüsünün tahribinden ve tropik bölgelerde turbaların (ölü bitki tabakalarının) yakılmasından açığa çıkar.

Metan: Çeltik tarlaları ve çöplük alanları gibi oksijensiz çürümenin meydana geldiği yerlerde açığa çıkar. Boru hatlarındaki sızıntılar ve büyükbaşhayvanların çıkarttığı gazlar da metan salımına yol açar. Azot oksitler (Diazotmonoksit): Fosil yakıtlarının yanması —örneğin araba egzozları—ve tarımsal gübrelerin toprakta çözülmeleri sonucu ortaya çıkarlar.

HFCIer ve diğer Sınaî Gazlar: Adlarından da anlaşıldığı gibi sınaî işlemler sonucu ortaya çıkarlar. HFCIer ozon tabakasının korunması için günümüzde yasaklanmış olan CFCIer yerine kullanılmaktadır. Soğutma ünitelerinde aerosollerde ve köpük kalıplamada kullanılırlar. SF6 ise yüksek voltajlı elektrikşalterlerinde, ama aynı zamanda bazı spor ayakkabılarının süngersi kısımlarında ve tenis toplarının astarlarında da kullanılır.