Dipol moment. Valens bağ teorisi ve hibridleşme. BEŞİNCİ HAFTA Dipol moment. Valens bağ teorisi ve hibridleşme. 1

Kovalent Bağ Özellikleri Polar ve polar olmayan kovalent bağlar, Aynı iki atom kovalent bağla bağlandığı zaman her iki atom da bağ elektronlarını aynı derecede ortaklaşarak çekerler (H2, F2, O2, N2 molekülleri gibi). Bu şekilde iki atom tarafından aynı derecede ortaklaşarak çekilen bağlara polar olmayan kovalent bağlar denir. Farklı iki atom kimyasal bağla birbirine bağlandığı zaman aradaki bağın tamamen iyonik veya tamamen kovalent olduğu söylenemez. Ancak ortaklaşılan elektron çiftinin daha elektronegatif atoma doğru ne kadar kaydığına dikkat edilir. Bunlar polar bileşiklerdir, dipol (iki uçlu, pozitif ve negatif uçlara sahip) özellikler gösterirler. 2

Polar olmayan, polar ve iyonik bileşiklerde elektron dağılımları: 3

Dipol Moment,  = q x r Pozitif ve negatif uçların elektrik yükleri, q ile yükler arasındaki mesafe, r çarpımı olarak tarif edilir. İyonik ve polar bileşikler dipol momente sahiptirler. Polar olmayan bileşiklerin dipol momenti yoktur. Tamamen iyonik sayılan bir bileşikte q yükü=1 pozitif yük = 1 negatif yük = 4.8x10-10 esb olur. Atomlararası uzaklık, r, 1 = 10-8 cm alınırsa dipol moment,  (mü) = 4.8x10-18 esb cm bulunur. Debye (Debay okunur) ın adına izafeten 10-18 esb cm = 1 Debye (D) denilmiştir. 4

Polar moleküllerin elektrik alanda yönlenmeleri. 5

Bazı moleküllerin dipol momentleri: 6

Yükseltgenme Sayıları Yükseltgenme sayıları bir bileşikte iyonların sahip olduğu yüklere eşittir. Yükseltgenme sayılarının bilinmesi denklemlerin denkleştirilmesi bakımından çok yararlıdır, kimyasal reaksiyonların sonucunu tahmine yarar. Yükseltgenme sayıları, elementler, bileşikler ve moleküllerde değişik şekillerde belirlenir. 7

Nötral bileşiklerde yükseltgenme sayıları toplamı sıfırdır. 2(+5)+(-2)5 =0 1+7+(-2)4 =0 4+(-1)4 Sb2 O5 H Cl O4 C Cl4 8

Çok atomlu iyonlarda yükseltgenme sayıları toplamı iyon yüküne eşittir. 9

Valens Bağ Teorisi Valens bağ teorisine göre moleküllerin oluşumunda çekirdek etrafında atomik orbitallerdeki elektronların ortaklaşa kullanılması halinde atomik orbitallerin birbirine girişim yapması ile bağ açıklanır. Molekül orbital teoride ise kovalent bağ oluşumuna iştirak eden elektronlar artık ortak bir molekül orbitalde bulunurlar. Atomik orbital bulunmaz. 10

(a) molekül orbital teoriye göre, (b) valens bağ teoriye göre oluşumu: Hidrojen molekülünün (a) molekül orbital teoriye göre, (b) valens bağ teoriye göre oluşumu: 11

Çok Atomlu Moleküller ve Hibridleşme sp3 hibridleşmesi 12

Hibrid orbitallerinin özellikleri. 13

14

15

16

H2O molekülü bağ açıları 104.5 sp3 hibritleşmesine çok benzer bir yapıya sahiptir. 17