MİKROORGANİZMALARIN SINIFLANDIRIMI

1-Haeckel sınıflandırımı Algler Protozoonlar Mantarlar Bakteriler

2-Elektron mikroskopik çalışmalarla yapılan sınıflandırma A-Protistalar (Ökaryot mikroorganizmalar) Algler Protozoonlar Mantarlar Küfler B-Prokaryotlar (Primitif hücreler) Öbakteriler (Bakteriler) Arkhebakteriler (Yaşayan fosiller) Siyanobakteriler (Fotosentez yapabilirler, suyu oksitler oksijen oluştururlar, katı yüzeylerde kayarlar)

Protistaların genel özellikleri: (Ökaryot mikroorganizmalar) Gerçek nukleusları ve nukleolusları vardır Nukleuslarında kromozomları vardır Nükleik asit sentezi belirli bir dönemde yapılır Nukleus zarı vardır Endoplazmik retikulumları vardır Ribozomlarının çökme hızı 80 s dir. Sitoplazmalarında mitokondri, mikrotubuli, mikroflamanlar, siller, flagella bulunur.

Prokaryotların genel özellikleri: (Primitif hücreler) Nukleusları yoktur Kromozomları hücre içindedir. Nükleik asitleri çembersel yapıdadır. Nükleik asit sentezi belli bir dönemde değil, devamlıdır. Endoplazmik retikulumları ve Golgi yoktur Ribozomlarının çökme hızı 70 s dir. Bazı türleri sil, flagella yapıları gösterir.

Prokaryot Eukaryot

PROKARYOTLARDA HÜCRE YAPISI

Sitoplazma Saydam, hafif yapışkan, homojen kolloidal yapıdadır Çeşitli granüller içerir (Bakteri yaşlandıkça çoğalır) Bazı granüllerde yüksek enerjili fosfat bağları (ATP) ile enerji depolanır Endoplazmik retikulum ve golgi cihazı yoktur Çok sayıda ribozom içerir (RNA nın %80’i buradadır) DNA dan ayrı çoğalabilen plazmidler içerir (direnç ve toksin genleri)

Nucleus Bakterinin orta kısmına yakın yerdedir Tek bir kromozomdan oluşur Yumak şeklinde DNA içerir Mutasyon dışında tür ve tipler korunarak bölünür

HÜCRE ZARI Fosfolipid ve proteinden oluşur İçe doğru kıvrılarak Mezozom’u oluşturur Mezozom, bakteri kromozomuna yapışıktır ve bölünme bu noktadan başlar.

Hücre Zarının Görevleri Selektif olarak geçirgendir Solunum enzimleri içerir Hidrolitik enzimler içerir Mezozomda DNA için gerekli protein ve enzimleri içerir Reseptörler vardır.

Hücre Duvarı Sitoplazma membranı ile kapsül arasında bulunur Bakteriye şeklini verir ve onu iç basınçtan korur Gram boyama yöntemi ile Gram pozitif (Gr +) ve Gram negatif (Gr -) olmak üzere ikiye ayrılır.

Elektron Mikroskopik incelemede : Gr + bakterilerde daha ince Gr – lerde daha kalındır. Geçirgenliği sağlayacak açıklıklar vardır (seçici değil) Hücre duvarı kaybolan bakteri ölür Spiroketlerde hücre zarı ile birleşiktir (protoplazmik silindir) Peptidoglikan (N-asetil glikozamin, N-asetil muramik asit) tabakadan oluşur (Gr + bakterilerde kalın) Gr – bakterilerde peptidoglikan yapı üzerinde lipoprotein, fosfolipid+protein (dış membran) ve lipopolisakkarit katmanları vardır.

Gram (–) bakterilerdeki : Proteinler; Nonspesifik porları oluşturur Çeşitli antijenler (faj, sex pilusları vs)için reseptördür Lipopolisakkaritler (Lipid A) Endotoksik etkiden sorumludur Polisakkaridler Major yüzey antijenidir (O antijeni)

Gram negatif bakteri duvarı

Gram pozitif bakteri duvarı; Bol miktarda teikoik asit ve teykuronik asitler vardır Teikoik asitler : Hücre duvarının major antijenleridir Türlere göre değişiklik gösterebilir Magnezyum (Mg) iyonlarının hücre içine alınmasında rol oynar.

Gram pozitif hücre duvarı

Bakterilerin L Formları Bakterilerin, hücre duvarını kaybetmiş ancak bölünebilen ve üreyebilen şekillerine L formu denir. Hücre duvarı, lizozim veya peptidoglikan sentezini bloke eden antibiyotiklerle (penisilin) ortadan kaldırılabilir. Bu durumda bakterinin yaşaması için uygun osmotik basınç olmalıdır.

Bakterilerin L Formları Protoplast : Hücre duvarını kaybetmiş Gr (+) bakteri Sferoplast : Hücre duvarını kaybetmiş Gr (-) bakteri Olumsuz etki kalktığında normal hale dönebilir Birçok L formları stabildir Bazı bakteriler spontan olarak L formuna dönüşebilir. L formuna dönüşebilen bakteriler; Vücutta saklanarak kronik infeksiyonlara neden olabilir Bazı antibiyotiklere dirençlidir.

Kapsül Polisakkarit yapıda yapışkan bir tabakadır. % 95-98 oranında su içerir. Bakterinin yaşaması için mutlak gerekli değildir. Genetik mutasyon ve çevre etkisiyle kaybolabilir. Bazı bakterilerde fibrillerin oluşturduğu yoğun bir tabaka şeklindedir (Glikokaliks). Bu bakteriler yapışma özelliğindedir. Kapsül; Virülansla ilgilidir Mikroorganizmayı fagositozdan korur.

Piluslar (Fimbria) Protein yapısında iplikciklerdir. Hareketle ilgisi yoktur. Özellikle Gr (-) bakterilerde bulunur. Sitoplazmadaki bazal cisimcikten köken alır Konak hücreye bağlanmayı sağlar (virülans için önemli) Çeşitli türleri vardır (Örn: seks pilusları genetik madde aktarımında rol oynar)

Flagella (Kirpik, Kamçı) Hareket organelidir. Genellikle basillerde ve spiral şekilli bakterilerde bulunur. Bulunduğu yere göre isimlendirilir: Monotrichia : Tek, polar flagella (V.cholerae) Lophotrichia : Polar, püskül biçimde (Spirillum serpens) Amphitrichia : İki uçta tek veya püskül (Spirillum minus) Peritirichia : Etrafı çevrili (P.vulgaris, S.typhi, Cl.tetani) Atrichia : Flagellası yok (Klebsiella, Staphylococ)

Flagella H+

Flagella

Bakteride Spor Oluşumu Uygun olmayan ortamlarda bazı bakterilerin oluşturduğu yapıdır.

BAKTERİLERİN GÖRÜNÜMÜ

1-Yuvarlak şekilde (kok) -Diplokok (diplococcus) -Streptokok (streptococcus) -Stafilokok (staphylococcus)

Staphylococcus aureus (ruokamyrkyys) Diplococcus Micrococcus Sarcinia Streptococcus

2-Çomak şekilde (basil) Kokobasil Fuziform basil Çomak şeklinde (Bacillus, Difteri basili) Streptobasil

Lactobacillus Streptococcus

3-Sarmal şekilde (Spiral) -Spiroketler Treponema Borelia Leptospira) -Spiriller (Vibrio)

Treponema paladium Vibrio cholerae (kolera)