Anne sütü ile beslenme Dr Meltem Uğraş

Tarihte anne sütü Eski Mısır: MÖ 1550 yılından kaldığı sanılan Ebers Papirusu’nda bebekleri beslemenin tek yolunun anne sütü ile besleme olduğu ve bebeklerin üç yaşına kadar anne sütü alması gerektiği yazılıdır. Eski Babilliler ve Türkler’de anne sütü ile beslenmeye büyük önem vermişler ve anne sütü kutsal kabul edilmiştir.

İslamiyet: Bebeğin anne karnında kanla beslenmesi ile doğumdan sonra anne sütü ile beslenmesi arasında kesintisiz bir devamlılık vardır. Avrupa’da Rönesans: Yazılan çeşitli kitaplarda anne sütünün bebekler için en iyi besin olduğu belirtilmiştir. Biberon devrimi: Avrupa’da endüstri devriminin olmasıyla kadınların da çalışmaya itilmesi anne sütüne ilgiyi azaltmıştır. Birinci dünya savaşı sonrası başlayan kadın hakları hareketinin yanlış değerlendirilmesi ile biberonlar modern anneliğin simgesi olmuştur.

Anne Sütünün yararlari Bebek sağlığı yönünden anne sütü ile beslenmenin avantajları İshal Solunum yolları enfeksiyonları,otitis media İdrar yolu enfeksiyonları İnsülıne bağlı diyabet Yenidoğan sepsisi, bakteriyemi ve menenjit Mekonyum ileusu Ani bebek ölümü sendromu Aneljezik etki

Anne sağlığı yönünden Doğum sonrası kanama azalmaktadır (aneminin önlenmesi) Kemik mineralizasyonunda gelişme (osteoporoz önlenmesi) Kanserlere karşı koruyucu (meme, uterus) Doğum öncesi kiloya daha kolay erişme

Besin içeriği ve beslenme avantajları Anne sütünün biyolojik yapısındaki üstünlükler Düşük böbrek solit yükü Sindirim kolaylığı İmmünolojik avantajlar Antimikrobial ajanlar Antiinflamatuar ajanlar İmmünomodülatörler

Gelişimle ilgili avantajları Anne-bebek arasındaki duygusal yaklaşım Zihinsel gelişme ve yeteneklerde, okul başarısı, zeka düzeyinde Ekonomik avantajlar Bebek beslenmesinde en ucuz yöntem Toplum sağlığı maliyetinde azalma Çevresel avantajlar Atık azaldığı için çevre dostu

Erişkin sağlığına etkisi Büyüme – gelişme Şişmanlığın önlenmesi Kalb hastalıklarının önlenmesi Diş sağlığı, çene-ağız gelişmesi Otitis medianın azalması Atopik hastalıklar ve astımda azalma, Malign hast., çöliak, ülseratif kolit

Tek başına anne sütüyle beslenme süresinin en güçlü belirleyicisi Annenin özgüveni Tek başına anne sütüyle beslenme süresinin en güçlü belirleyicisi Ertem İÖ,Votto N,Leventhal JM. Pediatrics 2001;107

Laktasyon

PROLAKTİN Her emzirme sonrasında salgılanır. 18 PROLAKTİN Her emzirme sonrasında salgılanır. Bir sonraki emzirme için süt oluşturur Meme başından duygusal uyarı Kandaki prolaktin ·    Gece daha fazla prolaktin salgılanır Ovulasyonu baskılar

Meme başından duygusal uyarı 19 OKSİTOSİN REFLEKSİ : Boşalma refleksi Emzirmeden önce veya emzirme sırasında oluşur. Sütün oluşmasını sağlar. Meme başından duygusal uyarı Kandaki oksitosin Annenin fazla yemek içmesinden önemlisi emzirmesi: sık ve doğru Bebek emiyor Uterusun kasılmasını sağlar

Süt salgılayan hücreler 17 Kas hücresi Oksitosin Kasılmayı sağlar Süt salgılayan hücreler Prolaktin süt salgısını uyarır Süt kanalları Laktiferöz sinüsler (süt sinüsleri) Süt burada birikir Meme başı Areola Montgomeri bezleri Alveol Destek bağ ve yağ dokusu

Emzirme Teknikleri DOĞRU YANLIŞ

Bileşenler İnsan Sütü İnek Sütü Enerji (k.kal) 67 66 Su (g) 87.6 87.3 Anne sütü ile İnek Sütünün Besin Öğesi İçeriklerinin Karşılaştırılması (100 cc sütte) Bileşenler İnsan Sütü İnek Sütü Enerji (k.kal) 67 66 Su (g) 87.6 87.3 Yağ (g) 3.8 3.7 Laktoz(g) 7.0 4.8 Protein (g) 1.2 3.3 Kazein(g) 0.4 (%33) 2.8 (% 85) Whey proteinleri(g) 0.8 (% 67) 0.5 (% 15)

Bileşenler İnsan Sütü İnek Sütü Kalsiyum (mg) 33 125 Fosfor (mg) 15 96 Magnezyum (mg) 4 12 Demir(mg) 0.15 0.10 Böbrek solid yükü (mg) 80 220 Vitamin A (mcg) 53 34 Karoten (mcg) 27 38 Vitamin D (IU) 0.42 2.36 Vitamin E (mg) 0.56 0.06

Bileşenler İnsan Sütü İnek Sütü Vitamin C (mg) 4.3 1.6 Thiamin(mg) 0.02 0.04 Riboflavin(mg) 0.20 Niasin(mg) 0.17 0.10 Vitamin B6 (mg) 0.01 0.05 Vitamin B 12 (mcg) 0.56 Elzem yağ asitleri(100 cc süt yağında g olarak) Linoleik asit 8.3 1.1 Linolenik asit 0.4 - Araşidonik asit 1.8 1.0

Sıvı miktarı Anne sütünün %87’sinin sudan oluşması nedeniyle,ilk 6 ay bebeğin anne sütü dışında su ya da benzeri sıvılara ihtiyacı yoktur

protein Toplam protein içeriği inek sütüne oranla düşük (1,1 g/dl ve 3,2 g/dl), ancak biyolojik değeri yüksektir ve yaşamın ilk altı ayında tek başına bebeğin protein gereksinimini karşılar. Protein içeriğinin %60‘ını sindirimi kolay ve biyolojik değeri yüksek olan whey proteini oluşturur. İnek sütünde ise bu değer %18 civarındadır. Whey proteinlerinin önemli bir kısmını alfa laktalbümin oluşturur ve meme alveollerinde laktoz sentezinde görev alır. Laktoferrin, lizozim, salgısal IgA ve diğer immünoglobülinler, nükleotitler ve büyüme etkenleri bağışıklıkta önemli rol oynar. Sindirimi daha güç olan kazein bölümü anne sütünde inek sütüne oranla düşüktür (%40 ve %82). Kazein miçellerinin çapı küçük olup, anne sütünde beta kazein parçası hakimdir.

lipid Anne sütü kalorisinin %50'sini sağlayan lipidler, anne sütünde, inek sütüne oranla daha yüksektir (4,5 g/dl ve 3,8 g/dl) ve küçük çaplı yağ globülleri halinde bulunur. Anne sütünde bulunan lipaz düşük safra düzeyinde bile yağ sindirimine yardımcı olur. Ayrıca, anne sütü; sinir ve retina hücrelerinin yapısına giren ve sinir sistemi ve görme işlevlerinin gelişiminde rol oynayan araşidonik asit, dokozahekzaenoik asit, linolenik asit ve alfa linoleik asit gibi uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitlerinden zengindir. Özellikle erken doymuş bebeklerin annelerinin sütlerindeki uzun zincirli, çoklu doymamış yağ asitleri diğerlerine oranla daha yüksektir. Anne sütü içeriğindeki yağ oranı emzirme süresince fark gösterir. Emzirmenin başlangıcında düşük olan yağ oranı, emzirmenin sonuna doğru artış göstermektedir. Bu durum bebekte doygunluk hissi yaratmakta ve şişmanlığın gelişimini önlemektedir. Anne sütünde erken laktasyon döneminde fosfolipit ve kolesterol içeriği yüksektir. Bu durumun lipit enzim sisteminin erken etkinleşmesi ve ileride gelişebilecek hiperlipidemi ve aterosklerozun önlenmesinde etkili olabileceği öne sürülmektedir.

karbohidrat Laktoz anne sütü karbonhidratlarının en önemli bileşenidir. Anne sütünde inek sütüne oranla yüksek düzeydedir(7,1 g/dl ve 4,1 g/dl). Laktozun galaktoz bileşeninin lipitlerle yaptığı bileşikler beyin gelişiminde önemli rol oynar. Ayrıca kalsiyum emilimini kolaylaştırır ve kemik mineralizasyonunu olumlu yönde etkiler. Laktozun sindirilemeyen bölümü fermente olarak bağırsaklarda asidofilik bakteriyel floranın (laktobasillus bifidus) gelişiminde rol oynar ve patojen mikroorganizmaların üremesini engeller.

Vitaminler Anne sütünde K ve D vitaminleri dışında yağda ve suda eriyen vitaminler süt çocuğu için yeterli düzeydedir.

Mineraller Anne sütünün mineral içeriği inek sütüne oranla düşüktür ve yenidoğanın olgunlaşmamış böbrek işlevleri ile uyum gösterir. Anne sütünün kalsiyum içeriği, inek sütüne oranla düşük olmasına (34 mg/dl ve 120 mg/dl) rağmen, kalsiyumun fosfora oranı 2/1 olup emilimi daha yüksektir (%55; %38). Bu özelliği ile anne sütü kemik mineralizasyonu için uygundur. Anne sütünde bulunan demirin emilimi de inek sütünegöre daha yüksektir ( %50; %5-10). Bu nedenle anne sütü, bebeği ilk altı ayda demir eksikliğinden korur.

Büyüme faktörleri Anne sütünde başta sindirim sistemi, merkezi sinir sistemi,solunum sistemi olmak üzere pek çok sistemin gelişimini sağlayan büyüme faktörleri vardır. Epidermal büyüme büyüme faktörü, transforming büyüme faktörleri, sinir büyüme faktörü, insüline benzer büyüme faktörü, meme kaynaklı büyüme faktörü, eritropoetin, taurin, etanolamin, fosfoetanolamin, interferon başlıcalarıdır. Beynin bilişsel işlevlerinin anne sütü ile beslenen çocuklarda daha yüksek olduğu bildirilmektedir

Enzim ve hormonlar Anne sütünde çok sayıda etkin enzimin vardır. Yağ sindirimi için gereken lipaz, meme bezlerinde süt lipitleri sentezi için gerekli olan lipoprotein lipaz, laktoz sentezinde rol oynayan galaktozil transferaz, antibakteriyel etkiye sahip laktoperoksidaz, tiyosiyanat, hidrojen peroksit başlıcalarıdır. Ayrıca, anne sütü lipazınının lipitleri hidrolize etmesi sonucu ortaya çıkan ürünler; Giardia lamblia, Entomoeba histolitica, Trichomonas vaginalis enfestasyonlarını önlemektedir. Enzimlerin yanı sıra, anne sütünde çok sayıda hormon (GnRH , TRH, TSH., LHRH, T 3, T 4, parathormon, kalsitonin, prolaktin, östrojen, progesteron, kortikosteroidler v.s.) bulunmaktadır.

Antimikrobiyal ve antienflamatuvar faktörler, immünomodülatörler Laktoferrin, lizozim, fibronektin, S IgA, musin, C3, oligosakkaritler, lipitler anne sütündeki antimikrobiyal faktörlerdendir. Vitamin A, C, E, katalaz, glütatyon peroksidaz, alfa-1 antitripsin, alfa-1 antikemotripsin, prostoglandin E 1-2, EGF, TGF, IL-10 antienflamatuar faktörlerdir. Ayrıca, anne sütünde interlökinler, interferon gama ve TNFα gibi immünomodülatörler bulunmaktadır. Monosit, makrofaj, PNL, T ve B lenfositleri ise hücresel bileflenleri oluşturmaktadır . Başta salgısal IgA olmak üzere diğer inmünoglobulinler; salmonella, şigella, kolera, poliyovirüs, rotavirüs, RSV ve diğer mikroorganizmalarla gelişen enfeksiyonları önler. Anne sütü bu özellikleri ile bebeği sepsis,bakteriyemi, menenjit, solunum yolları enfeksiyonları, gastroenteritler, üriner sistem enfeksiyonları, akut otitis mediyadan korur. Bunun yanısıra Tip 1 diabetes mellitus, lenfoma, crohn hastalığı çölyak hastalığı ve atopik hastalıkların gelişim riskini azaltır.

Anne sütü dinamik bir sıvıdır Emzirmenin başladığı günden itibaren Emzirme esnasında Günün farklı zamanlarında değişiklik gösterir.

Anne sütü Kolostrum Olgun süt Doğumdan sonraki ilk birkaç günde üretilir. Yüksek protein içerir. Bağışıklığı sağlayan faktörler mevcuttur. Bebeğin ilk pasif aşısıdır Olgun süt Doğumdan birkaç gün sonra üretilmeye başlar.

Emzirme süresince Önsüt : Çok miktarda üretilir, yüksek miktarda protein ve laktoz içerir. Bebeğin tüm sıvı ihtiyacını karşılar. Sonsüt: Yüksek oranda yağ içerir, enerjinin büyük bölümünü karşılar.

Emzirme süresi: Bebeği memeden kısa sürede ayırmamak, kendi bırakana kadar memede tutmak gerekir. İlk günler toplam süre 45 dk Daha sonra 10-15 dk

Sıkca sorulanlar Sağlıklı bir annenin günlük süt üretimi ne kadardır? 750-1000 cc, ortalama 850 cc Bebek hangi sıklıkla emzirilmelidir? İlk 2 hafta süt az gelebilir. Yarım saatte bir emzirilmelidir. İlk 6 hafta her istediğinde meme almalıdır. 6 haftadan sonra 1-4 saatte bir (kendisi düzenler). Bir meme ne kadar sürede boşalır? Term bebek 10-15 dakikada boşaltır.

BEBEK VE ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ Ağırlık Artışları İlk üç ayda (0-3 aylar)  Ayda 600-1000 g (Ortalama 800 g) İkinci üç ayda (4-6 aylar)  Ayda 600-800 g (Ortalama 700 g) Üçüncü üç ayda (7-9 aylar)  Ayda 400-600 g (Ortalama 500 g) Dördüncü üç ayda (10-12 aylar)  Ayda 200-400 g (Ortalama 300 g)

Yetersiz süt oluşumu Süt yetersizliği sık gözlenmesine rağmen ; gerçek, fizyolojik süt yetersizliği nadirdir. Yetersizliğin ensık nedenleri Uygun olmayan zamanlama Beslenmenin süresi Ek besin verilmesi Anne ve bebeğin ayrılması Yanlış emzirme pozisyonudur

Yetersiz Süt Belirtileri Güvenilir belirtiler Yetersiz tartı alımı 1 ayda 500 gr dan az veya 2. Hafta sonunda doğum tartısından az İdrar miktarı 1 günde 6 dan az, koyu sarı, konsantre ve keskin kokulu idrar yapması.

Yetersiz Süt Belirtileri-2 Olası belirtiler Emzirmeden sonra tatmin olmama Parmak emme Sık sık ağlama Uzun süre ve sık meme emme Memeyi reddetme Sert kuru ve yeşil dışkı Memelerde yumuşama Hamilelik sırasında memelerin büyümemesi

Yetersiz süt oluşumu Tedavi Emzirme sıklığının artırılması Memenin tam olarak boşaltılması Ağrılı meme başları olan annelerde topikal analjezik kullanımı

Anne sütünün sağılması

SÜTÜN SAĞILMASI HANGİ DURUMLARDA YARARLIDIR? Tıkanık (şiş) memeyi rahatlatmak Süt birikmesi Çökük meme başı Emmesi sorun olan bebek Memeyi reddeden bebek DDA bebek Hasta bebek Hasta anne Anne işe başlamışsa Dolu memeyi almayı kolaylaştırmak için Meme ucunun yara olmasını korumak için

SÜTÜN SAĞILMASININ YARARLI OLDUĞU DURUMLAR Anne veya bebek hasta ise sütün artanını saklamak için Anne işe gittiğinde bebeği için süt bırakacağı zaman Anne bebeğinden uzakta ise süt akmasını kolaylaştırmak için Bebeğin çok dolu bir memeyi almasını kolaylaştırmak için Sütü doğrudan bebeğin ağzına sağmak için Meme ucu ve areolayı kurutmak ve yara olmaktan korumak için

BUZDOLABINDA 72 SAAT DERİN DONDURUCUDA 3-6 AY SAKLANABİLİR Sağılan Anne Sütü ODA ISISINDA 8 SAAT BUZDOLABINDA 72 SAAT DERİN DONDURUCUDA 3-6 AY SAKLANABİLİR

Sağılmış sütün saklanması-2, Bir defada 60-120 ml süt dondurulabilir Donmuş süte taze süt asla eklenmemelidir Buzdolabına indirilerek veya ılık suda bekleterek çözülmelidir Kesinlikle mikro dalgaya konmamalıdır Çözülen süt 24 saat içinde kullanılmalıdır Çözülmüş süt tekrar dondurulmamalıdır

Sağlıklı term bebek için öneriler Bebek günde en az 8-12 kere emzirilmeli Anne bebekteki erken “açlık” belirtilerine dikkat etmeli: ağlama geç belirti ! Bebek kendiliğinden uyanmıyorsa en geç 3-4 saat sonra uyandırılmalı

Prematüre ve diğer yüksek riskli yenidoğanlar için ek öneriler Prematüreler için de en iyisi anne sütü Anne sütü sağılmalı Anneyle ten-tene temas mümkün olan en erken zamanda sağlanmalı Fincanla besleme denenmeli

YETERSİZ KİLO ALIMI Yenidoğan ilk hafta kilo kaybeder On günlük olduğunda doğum kilosuna ulaşması beklenir Bebekler ilk altı ayda her ay en az 600 gr alması beklenir Bebeğin büyüme eğrisi ve önceki tartıları incelenir Bebek yeterli kilo almış ise yeterli süt alıyor demektir

Bebeğin idrar miktarını kontrol edin 24 saatte en az 6-8 kez açık renkli idrar Yeterli süt alan bebek Günde 6 kezden az (özellikle 4’den az) Özellikle 4 haftadan büyük bebekte koyu sarı, belirgin kokulu idrar Yeterli süt alamayan bebek

BEBEĞİN İDRAR MİKTARI Yalnız anne sütü ile beslenen ve yeterli süt alan bebek günde en az 6-8 kez dilüe idrar yapar Yeterli süt alamayan bebek günde 6’dan az idrar yapar, İdrar konsantre, kuvvetli kokulu, koyu sarı ya da portakal rengindedir. Bezde görülen turuncu-portakal renk (ürat kristallerine bağlı) üç-beş gün içinde kaybolur.

BEBEĞİN DIŞKILAMA SIKLIĞI Bebeklerin dışkılama sıklığı değişkendir. Bir bebeğin günde 8 ya da daha fazla sayıda yarı sıvı dışkı yapması normaldir. Bazen bebek birkaç gün dışkılamaz, bu normaldir. Böyle bir bebek dışkıladığı zaman, dışkı genellikle çok bol miktarda ve yarı sıvı şekildedir. Az ve kuru dışkı çıkarılması bebeğin yeterli süt alamadığının işareti olabilir. Kaka rengi ortalama beş gün içinde açık altın sarısı renge döner.

YETERSİZ SÜT OLASI BELİRTİLERİ Bebek emzirmeden sonra rahatlamıyorsa Bebek emzirme sırasında huzursuzsa Bebek emmeyi reddediyorsa Anne emzirme sırasında ağrı duyuyorsa Bebek sık ağlıyorsa Çok sık meme istiyorsa Çok uzun süre emiyorsa

YETERSİZ SÜT OLASI BELİRTİLERİ Bebek beş-yedi günden sonra hala koyu yeşil ve sert kaka yapıyorsa Bebek az sayıda, az miktarda kaka yapıyorsa Memeler büyümemişse (hamilelikte) Süt gelmiyorsa (doğumdan hemen sonra)

BEBEĞİN YETERLİ ANNE SÜTÜ ALAMADIĞINI GÖSTERMEYEN BELİRTİLER

Bebek parmaklarını emiyorsa, Bebek biberonla beslendikten sonra daha uzun uyuyorsa, Bebeğin karnı her beslenmeden sonra şişmiyorsa, Doğumdan sonra memeler dolu değil ise, Memeler eskisinden yumuşaksa,

Memeden süt damlamıyorsa Süt çok sulu gözüküyorsa Daha önceki emzirme denemeleri başarısız olmuşsa Bebeğin çok küçük ya da çok büyük olması Annenin çok genç ya da çok yaşlı olması.

Anne memesine iyi yerleşmemişse meme boşalmayabilir. Bebek çok uzun ya da çok sık emer, meme uyarılır, süt artar Ön süt ve son süt içeriği farklıdır. Son sütü alamazsa doygunluk olmaz Tartı artışı yetersiz olabilir Bebek ağlar, sık beslenmek ister Anne de sütü bol olduğu halde yetersiz olduğunu düşünür

Anne sütü kontrendikasyonlarI

SORUN A.S İLE BESLEME DURUM Akut enfeksiyonlar evet ÜSYE, İYE, GİS enfeksiyonları HIV hayır HIV+ Aktif TBC* Evet Anne en az iki hafta tedavi aldıktan sonra

Aktif TBC Annede aktif TBC varsa bebek ayrılır , annelerin sağılmış sütleri bebeklere verilebilir Anne enfekte, PPD (+) fakat akciğer grafisi normal ise bebeğine kendi sütünü verebilir Memede aktif TBC lezyonu varsa iyileşinceye kadar süt sağılır ve atılır TBC tedavisi almakta olan annelerin sütlerinde bu ilaçlar bulunsa da bebeğe profilaktik INH verilmelidir.

SORUN A.S İLE BESLEME DURUM Hepatit Hepatit A evet Anneye gamaglobülin yapıldıktan hemen sonra Hepatit B Bebeğe HB Ig ve HB aşısı yapıldıktan sonra Hepatit C Beraberinde HIV yoksa Genital bölgede siğiller

SORUN A.S İLE BESLEME DURUM Herpes viruslar CMV Evet HSV Memede lezyon yoksa VZV Annenin bulaştırıcılığı geçince EBV Toksoplazmosis Mastit Lyme hastalığı Annenin tedavisine başlandıktan sonra

SORUN A.S İLE BESLEME DURUM HTLV-1 Hayır Annenin ilaç kullanımı Antimetabolitler Radyofarmasotikler Tanısal dozda evet, tedavi edici dozda hayır Bağımlılık yapan ilaçlar Alkol ve sigara hariç Diğer ilaçlar Evet her ilaç için gözden geçirilmeli Çevreden bulaşan ajanlar Herbisid, DDT, pestisid,

SORUN A.S İLE BESLEME DURUM Ağır metaller Kurşun Evet Kons:>40 mg/dl’yi aşmadıkça Civa Hayır Annede semptom varsa ve sütte ölçülebilir miktarda civa varsa Annede metabolik hastalık Wilson D-penisilamin alıyorsa Annede meme CA

Emzirmede kontrendike olan ilaçlar Amfetamin Bromokriptin Doksorubusin Siklosporin Sisplatin Ergotamin Eroin Kokain Siklofosfamid Metotreksat Metronidazol Nikotin Difenhidramin Siproheptadin Fensiklidin Lityum

Anne sütü kontrendikasyonları -ÖZET- Aktif hepatit B enfeksiyonu Aktif TBC Akut ciddi psikoz İmmünsupresif kemoterapi Ağır metallere maruz kalma Meme kanseri Psikoz

Dolu ve tıkanmış meme (Engorjman) Artan kan akımı, intertisyel ödem ve memedeki süt birikimi sonucu olabilir. Eğer süt etkili olarak boşaltılamaz ise süt yapımı azalır

Dolu ve tıkanmış meme-2 Tedavi: Daha sık emzirmeyle sütün boşaltılması, Analjeziklerin kullanımı(Asetaminofen-ibuprofen), Emzirmeden önce ıslak sıcak kompresle masaj, Beslenme aralarında soğuk kompres,

Hipergalaktia-1 Bebeğin tüketim kapasitesinin ötesinde ve kontrolsüz süt üretimine denir. Ensık nedeni bir göğüste yeterli boşalma sağlanmadan diğer göğüsten emzirmeye başlanmasıdır. Fazla miktarda laktozdan zengin ön süt ve az miktarda lipidden zengin son süt alan bebeklerde Hipergalaktia sendromu tanımlanmıştır. kolik benzeri davranışlar, sık ve bol miktarda dışkılama, diaper dermatit, malabsorbsiyon

Hipergalaktia-2 Tedavi: Göğsün yeterince boşaltılması ve bu sütün bebeğe verilmesi Uygun dar sütyen kullanımı Süt sızıntısı için uygun pet kullanımı *Aşırı süt yapımı 1-2 haftadan uzun sürerse hipofiz adenomu, hipertirodi ve postpartum tiroidit gibi nedenler araştırılır.

Anne beslenmesinin anne sütüne etkisi Süt veren annelerin 500kcal/gün ilave enerji almaları gerekir Kafeinli içeceklerin miktarı azaltılmalıdır Alkol alımı kontrol edilmelidir Acılı ve baharatlı besinlerin aşırı tüketilmesinden kaçınılmalıdır. Bazı besinlerden sonra kolik atakları yaşanıyorsa bunlar diyetten çıkarılmalıdır Vejeteryan anneler gelişebilecek eksiklikler yönünden uyarılmalıdır(B6-B12)

Gebelik Emziren kadın gebe kalabilir Normal gebelik derhal sütten kesme için bir endikasyon değildir. Gebelikte sütten kesmenin sebebi meme ve meme başı ağrısı, süt yapımında azalma, süt tadındaki değişikliklerdir. “Tandem nursing”(aynı zamanda memede 2 bebeğin olması), öncelik yeni bebeğe verilmelidir.

Anne sütünü artırmak için Annenin dinlenmesi Hidrasyonu Stresi azaltmak!!! İlaçlar??????????

Teşekkürler