DEZAVANTAJLI VE RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR KİMLERDİR?NASIL TESPİT EDİLİR?

RİSKLİ DAVRANIŞLAR NEDİR? Şiddet eğilimi Sık sık kavga etme Madde veya alkol kullanımı Evden kaçma Okuldan kaçma Kendine zarar verme Sokakta çalışma Riskli cinsel davranış Davranış sorunları Bu davranışlardan bir yada birden fazlası bir arada olabilir.

NEDENLER, RİSKLİ DAVRANIŞLAR VE SONUÇLARI Riskli davranışlar Şiddet eğilimi Alkol, madde kullanma Evden kaçma Erken cinsel ilişkide bulunma Okuldan kaçma Sokakta çalışma Sık yalan söyleme Kendine ve çevreye zarar verme Aşırı hareketlilik Dikkat eksikliği Otorite ile sorun yaşama Suç işleme Nedenler Ailevi Çevresel Genetik Psikolojik Sonuçlar Suç işleme Madde bağımlılığı Sokakta yaşama Okuldan atılma

Nedensel faktörlerin etkileşimi sonucunda ortaya çıkan riskli davranışlara eğer zamanında müdahale edilmezse;bu durum olumsuzluklarla sonuçlanır. Bu bir süreçtir ve toplumda her kuruma bunu önlemek görevi düşmektedir.

SORUNUN GELİŞİM SÜRECİ Birinci dönem Yoksulluk, ailevi, çevresel ve bireysel etkenler Düşük okul başarısı Okuldan soğuma Zayıf öğretmen ve ebeveyn desteği Akranlardan dışlanma İkinci dönem Anlattıklarınızı özetlemek için şekilden yararlanın. Farklı dönemlerde farklı özellikler görülebileceğini vurgulayın. Erken dönemde önleme çalışmaları yapmanın öneminin altını çizin. Okulla devamsızlık, okuldan atılma Aileden dışlanma Marjinalizasyon, Kendine uygun akranlarla çete oluşturma Son dönem 5

Madde Kullanan Kişiyi Öğretmen Nasıl Anlar? Dikkati yoğunlaştırmada güçlük çeker. Sözel iletişiminde farklılaşma gözlenebilir. Hafif uykulu, halsiz ve yorgun gözükebilirler. Daha sinirli olabilirler. Okula devamı azalmaya, başarısı düşmeye başlar. Kendisine olan özeni azalabilir, çevre ve arkadaşlar eski önemlerini yitirebilirler. Okuldaki arkadaş grubu değişebilir. En kesin yöntem kan ve idrar testleridir. Devamsızlığın artması ya da notların belirgin biçimde düşmesinin bir nedeni de kişinin madde kullanmaya başlaması olabilir. Giyimine, görünüşüne özenmemesi, hareketlerinde yavaşlama ve sürekli yorgun olması, derste uyuklamaya başlaması ya da aşırı sinirli olması, arkadaş ve öğretmenleriyle daha sık kavga etmesi ipucu niteliği taşımaktadır. Çocukların ne gibi arkadaş gruplarında yer aldığını bilmek, grupların davranış kalıplarından haberdar olmak ipucu verebilir. 6

Bağımlı kişide.. Madde kullanımını kontrol etmekte güçlük çekme, Giderek kullanılan maddenin dozunun artırma, Zarar vermesine rağmen madde kullanmaya devam etme, Aile, iş ve çevre ilişkilerinde bozulma, Başarısız bırakma girişimleri, Bıraktığı zaman ruhsal ya da fiziksel yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması (huzursuzluk, uykusuzluk vb) gözlenebilir.

İyi bir öğretmen olarak YAPABİLECEKLERİNİZ .... Sorunu küçümsemeyin “Benim sınıfımda böyle şey olmaz” Ön yargılarınızın farkında olun. Bilgi sahibi olun. Açık, samimi ve inandırıcı olun. Konuşması için bir fırsat verin. Genellemeler yapmaktan kaçının. Söylediği şeylere ani tepki vermeyin. Korkularınıza dayanarak konuşmayın. Özendirmemeye dikkat edin. Merakı arttırmayın. Öğüt vermeyin. ıSorunu küçümsemek problemin daha da büyümesine yol açacağından bu alanda yapabileceklerinizi öğrenip konuya hazırlıklı olmak yerinde olacaktır. Önyargılar iletişiminizi bloke eder, önyargılarınızın farkına varın ve onlarla ilgili gerçek bilgiler edinin. Öğüt vermek (“Ben senin yaşındayken” diye başlayan cümleler) iletişiminizin kesilmesine yol açacağından kaçınmak gerekir. 8

Sigara içtiğinden şüphelendiğinizde... Nasihat dilini kullanmadan sigaranın etkileri hakkında konuşun. Sınıf içindeki konuşmalarınız ona değil, üçüncü şahsa yönelik olsun. Sınıf içinde sigara ve etkileri başlıklı bir tartışma düzenleyin. “Sigara sağlığa zararlıdır” ya da “Daha yaşın ne başın ne?” tarzında nasihat dili içeren konuşmalar yapmaktan kaçının. Onu ön plana çıkarmadan genel olarak sigaranın kişiye nasıl zarar verdiğini sınıfta tartışın. Bununla ilgili araştırma yapıp yazı hazırlama ödevi verebilirsiniz. 9

İçerken yakaladığınızda... Gerilimi azaltın. “Aa, sigara mı içiyorsun?”, Kuralları hatırlatın. “Biliyorsun okulda içmek yasak, bu yüzden ceza alabilirsin...” Kararın sorumluluğunu ona verin. “Paketi bana verebilirsin ya da içebilirsin, ama kuralları biliyorsun karar senin.” Gerilimi azaltmak için “Hangi sigarayı içiyorsun?” , “X sigarasını mı içiyorsun?”, “Nereliydin sen?” , “Ne zamandır içiyorsun?” gibi sorular sorun. “Kuralları biliyorsun ama tabii karar sana ait” diyerek sorumluluğu ona bıraktığınızı vurgulayın. Kuralları hatırlatırken “Ben söylemiyorum bunları, yönetmelikte öyle yazıyor biliyorsun”, “O yüzden benimle çatışmaya girme!” gibi sözler söyleyebilirsiniz. 10

Madde kullanan öğrenciye nasıl yaklaşabilirsiniz?(1) Onu etiketlemekten kaçının, çünkü “kullanıcı olarak” etiketlenen öğrenciye yaklaşmak çok zordur “Keş bu...” Önyargılarınızın farkına varın, böylece iletişimi aksatma olasılığını azaltırsınız “Bunlar iflah olmaz” Amacınızın ne olduğunu üstüne basarak vurgulayın. Ona destek ve yardımcı olmak istediğinizi anlatın. Her zaman onun yanında olacağınızı hatırlatın. 11

Madde kullanan öğrenciye nasıl yaklaşabilirsiniz?(2) Eğer öğrenci maddenin etkisi altında ise onunla bu durumda konuşmanın yararı olmaz. Kendinizi hazır hissetmeden onunla konuşmayın. Öfke duyabilirsiniz, sakinliğinizi korumaya çalışın. Kendinizi onun yerine koymayı deneyerek onun düşünce, yaşantı ve korkularını anlamaya çalışın. Eğer öğrenci maddenin etkisi altında ise düşünme, hareket etme gibi mekanizmalarında yavaşlama olduğundan sağlıklı tepki veremez. Bu yüzden madde etkisindeki öğrenciyi sessiz ve sakin bir ortama götürerek kendine gelmesini sağlamak gerekir. Çocuğun kendine zarar verme olasılığına karşı onu yalnız bırakmamanız yerinde olacaktır. Tıpkı diğer duygular gibi öfke duymak da doğal bir tepkidir. Ancak bunun çocuğa yansıması onda anlaşılmadığı duygusunu uyandıracağından ve iletişimin kesilmesine neden olacağından sakinleşmek için yollar aramanız yerinde olacaktır. Yaptığını tek bir nedene bağlamak yerine kendinizi onun yerine koyarak neler yaşıyor olabileceğini ve duygularını anlamaya çalışmak çocuğa ulaşmanızı kolaylaştıracaktır. 12

Madde kullanan öğrencinin anne-babasına nasıl yaklaşabilirsiniz? Eğer sadece şüpheleniyorsanız önce kuşkularınızı destekleyecek bilgiler edinin. Konuşmanın özel olduğunu ve mutlaka gelmeleri gerektiğini dile getirin. Size güvenmelerini sağlayın. Gencin evdeki davranışları, arkadaşlarıyla ilgili bilgi alın. Geldiklerinde genel olarak madde bağımlılığından söz ederek konuya girin. Genç hakkındaki endişelerinizi ve bunları destekleyecek bilgilerinizi aktarın. Aile ile endişelerinizi paylaşın, onlarla ilişkinizi kesmeyin. Ailenin bu konuda verebileceği tepki büyük bir paniğe ya da öfkeye kapılmak olabilir. Çünkü ne yapacaklarını ve nereye başvuracaklarını bilmemektedirler. Hayal kırıklığı yaşıyorlardır, destek olmak ve yardım alacakları yerlere yönlendirmek gerekir. Aile bunu inkar edebilir; büyük bir paniğe ya da öfkeye kapılabilir. Böyle durumlarda ısrarcı olmayın, konuşmayı bir başka zamanda yenilemek üzere erteleyin. Çocuğun ve ailesinin yardım alması için onları yönlendirin. 13