Dr. F. Mutlu KUKUL GÜVEN Acil Tıp AD. Sivas Temel Yaşam Desteği Dr. F. Mutlu KUKUL GÜVEN Acil Tıp AD. Sivas

Temel Yaşam Desteği Nedir? İlk dakikalar içinde yapılan yaşam kurtarıcı uygulamalar

BLS-BASİC LİFE SUPPORT= TYD- TEMEL YAŞAM DESTEĞİ KPR VE DEFİBRİLASYON

Otomatik eksternal defibrilator (OED-AED)

Kardiyopulmoner arrest Kalp ve solunum durması

Kardiyopulmoner Resusitasyon(KPR) Kalbin durması ile yaşamı kesintiye uğramış kişide, kalbin normal olarak çalışmaya başlamasına kadar yaşamsal organ fonksiyonlarının sürdürülmesi amacıyla yapılan semptomatik uygulamalar KPSR= kardiyopulmoner ve serebral resusitasyon

Ölümcül Ritimler Kardiyak Arrest VF NEA Nabızsız VT Asistoli Ventriküler Fibrilasyon NEA Nabızsız Elektriksel Aktivite Nabızsız VT Nabızsız Ventriküler Taşikardi Asistoli = Defibrilasyon (Şok) Kullanılan Ritimler

Ventriküler fibrilasyon Nabızsız ventriküler taşikardi

KPR Gelişim süreci 1960’lara kadar sadece solunum desteği 1956 - ilk defibrilasyon 1958 - Safar ve Elam - “ebe tekniği” (Ağızdan ağıza solunum-başın geriye itilmesi) 1960 - Kouwenhoven - “göğüs masajı” 1960’ların sonu - Safar - “modern KPR”

Öneri Sınıflandırması (Recommendation Classification) Sınıf I: Mükemmel; Kesinlikle önerilmektedir. Çok iyi çalışma sonuçlarıyla desteklenmektedir. Etkisi ve yeterliliği ispatlanmıştır. Sınıf II a: Çok iyi; Kabul edilebilir ve yararlıdır. Çok sayıda çalışma ile desteklenmektedir ve kanıtlanmıştır. Sınıf II b: İyi; Kabul edilebilir ve yararlıdır. Az sayıda çalışma vardır ve az sayıda kanıt ve destek vardır. Belirsiz Sınıf: Araştırma ve çalışma aşamasındadır. Sonuç verebilmek için yeterli kanıt yoktur. Sonuçlar umut vericidir. Ancak ilave desteğe gereksinim vardır. Zararı yoktur ama yararı da belli değildir. Sınıf III: Kabul edilemez. Kaydedilmiş yararı yoktur. Zararlı olabilir.

Kanıt seviyesi (Level of Evidence, LOE) Kanıt düzeyi Açıklama A Randomize klinik calışmalar veya onemli tedavi etkileri olan coklu klinik calışmaların meta-analizleri B Duşuk veya az anlamlı tedavi etkileri olan randomize klinik calışmalar C Prospektif, kontrollu, randomize olmayan kohort calışmalar D Onemli, randomize olmayan kohort calışma veya vaka-kontrol calışmalar E Vaka serileri; kontrol grubu olmayan hastaların derlenmiş vakalar serileri F Hayvan veya mekanik modellerle yapılan calışmalar G Başka nedenlerle toplanan, varsayıma dayanan analizler sonucu elde edilen veriler veya tahminler H Mantıklı tahminler (ortak yaklaşımlar); kanıta dayalı protokoller kabul edilmeden once sık uygulanan gunluk pratikler

KPR ne zaman başlamalı? Zaman çok önemli Beyin hasarı ortalama 4dk(4-6 dk) da başlar. Bu nedenle kalp ve solunum durmasının en geç 4.dakikasında temel yaşam desteği, 8.dakikasında ileri kardiyak yaşam desteği, başlatılmış olmalıdır

Müdahale Süresi < 2 dk >10 dk Sağ kalım % 48 Sağ kalım <%10 Holmberg M, Holmberg S, Herlitz J. The problem of out-of-hospital cardiac-arrest prevalence of sudden death in Europe today. Am J Cardiol 1999; 83 (Suppl 5B): 88D-90D.

0 - 4 dk.  Geri dönüşsüz beyin hasarı yoktur 4 - 6 dk.  Beyin hasarı görülebilir 6 -10 dk.  Beyin hasarı olasılığı yüksek 10 dk.   Geri dönüşsüz beyin hasarı

Etkin bir KPR için normal kan dolaşımının en az 1/4 veya 1/3 ü kadar akım sağlanmalıdır.

solunumu olmayan yanıtsız kişilerde KPR uygulamalı mıyım??? solunumu olmayan yanıtsız kişilerde KPR uygulanmalı

Nonarrest grupta göğüs kompresyonuna bağlı önemli yaralanma sıklığı ve kardiyak arrest, oldukça düşük. (KLAS 1 – LOE B)

Erişkin kişi cevapsız bulunduğunda 112’yi ara Neden???

Bilinç olmadığı saptanan kişilerde defibrilatöre erken ulaşım ve erken defibrilasyon için önce acil yardım sistemi aktive edilmelidir.

Yetişkin-Çocuk Sağ Kalım Zinciri 1. Derhal kardiyak arrestin tanınması ve acil yanıt sisteminin aktivasyonu 2. Erken CPR 3. Hızlı defibrilasyon 4. Etkin ileri yaşam desteği 5. Entegre post kardiyak arrest bakımı

BLS algoritması Berg, R. A. et al. Circulation 2010;122:S685-S705 Copyright ©2010 American Heart Association

TYD Basamakları Değerlendirme 112 acil yardım sistemi aktivasyonu Kardiyopulmoner resusitasyon Defibrilasyon

Değerlendirme Öncelikle olay yerini incele Kendinin ve hastanın güvenliğini sağla Uygun değerlendirme yapana kadar CPR yapma !

Değerlendirme RAP R-Responsiveness (cevabı kontrol et) Omuzdan tutarak sars ve seslen “ İyi misiniz ? ” A - Activate EMS ( cevapsız ise) 112 ‘yi ara Veya araması için birisini görevlendir P - Position on back Her zaman baş ve spinal kord hasarı olabileceğini unutma Boyun ve spinal kordu destekle

112’ yi Yönlendirme Olay yeri (yer, numarası, cadde adı,vs) ? Telefon numarası ? Olay nedir ? (kalp krizi, trafik kazası, vs) Hasta sayısı ? Hastaların durumu ? Siz ne yaptınız ? Gerekliyse diğer bilgiler.

KPR için Pozisyon Sert bir zeminde sırt üstü düz yatar pozisyon Asla farklı pozisyon (yan, yüzükoyun, düşey) verilmez. Taşınacaksa hastanın baş, boyun ve sırtı birlikte hareket ettirilir

Dolaşım Cevapsızlığı değerlendir, Dolaşım bulgularını ara: Nabız kontrolü, Diğer dolaşım belirtileri, normal solunum, öksürük, hareket vb. Toplam 10 sn Dolaşım bulguları yok  kompresyon= göğüs basısına başla

Sağlık calışanı nabız kontrolu icin 10 saniyeden fazla zaman harcamamalıdır ve 10 sn icinde nabız kesin olarak hissedilmezse; CPR’ye başlanmalı ve uygun olduğunda AED kullanılmalıdır.

Sadece sağlık personeli nabız kontrolü yapmalıdır Dolaşım Sadece sağlık personeli nabız kontrolü yapmalıdır (Class IIa)

Göğüs Kompresyonu Seri, ritmik basınç uygulanması En az 100/dk kompresyon (Class IIa) Kompresyon / Ventilasyon : 30/2 Erişkin ve tek kurtarıcılı çocuk ve infant (Class IIa) İki kurtarıcılı çocuk ve infant KPR 15:2 (Class IIb) Yenidoğan (3:1)

Yetişkinlerde en azından 2 inc (5 cm) bası derinliği ve infant ve cocuklarda en azından 1/3 bası derinliği infantlarda yaklaşık 11/2 inc (4 cm) ve cocuklarda 2 inc (5 cm).

Her bir bası sonrası göğüsün tam geri dönmesine izin verilmeli Göğüs basılarında kesinti ya da araları en aza indirmek. Aşırı ventilasyonu engellemek.

Göğüs Kompresyonu Masaj sırasında vücudunuzu hastanın vücuduna dik olacak şekilde tutun.

Göğüs Kompresyonu

Yaş gruplarına göre toraks kompresyon yöntemleri

Yenidoğanda kalp masajı(Thumb yöntemi)

Yenidoğanda kalp masajı

Hava Yolu (A) Hava yolu obstruksiyonunun en sık nedeni “dil” Solunumu olmayan hastada uygun pozisyon “supin pozisyon” Hava yolu obstruksiyonunun en sık nedeni “dil”

(boyun travması şüphesinde etkin) Hava Yolu (A) Çene itme manevrası (boyun travması şüphesinde etkin) Baş geri- çene yukarı Manevrası (tüm kurtarıcılar) sınıf IIa

Travma şühesi varlığında sadece sağlık personeli Jaw thrust Travma şühesi varlığında sadece sağlık personeli

A - Hava yolu Orofarengeal airway Nazofarengeal airway Bilinci kapalı hastalarda kullan Tecrübeli kişilerce uygulanmalı Nazofarengeal airway Bilinci tam kapanmamış ya da trismus olan hastalarda kullan Kafa tabanı kırıklarına dikkat!!

Solunum(B) Solunum normal Derlenme (Recovery) pozisyonuna al Yardım iste Solunumun kontrolü

Size yakın kolu dirsekten 90 derece açı ile yukarı doğru ve avuç içi yukarı bakacak şekilde yerleştir Size uzak kolu göğüs üzerinden el sırtı hastanın size yakın yanağına gelecek şekilde getir Diğer elinizle size uzak bacağı diz üzerinden kavra ve ayak yerde kalacak şekilde yukarı ve kendinize doğru çek Derlenme pozisyonu

Solunum(B) Ağızdan ağıza solunum 2 soluk ver Her biri 1 sn. Sınıf 2a

Her 6-8 saniyede bir (yaklaşık dakikada 8-10 solunum) sağlanabilir. Aşırı ventilasyondan kaçınılmalıdır.

Ventilasyon zorluğunun Olmayan baş çene pozisyonu. En sık nedeni uygun Olmayan baş çene pozisyonu.

İki Kurtarıcılı CPR 1. kurtarıcı: Baş pozisyonunda Hava yolu Nabız kontrolu Kurtarıcı soluk 2. kurtarıcı: Yan pozisyonda Göğüs kompresyonu 30:2

DEFİBRİLASYON !!! Defibrilasyon öncesi göğüs kompresyonu Tek defibrilasyon Bifazik defibrilatörde 150-200 J Monofazik defibrilatörde 360 J VF/VT de yaşam %85-95 Her dakika %7-10 azalır 12 dakika üzerinde %2 hastanede 3 dakika alanda 5 dakika

Bir yaş ve üzerindekiler için OED kullanımı Bir yaşın üzerindeki çocuklar için OED kullanımı önerilir. Çocuklarda tanıklık edilen ve ani gelişen kollapslarda OED mümkün olduğunca hızlı kullanılmalıdır. Bir yaşın altında bebeklerde OED kullanımıyla ilgili çalışmalar yetersizdir (class interminate).

Prekordial thumb Sadece o anda tanı konmuş VF olgularında (monitorize hastalar) prekordial vuru uygulaması yapılabilir. 20 cm uzaklıktan, sternumun alt kısmına vuru uygulanması ile gerçekleştirilir. Vurudan hemen sonra el çekilmelidir.

YENİ 2010 ‘’BAK DİNLE HİSSET’’ KURALI KALDIRILDI EĞİTİMSİZ KURTARICILAR SADECE SÜREKLİ KOMPRESYON YAPMALI KOMPRESYONDAN ÖNCE KURTARICI SOLUNUM SIRASI DEGİŞTİ ‘’ABC YERİNE CAB’’ DENEYİMLİ KİŞİLER GÖĞÜS KOMPRESYONUNA SPONTAN DOLAŞIM GELENE YADA RESÜSİTASYON SONUNA KADAR DEVAM ETMELİ ATROPİN YER ALMIYOR UYGUN ORAN VE DERİNLİKTE KOMPRESYON KOMPRESYON ARASINDA GÖĞSÜN DOLMASINA İZİN VER GÖĞÜS KOMPRESYONUNA ARA VERMENİN AZALTILMASI ASIRI VENTİLASYONDAN KAÇINMA EĞİTİMLİ BİR TAKIM UYGUN KOŞULLARDA EŞZAMANLI, GÖREVİNİ BİLEREK YAPILAN KOMPRESYON, HAVAYOLU YÖNETİMİ, KURTARICI SOLUNUM, RİTİM SAPTAMA VE ŞOK UYGULAMA YAPABİLİR.

Yabancı cisim aspirasyonu Erişkinlerde tedavi Ciddiyeti belirle Ciddi tıkanma Etkisiz öksürük Hafif tıkanma Etkili öksürük Öksürmeye devam ettir Etkisiz öksürük gelişene kadar veya tıkanma ortadan kalkana kadar yakın izlem Bilinçli 5 sırt vurusu 5 abdominal vuru Bilinçsiz KPR başla

Yanıt veren hastada heimlich manevrası

Self-thrust manevra

Pediatrik Temel Yaşam Desteği

A

İki önemli problem: hava kaçağı ve obstruksiyon

Yabancı cisim aspirasyonu: Nefes alıyor-öksürebiliyorsa bırak öksürerek çıkarsın Ses çıkaramıyor ise: Çocuk: Heimlich İnfant: 5 kez sırta şamar, 5 kez göğüs sıkıştırma Cisim çıkana veya bilinç kaybolana kadar Bilinç kaybolduysa: havayolunu kontrol et, görerek temizle KPR’ye başla

İnfantlarda CPR < 1 yaş Yalnız 2 parmakla Meme başları bileşkesi orta hattı hemen altı

Çocuk ve İnfant CPR Göğüs AP çapı 1/3’ ü derinlik 30:2 kompresyon:ventilasyon (tek kurtarıcı) 15:2 kompresyon:ventilasyon (2 kurtarıcı) Yeterli nabız basıncı oluşturmalı. Parmaklar yerinde kalmalı. Kompresyon ve ventilasyon aynı anda.

TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Hemen KPR uygulamaya devam et. 1 şok ver. Yanıt alınamıyor Solunum yok , normal solunum yok ( Gasping ) 112’yi arayın AED / Defibrilatör bulun veya ikinci kurtarıcıyı araması için gönderin Nabzı kontrol edin Düzenli nabız var mı? ( 10 sn’yi geçmeyecek şekilde değerlendirin ) 5-6 saniyede 1 soluk ver Her iki dakikada bir nabzı kontrol et VAR YOK 30 kompresyon / 2 soluk olacak şekilde KPR döngüsüne başla AED / Defibrilatör gelince ritmi değerlendir. ŞOKLANABİLİR RİTM ŞOKLANAMAZ RİTM 1 şok ver. Hemen KPR uygulamaya devam et.(2 dakika) Hemen KPR uygulamaya devam et. 2 dakikada bir ritm kontrolü yap.