İLAÇLARIN MEKANİZMALARI

İLAÇLARIN ABSORBSİYONU Emilim ilaçların veriliş bölgesinden sistemik dolaşıma geçmesi olarak tanımlanabilir. Kan beyin bariyeri varlığı her ilacın geçişini engeller .sebep endotel tabakasının farklılığıdır.

ABSORBSİYON HIZINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER İlaçla ilgili faktörler; a)İlaç molekülünün özellikleri b)İlacın şeklinin fiziksel özellikleri c)İlacın konsantrasyonu d)İlacın farmakoljik özellikleri 2 .veriliş yolu ile ilgili faktörler; a)İlacın uygulama yerindeki kan akımının hızı b)Absorbe eden yüzeyin genişliği ve geçirgenliği

İLAÇLARIN HÜCRE MEMBRANINDAN GEÇİŞMEKANİZMALARI Pasif difüzyon Aktif transport Kolaylaştırılmış difüzyon Endositoz Reseptör aracılı endositoz

İLAÇLARIN EMİLİMİ KAN BEYİN BARİYERİ

İLAÇLARIN DAĞILIMI Absorbsiyon sonucu kana giren ilaç molekülleri çoğu hücreler arası sıvıya geçer. Fizyolojik sıvı kompartmanları 3 tanedir Plazma İnterstisyel sıvı İntraselüler sıvı

Kandaki ilaç molekülleri belli oranda plazma proteinlerine bağlanırlar Kandaki ilaç molekülleri belli oranda plazma proteinlerine bağlanırlar. Çoğu kez bu protein albümindir. Albümin asit yapıdaki ilaçları bağlar. Bazik yapıdaki ilaçları ise alfa 1 asit glikoprotein bağlar. Albümin oranı enfeksiyon travma stres durumlarında artar.

İLAÇLARIN DAĞILIMI

Serbest ilaç +albumin ilaç albumin kompleksi Bu reaksiyon iki yönlüdür. Etkin olan serbest ilaç konsantrasyonudur. İlacın etkinliğini serbest ilaç miktarı belirler. ilaç albumin kompleksi bir depo görevi görmektedir. Eğer albumin olmasaydı ilaçların etki süresi çok kısa olacaktır. Hipoalbumini ya da böbrek yetmezliği durumunda ilaçların toksik etkisi gelişir.

BİYOTRANSFORMASYON (METABOLİZMA) İlacın alımından atılımına kadar geçen sürede iki olasılık söz konusudur; İlaç hiçbir değişikliğe uğramadan direkt atılır. İlaç vücutta kaldığı sürece farklı enzimlerin etkisiyle kimyasal değişiklere uğrar. Yani metabolize edilir.

Biyotransformasyon sonucu oluşan moleküller ilaca göre daha az toksikir. Bazen etkisiz bir ilaç Biyotransformasyon sonucu etkin hale gelebilir.bu tür ilaçlara ön ilaç adı verilir. Biyotransformasyon sonucu oluşan yeni bileşiğe o ilacın metaboliti denir. Biyotransformasyon işleminde en önemli organ karaciğerdir. Akciğer,böbrek barsak lümeni de Biyotransformasyona yardımcı olmaktadır.

1. VE 2. FAZ REAKSİYONLAR Enzimatik reaksiyonlar 1. ve 2. faz olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.1. faz reaksiyonlar oksitlenme,indirgenme ve hidrolizdir. 2.faz reaksiyonlar ise 1. fazda oluşan bileşiğin endojen bir madde ile birleştirilip suda çözünür hale getirilmesidir.bu işleme konjugasyon adı verilmektedir. Vücuttaki bu işlemleri sağlayan enzim sistemlerine P 450 enzim sistemi adı verilmektedir.

İLAÇLARIN BİYOTRANSFORMASYONU

İLAÇLARIN ATILIMI İlaçlar öncelikli olarak böbreklerden atılırlar Karaciğer,safra,akciğer yardımcı organlardır. Böbreklerden atılım 3 aşamada gelişmektedir; Glomerüler filtrasyon Tübüler salgılanma Tübüler reabsorbsiyon

GLOMERÜLER FİLTRASYON Pasif difüzyonla gelişir. Albumine bağlı ilaç filtrasyona uğramaz. Filtrasyon glomerüler kan akımı ile doğru,plazma proteinlerine bağlanma oranları ile ters orantılıdır.

TÜBÜLER SALGILANMA Aktif transportla gerçekleşir. Anyonik ve katyonik taşıyıcılar kullanılmaktadır. Tübüler salgılanmaya proteine bağlı ilaç da katılır Tübüler salgılanma hızlı ve etkin bir mekanizmadır.

TÜBÜLER REABSORBSİYON İlaçların atılımını azaltmaya yönelik bir mekanizmadır. Az sayıda ilaç geri emilime uğrar. Asit ilacın atılımı hızlanması için ortam bazikleştirilir. Non iyonize durumda ilaçların atılımını azaltır. Asidik bir ortamda asit yapıda bir ilaç daha az atılacaktır.

İLAÇLARIN ATILIMI

RENAL KLERENS İnulin ve kreatin hiçbir işleme uğramadan direkt glomerüler filtrasyonla atılır. Kreatin filtrasyon hızının ölçülmesi için kullanılır. Normal değeri 120-130ml/dak. Hafif bozukluk 80-50 ml/dak,orta bozukluk 50-10ml/dak ,ağır bozukluk 10 ml/dak ‘dan azdır. Böbrek hastasında doz şu formülle bulunmaktadır; B.h.doz=Normal dozXHastanın klerensi Normal klerens

DİĞER ATILIM YOLLARI Karaciğerden safra içine atılım;metabolitler karaciğerden safra ve barsaklar aracılığı ile atılabilir. Akciğerlerden atılım;gazlar ve uçucu maddeler bu şekilde atılabilir. Akciğerlerden atılım çok hızlı gelişir. Tükürük ve göz yaşından atılım Gastro intestinal sistemden atılım