İnsanlar neden sigara içer? Dr. Okan Çalıyurt

Sorunun doğru şekli İnsanlar kendilerine zararı olduğunu bildiği halde niye sigara içerler? Yanıt:……………………

Sigara içme; 20. yy’ın büyük çoğunluğunda sosyal olarak öğrenilmiş bir alışkanlık ve kişisel tercih olarak görülmüştür. Bugün ise, nikotin bağımlılığının bir görünümü ve kişilerin nikotin alım tercihlerinin yansıması şeklinde yorumlanmaktadır.

Madde bağımlılığı tanı ölçütleri 12 aylık bir dönem içerisinde her hangi bir zaman ortaya çıkan aşağıdakilerden üçü ya da daha fazlasının olduğu, klinik olarak belirgin bozulmaya yol açan uygunsuz madde kullanım örüntüsü 1.Tolerans gelişmesi 2. Yoksunluk gelişmesi 3. Tasarlanıldığından daha yüksek miktarda ve daha uzun kullanılması 4. Kullanımı bırakmak için istek ve boşa çıkan çabalar 5. Maddeyi sağlamak veya etkilerinden kurtulmak için çok fazla zaman harcama 6. Madde nedeni ile toplumsal ve mesleki etkinlikler ile boş zamanını değerlendirme azalır. 7. Maddenin neden olduğu fiziksel veya psikolojik sorunlar olmasına karşın madde kullanmaya devam etme.

Fakat, Tek başına bağımlılık, yani farmakolojik etkenler sigara içme davranışını belirlememektedir. Bunun dışında; Sosyal Ekonomik Kişisel Politik

Sigara kullanmaya başlama erken ergenlik dönemlerinde ortaya çıkmaktadır.

Başlıca etken psikososyaldir ve sembolik olarak genç “ben artık o ana kuzusu çocuk değilim” demektedir.

Nikotinin beyinde etkileri vardır Beyin kimyasını değiştirir, nikotinik asetilkolin reseptörlerini aktive eder. Bu etki ile nükleus akkümbenste dopamin salınımı olur. Bu etki uyarıcı ilaçlar, amfetaminler veya kokain kullanımındakine benzerdir. Psikomotor olarak uyarıcı etkilidir, fakat kısa sürede bu etkiye tolerans gelişir.

Nikotin yoksunluk bulguları: Huzursuzluk Yorgunluk Halsizlik Konsantrasyon güçlüğü İştah değişiklikleri Uyku sorunları Nikotin arama davranışı Çökkün duygudurum Kızgınlık ve öfke durumları

Sabah içilen ilk sigaranın “iyi” olarak algılanması ise yoksunluk bulgularını gidermesi ile ilişkilidir. Düşük sosyoekonomik kesimlerde daha yüksek bir bağımlılık sözkonusudur.

Reklam teknikleri özellikle gençlerin sigaraya başlamasında etkili olmaktadır. Reklamlar eğer sigara içersen “popüler ve çekici” olursun mesajını vermektedir. Arkadaşları ve evindeki ebeveynleri sigara kullananlarda sigaraya başlama daha yüksektir.

Sigara içenlere göre sigara, Eğlencedir Ödüldür Zevk verir Zamanı ölçmeye yardımcı olur Yalnızlığı azaltır Boş zaman geçirmeyi kolaylaştırır Şartlı bir reflekstir Öğrenmeye yardımcı olur Gevşemeye yardımcı olur Sıkıntıyı azaltır

Oral doyum sağlama, Psikoseksüel gelişme dönemlerinde oral dönem fiksasyonu ile ilişkilendirilmiştir.

Psikiyatrik hastalar Poliklinik hastalarının %50’si Bipolar I bozukluğu olanların %70’i Şizofrenlerin %90’ı Madde bağımlılarının %70’i Sigara kullanmaktadır

Teşekkürler