REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ ERGENLİK VE ERGENLİK ÇAĞI PSİKOLOJİSİ REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ Hazırlayan ve Sunan: Senem GÜR

ERGENLİK: Ergenlik; çocukla yetişkinlik arasına kalan bir ara dönemdir ERGENLİK: Ergenlik; çocukla yetişkinlik arasına kalan bir ara dönemdir.Ergenlik dönemi duygusal oluşumların, zihinsel değişimlerin, fiziksel olgunluğun bir biçimidir. Bu dönemde “BEN KİMİM?” , “NEYE İNANIP DEĞER VERİYORUM?” gibi soruların cevabı aranır.

Ergenliğin yaş sınırları oldukça geniş tutulmaya çalışılmıştır. Ergenlik, çocukluktan çıktıktan sonra yetişkin bir insan olmadan önce bir kimlik kazanma dönemidir. Ergenlik; çocukluk ve gençlik arasında kalan 12–24 yaşları arasındaki gruptur. Ergenliğin yaş sınırları oldukça geniş tutulmaya çalışılmıştır.

Bunun sebebi bireysel ayrılıklardır Bunun sebebi bireysel ayrılıklardır. Sağlık ve bedensel yönden koşullar iyileştikçe ergenlik dönemi daha küçük yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Ergenin somut yapısı ile ilgili olarak en önemli gelişmeler boy ve ağırlık artışı, iskelet ve kas gelişimi, iç salgı sistemindeki gelişme ve çeşitli organlarda görülen büyümelerdir.

ERİNLİK DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ Erinlik çakışan bir dönemdir: Erinlik çocukluğun sonlarına doğru başlar ve ergenlik yıllarında devam eder. Erinlik bir yandan çocukluk, diğer yandan ergenlikle çakışan bir dönemdir.

Erinlik kısa bir dönemdir: 2 yıldan 4 yıla kadar uzayabilir Erinlik kısa bir dönemdir: 2 yıldan 4 yıla kadar uzayabilir. Erkeklerde 4, kızlarda 3 yıla kadar sürmektedir.

Erinlik hızlı bir değişme dönemidir: Erinlik, gerek fiziksel gerekse psikolojik değişikliklerin çok hızlı olduğu bir dönemdir. Bu hızlı değişme karmaşa, yetersizlik ve güvensizlik duygularına ve bir çok çocukta istenmeyen davranışlara yol açar.

Erinlik bir olumsuzluk evresidir: Olumsuzluk, bireyin karşıt bir tutum içine girmesini yada daha önce geliştirdiği bazı iyi niteliklerin olumsuzlaşmasını açıklar.

Erinlik yaşı değişiktir: Erinlik yaşı ortalama olarak kızlarda 13, erkeklerde 14 yaş olarak saptanmıştır.

ZİHİNSEL GELİŞİM Ergenlik döneminde zeka, gelişmesini sürdürse de boy uzaması gibi birden sıçrama göstermez. Zekanın ergenlik çağına kadar dik bir eğri boyunca hızla geliştiği, 15-16 yaşlarında doruğa ulaştığı, ondan sonra daha yatık bir eğri izleyerek 20 yaşına kadar yavaş bir gelişme gösterdiği kabul edilmektedir.

12 yaşlarından başlayarak ergenlerde soyut düşünme yeteneği hızlı bir gelişme gösterir. Yani bu dönemde kavramları kullanarak yeni kavramlar ve düşünceler üretebilme yeteneği,yaratıcı ve üretici düşünme biçimi gelişir.

DUYGUSAL GELİŞİM

Ergenliğin başlarındaki büyümenin hızlı oluşu, ergenin hem duygularında, hem de davranış ve tutumlarında belirgin farklılıklar sergilemesine neden olur.

Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir: Duyguların Yoğunluğunda Artış Aşık Olma Mahcubiyet ve Çekingenlik Aşırı Hayal Kurma

Çalışmaya Karşı İsteksizlik Çabuk Heyecanlanma Yalnız Kalma İsteği Çalışmaya Karşı İsteksizlik Çabuk Heyecanlanma Tedirgin ve Huzursuz Olma

ERGENLİK DÖNEMİNDE EN SIK RASTLANAN HEYECAN BİÇİMLERİ

DUYGUSAL KIRGINLIKLAR KORKU ENDİŞE DUYGUSAL KIRGINLIKLAR ÖFKE RUHSAL ZORLANMALAR

Dışarıda Sıkılgan, Durgun ve Dalgın Kendi Başına Buyruk ve Sorumsuz Ergenliğin İlk Yıllarında Anne-Babalar Çocukları Hakkında Sıkça Şunları Söylerler: Asi ve Hırçın Evde Huysuz Alıngan, Karamsar, Ters Dışarıda Sıkılgan, Durgun ve Dalgın Kendi Başına Buyruk ve Sorumsuz

Olur Olmaz Her Şeye Ağlıyor Banyoya Girmiyor Olur Olmaz Her Şeye Ağlıyor Ders Çalışmıyor Süse Düşkün Çok Geziyor Bazen Yalan Söylüyor

BEDENSEL GELİŞİM Büyüme ve gelişme, döllemeden başlayarak ergenlik dönemi sonuna kadar devam eder.

Ergenlikte; eller, ayaklar, kollar ve bacakların daha önce geliştiğini görmekteyiz. Büyüme ve gelişmenin hızı, miktarı ve zamanı bakımından normal çocuklar arasında önemli farklar bulunmaktadır.

Bazı çocuklar daha çabuk büyüyerek ergenliğe akranlarından önce girebilir ve bedence gelişmelerini önce tamamlayabilirler.

Büyüme ve Gelişmeyi Etkileyen Faktörler: Kalıtım Hormanlar Beslenme Düzeni Sağlık Durumu Coğrafi Koşullar İklim

Bireylerin iştah artışı sonucu kilo almaları normaldir. Ergenlik döneminde: Bireylerin iştah artışı sonucu kilo almaları normaldir. Ergenliğin başlarına gelindiğinde, ergenin boyu, yetişkinken alacağı boyun %80´ine ulaşır. Sivilce ve aknelerin; yüzde,vücutta ortaya çıkması normalir.

El -kol hareketlerini düzenleyememe, sakarlık yapma gibi sonuçlar gelişme sürecinde görülen ve ergenin beden imajını etkileyen davranış biçimlerindendir. ÇABUK BÜYÜMENİN SONUCUNDA BEDEN İMAJININ YERLEŞEBİLMESİ İÇİN, ERGENİN ZAMANA İHTİYACI VARDIR.

ERGENLİKTE BESLENME Ergenlikte büyümenin hızlanmasıyla vücudun temel besin maddelerine olan ihtiyacı artar. Temel besin maddeleri; proteinler, karbonhidratlar, yağlar, vitaminler ve mineraller olarak sıralanabilir.

Proteinler; hayatı düzenleyen bileşiklerdir Proteinler; hayatı düzenleyen bileşiklerdir.Büyümeyi ve hücrelerin onarımını sağlarlar.Et, süt, yumurta ve baklagiller protein kaynağıdır. Karbonhidratlar; vücuda enerji sağlar ve beynin enerji kaynağıdır.Şekerde, balda, nişastada ve meyvelerde bulunur.

Yağlar; hem vücuda enerji sağlar, hem de dokuların bütünlüğünü korumada rol oynarlar.Hayvanlardan ve bitkilerden elde edilirler. Vitaminler; vücutta düzenleyici rol oynarlar.Süratli büyümenin görüldüğü ergenlik yıllarında D vitamini ile güneş ışığına ihtiyaç vardır.

Mineraller; bakımından vücudumuzun büyüme çağında kalsiyum, fosfor ve demir gibi elementlere özellikle ihtiyaç vardır.Bunlar sütte bol miktarda bulunmaktadır.

BİRİNCİL CİNSEL DEĞİŞMELER: Üreme organlarındaki değişmeleri içerir. CİNSEL GELİŞİM BİRİNCİL CİNSEL DEĞİŞMELER: Üreme organlarındaki değişmeleri içerir. İKİNCİL CİNSEL DEĞİŞMELER: Kız ve erkeklerde beden yapısındaki değişiklikler, sesteki değişme, sivilcelerin artması, bıyık ve sakal çıkması, vücuttaki kıllanma, ter bezlerinin çalışmasındaki artış vb. gibi cinsel değişikliklerdir.

KIZLARDAKİ BİRİNCİL CİNSEL DEĞİŞMELER Kızlarda ergenliğe girerken görülen en önemli değişiklik adet kanamasıdır.İlk adet kanamasından yaklaşık bir yıl sonra yumurta üretimi başlar.Yaklaşık her 28 günlük dönemde yumurtalıklardan, bir yumurtacık yumurtalık kanalına bırakılır.Döllenme olmadığı sürece, kadın üreme organı içinde oluşan dokular vücuttan atılır.Buna adet kanaması denir.

Bu kanama dönemi ortalama olarak 6 gün devam edebilir. Kızlar bu sırada hassas ve sinirli olabilirler. Türk kız çocuklarında ilk menstrüasyon (adet görme) yaşı ortalaması 12,4´tür.

Kızlar ilk adet kanamasından sonra bir süre düzensiz olarak kanama olurlar, bu aylar boyunca üreme yeteneği tam olarak kazanılmamıştır. İlk ayhalinin genç kızlar için çok önemli, unutulmayacak bir değişiklik olduğu belirtilmektedir.

KIZLARDAKİ İKİNCİL CİNSEL DEĞİŞMELER Bu değişmeler kapsamında kızlarda omuzlar yuvarlaklaşır, göğüs ve kalçalarda deri altında toplanan yağ miktarı, göğüs ve kalçalar büyür. Ergenlik döneminin başlangıcındaki değişikliklerden biri de, hipofiz bezinin salgıları ile başlayan koltukaltı ve üreme organları bölgesindeki kıllanmadır.

Ergenlik döneminde koltukaltı ile kasıklarda ve vücudun diğer yerlerinde, ter bezleri çocukluk döneminden daha fazla çalışır.Sık terleme sonucu ortaya çıkan kirliliği önlemek için vücut temizliğine dikkat etmek en az haftada bir kere su ve sabunla temizlemek, koltukaltı ve üreme organlarındaki tüylerin, ter ve kir tutacağı

İçin uzamadan alınması ergenlik sağlığı için gereklidir. Cinsel olgunlukla beraber, vücutta herkese has bir koku belirginleşir.Bu vücut kokusunun cinsel çekicikle bir ilişkisi vardır.

CİNSİYETLER ARASINDAKİ BENZERLİK VE FARKLILIKLAR Her iki cinsiyette araştırmalara ve gözlemlere dayalı olarak belirtilen farklar sadece ortalamalara dayalı farklardır. Erkek ve kadınlar arasındaki bu farklar fizyolojik-biyolojik ve sosyal-kültürel etmenlere bağlıdır. Kadınlar, erkeklere göre bedensel-zihinsel bozukluklara daha az yakalanmaktadır.

Östrojen hormonunun kadınların bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve onları mikrobik hastalıklara karşı daha dirençli kıldığı bildirilmektedir. Kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riski erkeklerde, kadınlardan iki misli fazladır.Çünkü kadınlık hormonları, kolestrol üretimini azaltmakta ve kadınların damarlarının daha esnek olmasını sağlamaktadır.

ERGEN; KENDİNİ TANIYOR MUSUN?

BAŞARILAR VE MUTLULUKLAR DİLERİZ. SALİM YILMAZ ANADOLU LİSESİ REHBERLİK SERVİSİ