TCP/IP’nin YApISI ve IP ADRESLEME BİLGİSAYAR TEKNOLOJİLERİ VE PROGRAMLAMA BÖLÜMÜ BİLG 121 AĞ TEKNOLOJİLERİNİN TEMELLERİ DERSİ TCP/IP’nin YApISI ve IP ADRESLEME Öğr. Gör. Mustafa SARIÖZ

TCP/IP Nedir? İnternet protokol takımı, İnternet'in çalışmasını sağlayan bir iletişim protokolleri bütünüdür. Bazen TCP/IP protokol takımı olarak da adlandırılır. TCP/IP'de, yollanan veriler katmanlara göre paketlenerek yollanır ve alıcıda bu paketler teker teker açılıp veri ulaştırılır. Bu yöntem, yollanan veri, yollama şekli ve yollama yolunu birbirinden ayırarak birlikte çalışmayı kolaylaştırır: örneğin bir bilgisayarda bağlantı olarak Ethernet yerine Wi-fi kullanılması, üzerinde başka bir web tarayıcı kullanılmasını gerektirmez.

TCP/IP Katmanları Uygulama Katmanı (Application Layer) Bu katmanda veriyi göndermek isteyen uygulama ve kullandığı dosya formatı bulunur. Örneğin "HTTP üzerinden HTML formatında yazılmış Fatih Üniversitesi ana sayfası" Taşıma Katmanı (Transport Layer) Bu katmanda verinin ne şekilde gönderildiği gösterilir. TCP veya UDP gibi protokoller bu katmandadır.

TCP/IP Katmanları Ağ Katmanı (Network Layer/Internet Layer/Internetwork Layer) Bazen IP katmanı olarak da anılan bu katman, IP adreslerinin veriye eklendiği noktadır. Bu katmandaki uygulamalar IP veya IPv6 gibi iletişim protokolleri olabileceği gibi ICMP, IGMP veya ARP gibi durum bildirme ve katmanlar arası bağ protokolleri de olabilir. Fiziksel Katman (Network Access Layer/Link and Physical Layer) En alt katman olan fiziksel katmanda Ethernet, Wi-fi, modem, token ring, ATM gibi protokoller bulunur.

TCP/IP Katmanları Uygulama Telnet FTP DNS Uygulama Sunum Oturum TCP UDP Taşıma Taşıma Ağ Ağ ICMP IP Veri İletim LAN WAN SLIP ve PPP Fiziksel Fiziksel

TCP/IP’de Veri İletimi CRC: Hata kontrol kodu Terminal A Terminal B İşlem Gönderimi Veri İşlem Alımı Uygulama Taşıma Ağ Fiziksel 1 2 3 4 Veri TCP B. IP B. CRC MAC B. Uygulama 4 Taşıma 3 Ağ 2 Fiziksel 1 011100111101111001111001110111101 Fiziksel veri aktarımı; Kablolar vb…

TCP/IP’de Veri İletimi Browser’ıma (internet explorer) www.fatih.edu.tr adresini yazıp Enter tuşuna basmamla ana sayfanın çıkması arasında geçen sürede neler oluyor dersiniz?

TCP/IP’de Veri İletimi Bilgisayarınızın browser’ına (Internet Explorer) www.fatih.edu.tr sayfasını yazdığımda; Uygulama katmanında HTTP protokolünde tanımlı bir sayfa isteği mesajı oluşturulur. Bir alt katmana şu veriyi şu adrese şu porttan yolla" komutu verir Sistem, bu çıktıya öncelikle taşıma katmanının bilgilerini iliştirir, yani paketin başına port bilgisini ve paket boyunu yazar. Ardından, deminki pakete bu sefer de ağ katmanı bilgileri, başka bir deyişle karşı bilgisayarın ve sizin bilgisayarınızın IP adresleri ve paketin toplam boyu, eklenir.

TCP/IP’de Veri İletimi Son olarak, paket fiziksel katmanın eline geçer ve o katman da fiziksel adresleri ve paketin yeni boyunu da yazarak paketi gönderir. Paket, dünya etrafında küçük bir tur attıktan sonra Fatih Üniversitesinin Web Sunucusuna (Server) ulaşır. Yol boyunca değişik makineler paketi alır, açar, ihtiyaca ve ağ durumuna göre tekrar paketler. Paket sonunda Web sunucusuna ulaştığında Web sunucusu da önce fiziksel paketi, ardından ağ paketini, ardından taşıma paketini ve en son da uygulama paketini açar.

TCP/IP’de Veri İletimi Paketten çıkan veride HTTP protokolü formatına göre www.fatih.edu.tr anasayfası istenmektedir. Web sunucu anasayfa bilgilerini HTML formatında yine HTTP protokolünü kullanarak pakete bindirir ve bir alt katmana iletir. Gelişteki aynı aşamaları geçerek veri benim bilgisayarımın uygulama katmanına ulaşır. Veri browser tarafından yorumlanarak sayfa ekranda oluşturulur.

IP ve MAC Adresleri Network üzerindeki bilgisayarlar Ethernet kartları aracılığıyla bir biriyle iletişim kurarlar. Her bir Ethernet kartının fiziksel olarak bir MAC adresi vardır. Bu üretimi sırasında karta işlenir. TCP/IP bakımında ise bir network kartının iki adresi vardır:   IP adresi MAC adresi (ethernet adresi)

IP Adresi IP adresleri bir bilgisayarı adreslemeyi amaçlayan 32 bitlik bir bilgidir. Aynı cadde ve sokak adları gibi bölümlüdür ve tek bir kapı sadece tek bir IP adresi ile gösterilir. IP adresleri her biri onlu sayı 0 ila 255 arasında olan 4 gruptan oluşur. Bu gruplar w,x,y,z harfleriyle temsil edilir. Örneğin: 123.45.35.122. Dörtlü gruplardan her biri 8-bitlik bir Internet adresini belirtir.   Onlu (desimal) gösterim : 123. 45 . 35 .122 İkili (binary) Gösterim : 11001010. 00101010 . 00100101 . 11010010

Subnet Mask (Alt Ağ Maskesi) Subnet mask IP adresinin mask kısmını oluşturur. Böylece TCP/IP, Network adresi ile TCP/IP adresini birbirinden ayırır. Bu sayede Network ID ve Host ID birbirinden ayırt edilir. Örneğin: 255.255.0.0 TCP/IP host'u iletişime başladığında; subnet mask host'un yerel mi yoksa uzak (remote) olduğunu belirtir.

Subnet Mask (Alt Ağ Maskesi) Bir Bilgisayarın IP adresi 172.16.122.204 olsun. Eğer subnet mask’ı 255.255.0.0 ise Network ID ve Host ID bilgileri nedir?

IP Adresleme İki bilgisayarın birbirlerini direkt görmeleri için aynı networkte yer almalılar. Bir başka değişle network ID bilgisi (ağ adresi) iki bilgisayarın da aynı olmalıdır.

IP Adresleme PC1 isimli bir bilgisayarin IP adresi 195.134.67.200/24 olsun. (Subnet maskesi 255.255.255.0) a. PC1’in ağ adresini bulunuz. b. 195.134.67.56/24 IP adresli PC2 ile PC1 aynı networkte olur mu? c. IP´ si 195.137.78.56/24 olan PC3, PC1 ile doğrudan iletişim gerçekleştirebilir mi?

IP Adresleme a. PC1’in ağ adresini bulunuz. Bilgisayarimiz bu bilgilere dayanarak bulundugu ağ tanimlayıcısını yani ağ adresini (Network ID) bulabilir. Bunu yapabilmek için IP adresi ile subnet maskesini VE işleminden geçirir. Sonuç olarak ortaya 195.134.67.0 adresi çikar.

IP Adresleme b. 195.134.67.56/24 IP adresli PC2 ile PC1 aynı networkte olur mu? Bu iki bilgisayar birbirileri ile iletisime geçmek istediklerinde kendi ag adreslerini saptarlar bunu IP adresini ve subnet mask´i VE isleminden geçirerek yaparlar. Iki bilgisayarda bu islemin sonunda 195.134.67.0 adresini bulurlar bu demektir ki bu iki bilgisayar ayni agda bulunmaktadir. Dogrudan iletisime geçebilirler.

IP Adresleme c. IP´ si 195.137.78.56/24 olan PC3, PC1 ile doğrudan iletişim gerçekleştirebilir mi? IP´ si 195.137.67.200 olan PC1 ile IP´ si 195.137.78.56 olan PC3 iletişime geçmek isterse dogrudan iletisim gerçeklesemez. Çünkü PC3’ün n ağ adresi 195.137.78.0 ‘dır. Bu iletisimi saglayabilmek için PC’lerin router (yönlendirici) kullanmaları gerekir. Router´ in görevi iki farkli ağdan gelen veri paketlerini doğru adrese götürmektir.

SORULAR?

Referanslar http://tr.wikipedia.org/wiki Yard. Doç.Dr. Şirin Karadeniz, “Ağ Donanımları Cihazlar”, w3.gazi.edu.tr/~sirin/kaynaklar/ppt/Ag/TCP_IP.ppt http://www.forumcu.biz/teknik-servis/2726-ip-adresleme-ve-subnetting- temelleri.html