KONJENİTAL ANOMALİLER C.Ü TIP FAKÜLTESİ TIBBİ GENETİK ANABİLİM DALI Prof.Dr.İlhan Sezgin

congenitus: ... ile birlikte doğmak TERİMLER doğumda varolan gelişimsel hastalık konjenital anomali doğum defekti konjenital malformasyon congenitus: ... ile birlikte doğmak ölüm ya da yapısal fonksiyonal metabolik herediter bir hastalık

KONJENİTAL ANOMALİLER Doğumsal olan tüm anomalileri ifade etmektedir.oluş dönemi ve etyolojik etmenlere göre dört gruba ayrılır. 1-Konjenital Malformasyonlar 2-Konjenital Deformasyonlar 3-Konjenital Disrupsiyon(Disruption) 4-Konjenital Asosiyasyonlar(Association)

1-)KOJENİTAL MALFORMASYONLAR -Primer olarak bir organ veya dokunun morfogenezinin veya normal gelişiminin hatası -Malformasyon bir organogenez defektidir.Organogenez gebeliğin 8-10.haftasında tamamlanmaktadır. -Primer malformasyon esas olarak organogenezisin anormal işlevini belirtmektedir

2-)KONJENİTAL DEFORMASYONLAR Deformasyon;vücudun bir bölgesinin anormal bir postürde uzamış mekanik baskı ve fötüsün hareketini azaltan herhangi bir faktör nedeniyle anormal bir şekil almasıdır. Deformasyon embriyogenenezis sonrası ile doğum öncesi peryod arasındaki dönemde oluşan anomalilerdir.

KONJENİTAL ASSOSİYASYONLAR Embriyogenezin tek bir lokalize defektine bağlı olmayıp iki veya daha çok yapısal defektin tesadüfi olmayan bir kombinasyonudur. Genelikle baş harflerinden yararlanılarak ifade edilmişlerdir.

KONJANİTAL ANOMALİLERE YAKLAŞIM 1-Bilgi toplamak a-iyi bir aile öyküsüalmak ,fetal aktivitenin takibi,gebelik dönemi,doğum tipi bebeğindoğumdaki büyüklüğü,neonatal uyum,postnatal gelişme ve büyümeyi içeren bilgiler verilmelidir. b-Fizik muayene tam olmalı,majör anomaliler kadar minör anomalilerde araştırılmalıdır.Göz kulak konumları.yüzün yapı ve simetrisi vb.incelenmelidir.

KONJANİTAL ANOMALİLERE YAKLAŞIM 2-Hastaların anomalilerini gelişimsel anatomi yönünden yorumlamak ve aşağıdaki bazı soruları yanıtlamaya çalışmak a-Anomalilerin anne yaşı ile ilişkisi varmı? b- Hastadaki anomaliler morfogenezdeki tek bir problemden kaynaklanan defektler midir?(Bu tip defektler dizin (seriler,sequences) olarak tanımlanır ve patolojik gelişim açısından malformasyon dizisi,deformasyon dizisi ve disrüpsiyon dizisi olmak üzere üç kategoriye ayrılır) c- Hastanın çoklu yapısal defektleri tek başlangıç defekti ve onun ardılları temeline dayanarak açıklanamıyorsa bu durumda malformasyon sendromları şeklinde tanımlanır. 3-doğru tanıya ulaştıktan sonra uygun genetik danışma verilmelidir.

1-)KOJENİTAL MALFORMASYONLAR -Primer olarak bir organ veya dokunun morfogenezinin veya normal gelişiminin hatası -Malformasyon bir organogenez defektidir.Organogenez gebeliğin 8-10.haftasında tamamlanmaktadır. -Primer malformasyon esas olarak organogenezisin anormal işlevini belirtmektedir

1-)KOJENİTAL MALFORMASYONLAR Primer malformasyon -Yapısal veya sayısal kromozom anomalilerine -Gen mutasyonlarına -Multifaktöryel nedenlere bağlı olarak organogenezis döneminde oluşmaktadır. OYSA DIŞ NEDENLERE BAĞLI OLARAK OLUŞAN SEKONDER MALFORMASYONLAR DİSRÜPSİYON OLARAK ADLANDIRILIR

1-)KOJENİTAL MALFORMASYONLAR İnsandaki malformasyonların çoğu orta hat defektleridir. Orta hat defektler ile paralel olarak ekstremite anomalileri görülmektedir. Bütün malformasyonlar konjenitaldir yani doğumda mevcuttur. Ancak mikroskopik olan ve iç organları tutan malformasyonlara geç tanı konabilir.

1-)KOJENİTAL MALFORMASYONLAR Sayısal olarak; -tekli -çoklu Ağırlığına göre; -Minör -Majör Malformasyonlar olarak ayrılabilir.

1-)KOJENİTAL MALFORMASYONLAR Yeni doğanların % 14’ü tek minör % 3’ü tek majör % 0,5’i çoklu minör %0.7’si çoklu majör MALFORMASYONA sahiptir. Aslında majör malformasyonlar gebelikte % 10-15 gibi bir sıklıkta bulunmaktadır,ancak malformasyonların şiddetli olması nedeniyle çoğu spontan düşükle kaybedilmektedir. Spontan düşüklerin % 7-10’na majör malformasyonlar neden olmaktadır.

1-)KOJENİTAL MALFORMASYONLAR Minör malformasyon Tekli 140/1000 Çoklu 5/1000 Majör malformasyonlar Tekli 30/1000 Çoklu 7/1000 Deformasyon Tekli 14/1000 Çoklu 6/1000 Malformasyon ve deformasyonlar %8 oranında birlikte olabilir.

1-)KOJENİTAL MALFORMASYONLAR Etyolojisi; İdiyopatik……………. %60 Multifaktöryel………... %20 Tek gen………………%7.5 Kromozomal………... %6 Anne hastalığı……… %3 Konjenital enfeksiyon…%2 İlaçlar,X-ışını,alkol…….%1.5 Etyolojisi bilinen konjenital malformasyonları %90’ı genetik kaynaklıdır.

2-)KONJENİTAL DEFORMASYONLAR Deformasyon;vücudun bir bölgesinin anormal bir postürde uzamış mekanik baskı ve fötüsün hareketini azaltan herhangi bir faktör nedeniyle anormal bir şekil almasıdır. Deformasyon embriyogenenezis sonrası ile doğum öncesi peryod arasındaki dönemde oluşan anomalilerdir.

2-)KONJENİTAL DEFORMASYONLAR Nedenleri; -İntrensek……Nöromusküler hastalıklar, Bağ dokusu defektleri Sinir sistemi defektleri -Ekstrensek….İlk gebelik Küçük anne yapısı Oligohidramniyoz Makat gelişi Uterus malformasyonları Çoğul gebelik olabilir…

2-)KONJENİTAL DEFORMASYONLAR Örneğin; Kraniosinositozis Küçük pelvis ve uterus malformasyonlarının yarattığı baskı sonucu geliştiği gibi,genetik nedenlere bağlı olarakta gelişebilir.

Anensefali 1/1000

Yarık dudak

Patau syndrome, trisomy 13 Yarık Damak ve Dudak 47,XX,+13 or 47,XY,+13

Minör Konjenital Malformasyonlar Epikantus Mongoloid ve antimongoloid palpebral fissür Koloboma Kulak önünde çıkıntılar (tags) ve çukurcuklar(pits) Bifid uvula Simian çizgisi Beşinci parmakta klinodaktili Yumuşak doku sindaktilisi Mongoloid leke Hemanjiom Umblikal herni Minör hipospadias Tek göbek arteri

EPİKANTUS

Mongolid Palpebral Fissür (Slant Up)

Antimongoloid Palpebral Fissür (Slant Down)

KOLOBOMA

Kulak önünde çıkıntılar (Tags)

Kulak Önünde Çukurcuklar(Pits)

Bifid Uvula

Beşinci Parmakta Klinodaktili

Yumuşak Doku Sindaktilisi

Hemanjiom

Umblikal Herni(Fıtık)

Sakral Dimple

2-)KONJENİTAL DEFORMASYONLAR Deformasyon;vücudun bir bölgesinin anormal bir postürde uzamış mekanik baskı ve fötüsün hareketini azaltan herhangi bir faktör nedeniyle anormal bir şekil almasıdır. Deformasyon embriyogenenezis sonrası ile doğum öncesi peryod arasındaki dönemde oluşan anomalilerdir.

2-)KONJENİTAL DEFORMASYONLAR Nedenleri; -İntrensek……Nöromusküler hastalıklar, Bağ dokusu defektleri Sinir sistemi defektleri -Ekstrensek….İlk gebelik Küçük anne yapısı Oligohidramniyoz Makat gelişi Uterus malformasyonları Çoğul gebelik olabilir…

2-)KONJENİTAL DEFORMASYONLAR Örneğin; Kraniosinositozis Küçük pelvis ve uterus malformasyonlarının yarattığı baskı sonucu geliştiği gibi,genetik nedenlere bağlı olarakta gelişebilir.

2-)KONJENİTAL DEFORMASYONLAR Örneğin;Pena –Shokeir Fenotipi (PSP) Muhtamelen fötal akinezi veya hipokineziye bağlı olarak gelişebilmektedir.Bu sendrom; -İntrauterin gelişme geriliği -Ekstremitelerde konjenital kontraktürler -Akciğer hipoplazisi -Kısa barsak -Kısa göbek kordonu Kraniyofasial anomalileri içermektedir.

2-)KONJENİTAL DEFORMASYONLAR Konjenital deformitelere örnek olarak; -Talipes -Konjenital kalça çıkığı(DKÇ) -Konjenital postüral skolyoz -Pleigosefali -Tortikolis -Mandibular asimetri verilebilir…

Talipes

Konjenital Kalça Çıkığı (DKÇ)

Skolyoz

Pleigosefali

Tortikolis

Asimetrik mandibula

2-)KONJENİTAL DEFORMASYONLAR Deformiteler fötal hayatın geç döneminde meydana gelirse düzeltilmeleri daha kolay olmaktadır. Oysa erken fötal veya geç embriyonal dönemde meydana gelen deformiteler çok daha zor düzeltilir.

KONJENİTAL ASSOSİYASYONLAR Embriyogenezin tek bir lokalize defektine bağlı olmayıp iki veya daha çok yapısal defektin tesadüfi olmayan bir kombinasyonudur. Genelikle baş harflerinden yararlanılarak ifade edilmişlerdir.

KONJENİTAL ASSOSİYASYONLAR Assosiyasyon örnekleri; -CHARGE assosiasyonu C:Coloboma %80 A:Atresia Choanae %58 R,G:Retarded Growth and Development %87 (Büyüme ve gelişme geriliği) E:Ear Anomalies %88(Kulak anomalisi)

KONJENİTAL ASSOSİYASYONLAR HARD+_E Assosiasyonu; H:Hydrocephalus(Hidrosefali) R:Retarded Mentelia (Mental retardasyon) D:Displasia of Retina (Retinal displazi E:Encephalosel (Ensefalosel)

KONJENİTAL ASSOSİYASYONLAR VATER assosiasyon; V:Vertebral defekt %70 A:Anal Atrezi %80 T-E:Trakeo-Özafajial Fistül ve Özafajial atrezi %70 R:Radial %65 ve Renal Displazi %53 Bunlara ilave olarak konjenital kalp hastalığı ve tek göbek arteri %15 mevcuttur .Zeka normaldir.

KONJENİTAL ASSOSİYASYONLAR MURCS assosiasyonu; M:Müllerian Ductus Aplasia %96 R:Renal Aplasia %88 CS:Cervicothoracic Somite dysplasia %80

KONJENİTAL ANOMALİ TİPLERİ Disrupsiyon: Bir organ, organın bir bölümü ya da vücudun büyük bir bölümünde görülen, normal süren bir gelişimin dış faktörlerin etkisiyle bozulması sonucu oluşan morfolojik bir defekt. teratojenler

KONJENİTAL ANOMALİ TİPLERİ Displâzi: Doku ya da dokular içinde hücrelerin anormal organizasyonu sonucu ortaya çıkan morfolojik değişiklikler. dishistogenez

Cephalopagus Vücudun üst yarımı ayrılmamıştır. Karşı yönlere bakan iki yüz vardır. Bazen kalp de birleşmiş olabilir. Prof.Dr. İlhan Sezgin

Ayrılmamış kafa, tüm ayrılmamış ikizliklerin % 22’sini oluşturur. Craniopagus Ayrılmamış kafa, tüm ayrılmamış ikizliklerin % 22’sini oluşturur. Prof.Dr. İlhan Sezgin

Craniothorapagus Birleşik kafa ve göğüs. Tek beyin vardır. kalp ve sindirim kanalı birleşmiştir. Epholothoracopagus da denir. Prof.Dr. İlhan Sezgin

Çift başlı bir vücudu tanımlar. dicephalus Çift başlı bir vücudu tanımlar. Prof.Dr. İlhan Sezgin

ischopagus Vücudun alt bölümünün ayrılmaması. Kalpler ayrıdır.

Omphalopagus Vücudun üst bölümünün ayrılmaması. Kalpler ayrıdır.

Parapagus Vücudun alt yarımının lateral olarak birleşik olması. Kimi olgularda kalpler de birleşmiş olabilir. Diprosopus da denir.

Pygopagus Kalçanın posteriyor tarafının birleşik kalması. Bu olguların kimilerinde bitişiklik sırta kadar çıkabilir.

Throcopagus Gövdenin üst bölümünün önden birleşik kalması. Bu olgularda genellikle kalbin ortak kullanıldığı görülür.

Salmacis Hermaphrodite Hermes Aphrodite Hermaphrodite

Teratojenler Etkileri birçok faktöre bağlıdır: - Teratojene maruz kalma zamanı - Diğer çevresel faktörlerle etkileşim ve teratojen dozu - Maternal genetik faktörler

Major insan teratojenleri Radyasyon Rubella Thalidomide Methyl mecury Diabetes mellitus Tetracycline Alkol Diethylstilbestrol Antiepileptic ilaçlar - phenytoin - carbamazepine - valproic acid Isotretinoin Varicella Warfarin Hipertermi Misoprostol

ENFEKSİYONLAR KIZAMIKÇIK VİRUSU 6. hafta GÖZ 6.-9. hafta DİŞ 9. hafta KULAK 10. hafta KALP 4. hafta anomali riski %47 5.-8. %22 9.-12. %7 13.-16. %6 Prof.Dr. Şahin A. SIRMALI

ENFEKSİYONLAR SİTOMEGALOVİRUS ASYA GRİBİ KABAKULAK HEPATİT ÇİÇEK POLYOMİYELİT TOKSOPLAZMOZİS SİFİLİZ Prof.Dr. Şahin A. SIRMALI

GEBE BİR KADINA UYGULAYACAĞINIZ TEDAVİ NİHİLİZM OLMALIDIR. AKSİ KANITLANMADIKÇA HER KADIN GEBEDİR. GEBE BİR KADINA UYGULAYACAĞINIZ TEDAVİ NİHİLİZM OLMALIDIR. Prof.Dr. Şahin A. SIRMALI

%25 mikrosefali, zeka geriliği RADYASYON %28 abortus %25 1 yıl içinde ex. %25 mikrosefali, zeka geriliği Prof.Dr. Şahin A. SIRMALI

Kinin (düşük, hayvanlarda sağırlık) İLÂÇLAR Thalidomid Kinin (düşük, hayvanlarda sağırlık) Aminopterin (düşük, anensefali, yarık dudak, yarık damak) Salisilat (neonatal kanama) Antibiyotikler streptomisin (sağırlık) eritromisin (karaciğer harabiyeti) tetrasklin (kemik ve dişlerde kalsiyum eksi.) sulfanomid (yenidoğan sarılığı) Prof.Dr. Şahin A. SIRMALI

Dietilstilbesterol (vajen ve serviks ca.) İLÂÇLAR Vitaminler Dietilstilbesterol (vajen ve serviks ca.) Progestrin (maskülinizasyon, klitorisde büy.) Kortizon (yarık damak) Diyabet (karbonhidrat metabolizması bozukluğu, ölü doğum) Endokrin bezlerin yetmezliği (hipofizer cücelik) Prof.Dr. Şahin A. SIRMALI

FETAL GELİŞİMİ DURAKSATAN FAK. anne malnütrasyonu sigara çoklu gebelik alkol, uyuşturucu utero-plâsental kan dolaşımı bozukluğu tansiyon ve böbrek hastalıkları plâsental yetmezlik genetik faktör ve kromozomal sapmalar Prof.Dr. Şahin A. SIRMALI

Prof.Dr. Şahin A. SIRMALI