Kaynaklar: Kişisel WEB sayfam METEOROLOJİ DERSİ 2013-2014 GÜZ YARIYILI PROGRAMI Prof. Dr. Ahmet ÖZTÜRK HAFTA KONU 1 Meteorolojinin tanımı, önemi, ve gelişimi Meteorolojinin bölümleri ve uygulama alanları 2 Atmosferin yapısı ve özellikleri 3 Atmosferin Katları Güneş, Dünya ve hareketleri 4 Sıcaklık 5 Bayram Tatili 6 Hava basıncı 7 Rüzgar 8 Nem 9 (Ara Sınav) 10 Eş basınç ve eş sıcaklık eğrileri çizimi 11 Yağış (Oluşumu, Şekilleri, Tipleri) 12 Yağış Ölçüm ve hesapları 13 Buharlaşma ve bulutlar Hava kütleleri ve cephe sistemleri 14 Meteorolojik rasatlar 15 Meteorolojide Uydudan yararlanma Rasat parkı Kaynaklar: Kişisel WEB sayfam http://www.agri.ankara.edu.tr/index.php?obj=Staff&no=1032 2. Meteoroloji I Ders kitabı, Yayın No:1325, Ders Kitabı: 384

METEOROLOJİ DERSİ METEOROLOJİNİN TANIMI, ÖNEMİ VE GELİŞİMİ ATMOSFERİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ Prof.Dr. Ahmet ÖZTÜRK

Meteorolojinin Tanımı Meteoroloji: Dünyamızı çevreleyen Atmosfer içerisinde meydana gelen bütün olayları ve değişimleri inceleyen, bu olay ve değişimlerin ortaya çıkardığı sonuçları irdeleyen bilim dalıdır. İnsanoğlu yaratıldığı günden beri meteoroloji ile içiçe olmuş ve kendini hava şartlarının içinde bulmuştur. Bu hava olaylarının olumlu yönlerinden yararlanmaya olumsuz yönlerinden de sakınmaya çalışmıştır.

Meteorolojinin Tarihi Meteoroloji biliminin geçmişi günümüzden 3000 yıl öncelerine kadar gitmesine rağmen asıl önemini Birinci Dünya savaşından itibaren kazanmıştır. Meteorolojinin gelişmesine özellikle uçak ve radyonun icat edilmesinin büyük etkisi olmuştur. Günümüzde üretilen elektronik araçlarla bu gelişme son derece hızlanmıştır. Günümüzde meteorolojiyle ilgisi olmayan bir alan neredeyse kalmamıştır. Askerlik, ulaştırma, inşaat, turizm, sağlık ve çevre gibi bütün alanlar meteorolojiyle ilgilenir.

Meteorolojinin Temel İşlev Bölümleri 1. Dinamik Meteoroloji Atmosferde meydana gelen hava hareketleri ve ısı geçişlerini matematik ve fizik kanunlarıyla açıklayan bilim dalıdır. Hareket ve kuvvet dağılışı hidrodinamik, ısının dağılışı ise termodinamik açıdan incelenir.

2. Fiziksel Meteoroloji Atmosferde meydana gelen fiziki olayların nedenlerini inceler. Bu fiziki olaylar; radyasyon, ısı, buharlaşma, yoğunlaşma, yağış, optik ve elektriksel olaylardır.

3. Aeroloji Aero hava, loji bilim dolayısıyla aeroloji hava bilimi anlamına gelir. Atmosferi dikine inceler ve mevcut gözlemlerden yararlanarak gelecek hava durumu verilerini ölçer ve hava tahmini yapan sinoptik meteorolojiye destek sağlar.

4. Sinoptik Meteoroloji Aynı zamanda, aynı esaslara dayanılarak ülkeler, bölgeler ve kıtalar boyutunda hava tahminleri yapan meteorolojinin bir dalıdır. Ülkelerin meteoroloji kuruluşları birbirleriyle ilişki halindedir. WMO’ya bağlı üye ülkeler sürekli, bilgi gönderirler.

5. Tarımsal Meteoroloji Meteorolojinin tarımla ilişkilerini inceler.Bitkisel ve hayvansal organizmaların fiziksel özellikleriyle ilgilenir. Tarıma son derece önemli veriler sağlar (yağış, don vb.). 6. Aeronotik Meteoroloji Meteorolojinin uçuş problemleriyle uğraşan dalıdır. 7. Deniz Meteorolojisi Meteorolojik elemanların deniz ve denizcilikle ilişkilerini inceler. Denizlerin iklimi ve deniz suyu özelliklerini inceler.

ATMOSFERİN YAPISI VE ÖZELLİKLERİ Athmo Nefes Sphere Küre 13000 km. 200 km. Denizler 4 km.

ATMOSFERİN ÖNEMİ 1. Güneşten gelen ultraviyoleye karşı siper 2. Gök taşlarına karşı kalkan 3. Gelen ışının geri yansımasını engeller 4. Işınları yansıtarak gölgelerinde ısınmasını sağlar 5. Atm. Hareketi gece gündüz sıcaklık farkını azaltır. (Atm hareketi olmasa gündüz 130 gece -150 oC olurdu) 6. Ses iletimi ve yanmayı sağlar.

ATMOSFERİN BİLEŞİMİ a. Havada her zaman bulunan ve miktarı değişmeyen gazlar. (Azot, Oksijen ve Asal gazlar) b. Havada her zaman bulunan ama miktarı değişen gazlar. (CO2, Su buharı ve Ozon) c. Havada her zaman bulunmayan gazlar. (İyot bileşikleri, amonyak, kükürt ve tozlar) İlk 25 km. de % Azot 78.08 Oksijen 20.95 Argon 0.93 CO2 0.003 Toplam 99.963

Soğuk Sıcak Su O2 çok O2 az Hava ATMOSFERDEKİ GAZLARIN ÖZELLİK VE ÖNEMİ 1. Oksijen (O2): Solunum ve yanma için gereklidir. Soğuk Sıcak Su O2 çok O2 az Hava 2. Karbondioksit (CO2): Miktarının değişmesi iklimi değiştirir. Karaların üzerinde fazla denizlerin üzerinde az bulunur. Işınları tutar ve hava ısınır (Sera etkisi) CO2

3. Su buharı : Miktarı sürekli değişim gösterir 3. Su buharı : Miktarı sürekli değişim gösterir. Özellikle sıcaklığa bağlı olarak değişir. Faydaları: a. Yağış oluşumu b. Dünyanın çabuk soğumasını önler. c. Havayı yumuşatarak nefes almayı kolaylaştırır. d. Cildin çatlamasını önler. e. Havada bakterilerin yaşamasını sağlar. 4. Ozon (O3): Ekvatorda kalınlığı 29 km. Orta enlemlerde 22 km. kutuplarda daha da ince tabaka. Güneşten gelen radyoaktiviteyi tutar. Olmasaydı yer yüzü mikro dalga fırın gibi etkilenerek pişerdi. 5. Azot (N2): Renksiz, kokusuz, tatsızdır. Önemi: a. Oksijenle birleşerek oksijenin yakma özelliğini azaltır. b. Bitkiler için gerekli nitrat ve nitriti oluştururlar. Yani gübredir.