FASET SENDROMU Stj.Dr.Barış DİRİM

SUNUM PLANI FASET SENDROMU Anatomisi Fonksiyonu İnervasyonu Faset kaynaklı ağrı Etyopatogenezi Klinik yaklaşım Ayırıcı tanı algoritması Tedavi yaklaşımları

GENEL BİLGİ 45 yaş altı populasyonu sosyal yaşamdan alıkoyan en sık problem bel ağrısıdır Ortopedi kliniklerine başvuruda 1.sırada Kronik bel ağrısının %15-40’ının sebebi faset kaynaklı ağrıdır Dirim 2006;81 (1):171-181

FASET SENDROMU Omurgamızın hareketliliğinde büyük önemi olan faset eklemlerin yapısı yaşa, travmalara bağlı olarak bozulabilir ve ciddi boyun, bel ağrılarına sebep olabilir Yaşlanmanın yanı sıra, uzun süre sert sporla uğraşma, sürekli ağır yük taşıma ve yanlış vücut postürüne sahip olma gibi uygunsuz yaşam tarzları Faset Sendromu'nun en önemli etyolojik faktörleri arasında yer alır

ANATOMİSİ Faset eklem sinoviumla çevrili diarthrodial, Eklem yüzeyi kolay hasarlanabilen hyalen kıkırdakla kaplıdır Her eklemin iki yüzü vardır,

FONKSİYONU Bel ekstansiyondayken disklerle beraber, %3-%30 Eğer dejeneratif disk hastalığı varsa, %47-70 Goldwaith JE.The lumbosacral articulation.Boston Med Surg J,1911;164:365-72

İNERVASYONU Faset eklem kapsülü zengin bir sinir ağına sahiptir Her eklem kendi seviyesi ve bir üst seviye dorsal kök medial dalı tarafından inerve edilir Aynı zamanda üst seviye,

FASET KAYNAKLI AĞRI Eklem ve çevresinden kaynaklanan ağrı olarak tanımlanabilir Faset eklem osteoartritine sekonder gelişen trofik değişiklikler, Üzerinde durulması gereken en önemli nokta bu değişikliklerin izole gelişmediğidir Manipulative Physiol Ther,1992 mar-apr; 15(3):181-94

ETYOPATOGENEZİ-1 Disk ve fasetlerdeki hasar diğer eklemleri de etkiler Dejenerasyonla disk yükseklik kaybı olur,extansiyonda binen yük artar Artan yüklenme kapsülde gerilmeyle subluksasyona neden olabilir Oluşan inflamasyon,dejenerasyon hareketle artan ağrıya,hareket kısıtlılığına yol açar

KLİNİK-1 Bulguların nonspesifik olması,hikaye ve fizik muayene arası bağlantının zayıflığı nedeniyle izole ağrı tanısına ulaşmak güçtür

ANAMNEZ – ağrı sorgulama KLİNİK-2 ANAMNEZ – ağrı sorgulama Mevcut yakınma Süresi Bölgesi Yansıma Cinsi Şiddeti Başlangıç şekli ve zamanı Arttıran ve azaltan Eşlik eden bulgular

Faset kaynaklı ağrının özelliği KLİNİK-3 Faset kaynaklı ağrının özelliği Genellikle paravertebral bölgede bilateral hissedilir Ağrı diz altına yayılmaz,sıklıkla kalça ve uyluğun üst tarafında sınırlıdır Akut travmalar(ekstansiyon,rotasyon)ağrıyı oluşturur En sık L4-L5 ve L5-S1 faset eklem kaynaklıdır

KLİNİK-4 FİZİK MUAYENE Faset kaynaklı bel ağrısını net olarak tanıyacak bir manevra yoktur Nörolojik ve musküloskeletal sisteme ait başka hastalık olmaması klinisyeni yönlendirir

KLİNİK-5 İNSPEKSİYON Lomber lordozda artış yada azalma,postürde asimetri görülebilir

KLİNİK-6 PALPASYON Faset eklemler tam olarak palpe edilemezler Paravertebral bölge ve transvers prosesler palpe edilebilir Palpasyonla ağrılı noktaların tespiti hedeflenir

KLİNİK-6 NÖROLOJİK MUAYENE Genellikle normaldir

KLİNİK-7 LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ Alt ekstremite kuvvet muayenesi normaldir Bununla birlikte özellikle L4-L5,L5-S1’deki trofik değişikliklere bağlı radikülopati oluşabilir Siyatik sinir germe Düz Bacak Kaldırma

KLİNİK-8 LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ Femoral germe testi

KLİNİK-9 AYIRICI TANI Disk herniasyonu Radikülopati Spondilolizis Spondilolistezis Sakroilyak eklem yaralanması

LABORATUVAR Faset eklem kaynaklı bel ağrısında gerekli değildir

GÖRÜNTÜLEME BT Fasetlerdeki artritik değişiklikler ve dejeneratif disk hastalığı görüntülenebilir Bununla birlikte BT normal olan kişilerde faset sendromu olabilir Faset hipertrofisine bağlı nöral foramen darlığı ya da sinir kökü basısı varsa görüntülenebilir MRG

DİAGNOSTİK BLOK MEDİAL DAL BLOĞU Mb Medial branch of the dorsal primary ramus Lb Lateral branch of the dorsal primary ramus Dr Dorsal root SvN Sinuvertebral Nerve Vr Ventral root Gr Gray ramus communicante

Faset eklem değerlendirmesi Yeniden değerlendirme MRI KRONİK BEL AĞRISI Disk patolojisi Hayır Evet Disk stimülasyonu SI ve Faset eklem değerlendirmesi Negatif Pozitif İki taraflı ağrı Hayır Evet Nondiskojenik ağrı Diskojenik ağrı Kaudal bölge ile sınırlı Evet Hayır Faset eklem değerlendirmesi SI blok Yeniden değerlendirme Negatif Pozitif SI eklem ağrısı

Faset eklem değerlendirmesi L5-S1, L4-L5, L3- L4 Diagnostik faset blok Pozitif Negatif Faset eklem ağrısı değil Konfirmasyon bloğu Pozitif Negatif Faset eklem ağrısı Yeniden değerlendirme

KRONİK BEL AĞRISI TEDAVİSİ MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIM Ortopedist Beyin cerrahı Fizik tedavi uzmanı Algoloji BD Nörolog Psikolog

Multidisipliner tedavi Medikal tedavi Egzersiz Eğitim

KONSERVATİF YAKLAŞIM 3 hafta süre içinde Yatak istirahati (3 gün) Takiben hızlı bir şekilde ağrı oluşturmayacak aktivitelere geçiş NSAID, kas gevşeticiler Fizik tedavi uygulamaları (Masaj, sıcak/soğuk) Ağrı 3 haftadan fazla sürerse daha ileri tetkikler yapılmalı ya da invaziv işlemler uygulanmalıdır

MEDİKAL TEDAVİ Analjezikler Kas gevşeticiler Antidepresanlar NSAID etkinliği ile ilgili kanıt az Opioidlerin palyatif olarak kullanımı mümkün Kas gevşeticiler kısa süreli kullanılabilir Antidepresanlarla ilgili çelişkili sonuçlar var

(medial dal nörotomisi) Faset Sendromu Anamnez Lumbosakral grafi Fizik muayene EMG / BT / MRI Sintigrafi DİAGNOSTİK BLOK Ağrı sürüyor Ağrı geçer Tedavi Tanı yeniden gözden geçirilmeli Medikal tedavi Fizik ted Sıcak-soğuk uygulama Egzersiz Steroid+LA Denervasyon (medial dal nörotomisi) RF, Kimyasal Nöroliz Krionöroliz

KAYNAKLAR Dirim 2006;81 171-181 Cecil Russell,Cecil essentials of medicine 5.edisyon,669-723 www.belveboyun.com www.belsaglıgı.com www_thepainmd_com-3_04LBP3_FacetJoints Manipulative Physiol Ther,1992 mar-apr; 15(3):181-94

TEŞEKKÜRLER KAYNAKLAR Dirim 2006;81 171-181 Cecil Russell,Cecil essentials of medicine 5.edisyon,669-723 www.belveboyun.com www.belsaglıgı.com www_thepainmd_com-3_04LBP3_FacetJoints