ORGANİK GÜBRE NEDİR Bitki besin maddelerini bünyesinde organik bileşikler halinde bulunduran, toprağın fiziksel ve kimyasal yapısını düzelterek bitki besin maddelerinin alımını kolaylaştıran, canlılara ait (bitki ve hayvan) atıklardan veya yan ürünlerinden hazırlanmış bir üründür.

ORGANİK GÜBRELER Ahır Gübresi Tavuk Gübresi Kompost Yeşil Gübre Deniz yosunları Kan unu Kent Atıkları Kuş Guanosu Balık Unu Kemik Unu Boynuz ve Tırnak Tozu Tütün Tozu Ayçiçeği Sapı Çay Artığı

BAZI ORGANİK MATERYALLERİN BESİN MADDESİ İÇERİKLERİ Kaynak % N % P2O5 % K2O Yarayışlılık Ahır gübresi 0,5-1,0 0,15-0,20 0,5-0,6 Orta Tavuk gübresi 2,87 2,90 2,35 Orta-hızlı Kompost 1.5-3.5 0.5-1.0 1.0-2.0 Yavaş At gübresi 0.3-2.5 0.15-2.5 0.5-3.0 Kemik unu 0.7-4.0 18.0-34.0 0. Yavaş-orta Kan tozu 12.0 1.5 0.57 Deniz yosunu 4.0-13.0   Odun külü 3.0-7.0 Hızlı Pamuk toh.küs. 6.0 2.0 1.0

ORGANİK GÜBRELERİN FAYDALARI Organik gübre toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik verimliliğini kalıcı olarak arttırmada etkilidir. Faydalı mikroorganizmaları arttırdığı için patojenlere karşı bitkiyi korur. Hastalık ve zararlılara karşı bitkinin direncini arttırır. Suyun daha uzun süre toprakta tutulmasını sağlar.

Topraktaki yararlı solucanların sayısını arttırır, böylece toprağın biyolojik olarak karışması gerçekleşir.

Toprakların yapısını iyileştirdiği için bitki köklerinin kolayca yayılmasını sağlar. Bitkisel üretimde verim ve kaliteyi arttırır.

Toprağa organik madde ve besin elementleri kazandırarak, çeşitli nedenlerle doğal verimliliklerini yitirmiş toprakların zamanla tekrar eski durumlarına kavuşturulmasını sağlar.

Toprakta yaşayarak havanın moleküler azotunu bağlayan bazı bakterileri teşvik eder. Bitki besin maddelerinin geriye dönüşümlü olarak toprakta tutulmasını sağlar. İçerdiği azot, fosfor ve potasyum sayesinde suni gübre kullanımını azaltır. Toprağa hümik ve fülvik asitler kazandırır.

AHIR GÜBRESİ Üreticilerimiz tarafından kullanılan en yaygın organik madde ahır gübresidir. Ahır gübresi, ahır hayvanlarının sıvı ve katı dışkıları ile yataklıklarının karışımından oluşan bir gübredir.

Ülkemizde ahır gübresinin %50 si tezek olarak kullanılır,%15 i toprağa verilir,geri kalanı ise değerlendirilmez. Sığır At Eşek Koyun TON 5.7 3.3 1.6 0.5 Kaynak: Aydeniz ve Brohi.1991

AHIR GÜBRESİNİN FAYDALARI Ahır gübresi, topraktaki humus miktarını ve kolloidal maddeleri artırır. Toprağa yararlı bakteriler katar ve onların çoğalması için uygun toprak şartları sağlar.

Toprak için uzun süreli bir azot kaynağıdır. Ahır gübresinin ürün artırmadaki etkisi azalarak 3-4 sene devam eder.

Toprağın katyon alış-veriş kapasitesini artırır. Asit karakterini düzeltir ve erozyondan korunmasına yardımcı olur.

TAVUK GÜBRESİ Tavuk gübresi, azot içeriği yönünden diğer çiftlik gübrelerine oranla daha değerlidir. Nem içeriği az ve kuru madde miktarı yüksektir.

Ancak doğrudan kullanılması durumunda bitkide yanmalara neden olabilir. Bu nedenle toprağa az miktarda uygulanarak, veya sap, saman, turba ve yosun ile karıştırılarak bitki besin düzeyi seyreltilip kullanılabilir.

Tavuk Gübresi ve Çiftlik Gübresinin Organik Madde ve Bitki Besin Maddesi İçerikleri Materyal   % Ppm Organik Madde N P K Ca Mn Fe Mg Zn Cu Tavuk Gübresi 42.41 2.22 1.69 1.28 5.53 0.68 1993 496 372 52 Çiftlik 28.58 1.18 0.37 0.75 0.51 0.59 2524 276 112 27

KOMPOST Tarımsal işletmeden veya işletme dışından gelen bitkisel ve hayvansal kaynaklı tüm organik atıklar kompost yapımında kullanılır. Bitkisel saplar, yapraklar, yabancı otlar, mutfak atıkları kompost yapımı için uygundur.

İdeal Bir Komposta Ait Özelikler özellikler İstenilen değerler C:N Oranı 25-30 Partikül büyüklüğü Havalandırılan sistemlerde 10 mm, uzun yığınlar ve doğal havalandırma koşullarında 50 mm Nem içeriği % 50-60 Hava akışı Oksijen içeriğinin % 10-18 arasında olması sağlanmalı Isı 55-60 C PH 5,5-9,0 Yığın yüksekliği Doğal havalandırma yapılacaksa, 1,5 m yükseklik, 2,5 m genişlik ve istenilen uzunlukta yığınlar yapılır. Mikrobiyolojik aktivite Selülotik fungus ve bio gübreler

YEŞİL GÜBRE Gelişmelerini tamamlamamış yeşil haldeki kimi bitkilerin toprakla karıştırılmalarına yeşil gübreleme ve bu iş için kullanılan bitkilere yeşil gübre bitkileri denir.

Yeşil gübre olarak kullanılacak bitkiler, kısa sürede çabuk gelişen, bol sap ve yaprak veren, kökleri oldukça derine giden, tohumu ucuz, tarımı kolay ve az giderli ürünlerden seçilir. Bu gibi bitkiler, kendilerinden sonra ekilecek ürünlerin veriminde % 20-100 artış sağlayabilirler.

FEKALLER İnsanların katı ve sıvı dışkılarına fekal denir. Çin ve Japonya gibi Uzakdoğu ülkelerinde çok eski devirlerden beri, toprakların verimliliğini artırmak ve daha fazla ürün almak için, insanların katı ve sıvı dışkılarından oluşan fekali doğrudan doğruya tarlaya verdikleri bilinmektedir. Hindistan’da da aynı amaçla fekal kullanılmaktadır. Fekal daha çok kompost yapılarak değerlendirilir Fekalin tohum ve bitkilere olabilecek sakıncalarını en aza indirebilmek için sulandırılması ve olgunlaştırılması gerekir.

KUŞ GUANOSU Kuşların kendi vücut artıkları, yumurtaları ve dışkıları karışık, çürümüş halde bulunur. Guano bileşimindeki bitki besin madde miktarları, yataklarının yaşına ve o bölgenin iklim koşullarına bağlı olarak değişir.

Deniz kuşlarının dışkıları ile vücut artıklarının yüzlerce sene yığılarak çürümesinden oluşan organik yapılardır. Bunun yanında büyük mağaralarda yarasaların dışkılarından oluşan guanolara da rastlanmaktadır.

DENİZ YOSUNU Deniz yosunu bir toprak iyileştirici olmakla birlikte taşıma masraflarının yüksek olması nedeniyle ancak lokal olarak kullanıldığında uygundur. Deniz yosunu ekstraktlarının yapraktan sprey olarak kullanımı oldukça yaygındır.

Birçok üründe yaprak spreyleri verim artışını sağlamıştır. Deniz yosunu ekstraktları yaprak spreyleri yanında sıvı gübre olarak da uygulanabilmektedir.

BALIK UNU Balık pazarlarında değerlendirilmesi mümkün olmayan balıklar ile balık artıkları organik gübre olarak değerlendirilirler.

Balık artıkları, hem sterilize edilmek hem de olabildiğince kötü kokusunu giderebilmek için önce buharda pişirilir daha sonrada öğütülerek un haline getirilir. Yüksek oranda azot, aşağı yukarı bütün mikro elementler ve aminoasitler ile birçok vitamin özellikle de B vitamini kompleksleri içeriyor olması balık ununun yararlarıdır.

KEMİK UNU Kemikler fosforca zengindir. Kemik doğrudan doğruya toprağa verildiğinde ayrışması çok güç olduğundan olabildiğince ince un haline getirilerek gübre şeklinde değerlendirilebilmektedir. Kemikte yaklaşık olarak yüzde 10 oranında bulunan yağ, kemikteki fosfatın toprakta ayrışmasını yavaşlattığından gübreleme açısından bu yağın uzaklaştırılması tercih edilir.

KAN UNU Mezbahalarda hayvan kesiminden ortaya çıkan kanın kurutulup öğütülmesiyle elde edilir.

Kan tozu toprağa verildiğinde süratle bitki tarafından kullanılabilir hale geçer. Bu özelliğinden dolayı kan tozu, diğer organik gübre materyallerinden daha üstündür ancak daha pahalı ve kullanım miktarı azdır.

BOYNUZ VE TIRNAK TOZU Hayvanların kesiminden arta kalan tırnak ve boynuzların öğütülmesiyle elde edilir. Boynuz ve tırnaklarda keratin olduğu için çok ince toz haline getirilmiş olsalar da toprakta çok yavaş ayrışırlar. Bu nedenle topraktaki etkileri çok yavaş olup, dört beş sene devam eder.

TÜTÜN TOZU Tütün işleyen fabrikalarda ince toz, yaklaşık olarak %6 potasyum ve oldukça az miktarda da azot (%2) içerir. Tütün tozu, kompost yapımında kullanılır

PAMUK ÇİĞİDİ KÜSPESİ VE DİĞER ENDÜSTRİ ÜRÜNLERİ ATIKLARI Yağı çıkarılmak üzere preslenmiş pamuk çiğidi küspesi, hayvan yemi olarak değerlendirildiği gibi gübre olarak da kullanılabilir.

Topraktaki etkisi oldukça yavaş olan pamuk çiğidi küspesi toprağa verildiğinde bitkiye yarar sağlar. Diğer bitkisel yağ elde edilen fabrika artıkları da gübre olarak değerlendirilmekle beraber, daha çok hayvan yemi olarak kullanılmaktadır.

ÇÖP GÜBRELERİ Çöp; evlerden, işyerlerinden, kamu kurum ve kuruluşlarından ve ortak kullanılan altyapı tesislerinden toplanan atıkları kapsar.

Tarımsal anlamda ele alındığında, çöplerin iyi değerlendirilme şekli, toplanma ve biriktirilmesinde bazı kural ve tekniklere uymak şartıyla uygun bir yöntemle kompost elde edilerek kullanılmasıdır.

ÇAY ARTIĞI Organik Gübreler N P K Çöp gübresi 0.58 0.120 0.60 Çay Atığı 2.67 0.172 1.40 Çay fabrikalarında elde edilir. Kompost şeklinde değerlendirilen gübrelerdir. Azot bakımından zengindir.

ORGANİK GÜBRE KULLANILMAYAN ORGANİK GÜBRE KULLANILAN