SORU EKİNİN YAZILIŞI ?

Aşağıdaki cümleleri okuyalım. Hasan eve gitti. Ahmet hikaye kitabı okuyor. Köpek kediyi kovaladı. Bu cümleleri nasıl soru cümlesi haline getirebiliriz? ?

Şimdi de aşağıdaki cümleleri inceleyelim. Hasan eve gitti mi? Ahmet hikaye kitabı okuyor mu? Köpek kediyi kovaladı mı? Az önce okuduğumuz bu cümlelerde ne değişti? Cümlelerin sonuna neden soru işareti koyduk?

Okuduğumuz cümlelerin hepsi birer soru cümlesi oldu Okuduğumuz cümlelerin hepsi birer soru cümlesi oldu. Peki bu cümleleri soru haline getiren nedir? Hasan eve gitti. Hasan eve gitti mi ? Gördüğümüz gibi gitti kelimesinden sonra gelen –mi eki cümlemizi soru haline getirdi.

Aşağıdaki soru cümlelerini okuyalım, soru eklerine dikkat edelim. Bugün okula gitmedin mi ? Yarın akşam bize gelir misin ? Gençlik marşını biliyor musun? Şarkı söylemek isteyen var mı ? Gamze, kapıyı açar mısın ?

Gördüğümüz gibi bütün cümlelerdeki soru ekleri kendinden önce gelen kelimeden ayrı yazılmıştır. Hasan eve gitti mi ? -mi eki gitti kelimesinden ayrı yazılmıştır.

Soru ekleri cümlede kendinden önce gelen kelimeden ayrı yazılır. -mi soru eki cümle içinde kendinden önce gelen kelimenin okunuşuna göre uygun bir şekil alır: Ödevini yaptın mı ? Yukarıdaki cümlede –mi eki –mı şekline dönüşmüştür. Soru cümlelerinin sonuna ? işaretini koymayı unutmayalım.

Aşağıdaki cümleleri soru eki kullanarak soru cümlesi haline getiriniz. Ömer bakkaldan kalem aldı. Ördekler suda yüzebilir. Dün kar yağdı. Depremde adamın evi yıkıldı. Hep beraber Bolu’ya gidelim.

Bütün çekimlerde ayrı yazılan “mi” soru eki, geniş zaman, şimdiki zaman, öğrenilen geçmiş zaman, gelecek zaman ve gereklik kiplerinde şahıs eklerinden önce yazılır. Getirildiği kelimeden şahıs ekleriyle birlikte ayrı yazılır: Geçer miyim? İçiyor musun? Görmüş müsün? Gidecek miyiz? Yazmalı mıyım?

Bir emrin nezaketle verilmesinde de “mi” soru eki kullanılır: Şu parçayı okur musun? Tahtaya bir cümle yazar mısın?” “mı" soru ekinin cümleye olumluluk kavramı kattığı da olur. Bu tür cümlelerin sonunda soru işareti (?) kullanılmaz: Hiç seni bırakıp gider miyim. Senden başka kimim var ki.

Bazen de cümleye pekiştirme kavramı katar ve yine soru işareti kullanılmaz: "Güzel mi güzel, tembel mi tembel." Zaman anlamında kullanıldığında da soru işareti kullanılmaz: Sınavlar başladı mı öğrencileri bir telaş alır. (Sınavlar başladığı zaman öğrencileri bir telaş alır.)

Aşağıdaki cümlelerdeki yazım yanlışlarını bulunuz. Silgini bana verir misin. Aysel okula gitmedimi ? Terliyken soğuk su içilirmi. Kerem, Enes’i çağırdın mı. Birol, ablan evi süpürmüşmü ?

TEŞEKKÜRLER… İLKSEN UYSAL BOZYEL TÜRKÇE ÖĞRETMENİ