KİMYASAL TEPKİMELER KİMYA - I - www.kimyadersi.com

BİLİNMEYEN KATSAYILAR YÖNTEMİ TEPKİMELERİN DENKLEŞTİRİLMESİ BİLİNMEYEN KATSAYILAR YÖNTEMİ ÖRNEK - I ÖRNEK - II www.kimyadersi.com

DENEME YANILMA YÖNTEMİ - I TEPKİMELERİN DENKLEŞTİRİLMESİ DENEME YANILMA YÖNTEMİ - I KURAL Bu yöntemde; Oksijen ve hidrojen elementleri genellikle en son denkleştirilir. Denenecek ilk bileşik seçilirken; formülünde atom cinsi ve sayısı en çok olan bileşik seçilmesi en uygun olur. ÖRNEK - I Al4C3’ün kat sayısını 1 alalım Bu durumda Al(OH)3 ün kat sayısı “4” olur. CH4 ün kat sayısı “3” olur. O halde denklem; www.kimyadersi.com Olur. Sağdaki oksijen atomlarını sayarsak tak 12 tane var. O halde soldaki oksijenler de 12 tane olması için H2O’nun kat sayısı “12” olmalı. Bu durumda denklem;

DENEME YANILMA YÖNTEMİ - II TEPKİMELERİN DENKLEŞTİRİLMESİ DENEME YANILMA YÖNTEMİ - II KURAL Bu yöntemde; Oksijen ve hidrojen elementleri genellikle en son denkleştirilir. Denenecek ilk bileşik seçilirken; formülünde atom cinsi ve sayısı en çok olan bileşik seçilmesi en uygun olur. ÖRNEK - II www.kimyadersi.com

TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - I TEPKİMELERİN DENKLEŞTİRİLMESİ TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - I TESİR DEĞERLİĞİ NEDİR ? Tesir değerliği; bir maddenin karşısındaki maddeyi etkileyebilme gücüdür. Tesir değerliği; tespit edilirken tepkimedeki maddelerin davranış biçimlerine göre karar verilir. Bunun için aşağıdaki açıklamaları dikkatlice inceleyiniz… www.kimyadersi.com

TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - II TEPKİMELERİN DENKLEŞTİRİLMESİ TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - II ASİTLERDE TESİR DEĞERLİĞİ 1 Mol asidin suda çözündüğünde çözeltiye vermiş olduğu hidrojen iyonunun (H+) mol sayısıdır. www.kimyadersi.com

TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - III TEPKİMELERİN DENKLEŞTİRİLMESİ TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - III 1 mol bazın suda çözündüğünde çözeltiye vermiş olduğu hidroksit iyonu (OH-1) mol sayısıdır. BAZLARDA TESİR DEĞERLİĞİ www.kimyadersi.com

TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - IV TEPKİMELERİN DENKLEŞTİRİLMESİ TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - IV 1 mol tuzun formülünde bulunan katyonların yükleri toplamıdır. TUZLARDA TESİR DEĞERLİĞİ www.kimyadersi.com

TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - V TEPKİMELERİN DENKLEŞTİRİLMESİ TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - V 1 mol maddenin mol-atom başına aldığı ya da verdiği mol-elektron sayısıdır. REDOKSTA TESİR DEĞERLİĞİ www.kimyadersi.com

TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - V TEPKİMELERİN DENKLEŞTİRİLMESİ TESİR DEĞERLİĞİ YÖNTEMİ - V DENKLEMLERİN DENKEŞTİRİLMESİ www.kimyadersi.com www.kimyadersi.com

TEPKİME ÇEŞİTLERİ YANMA TEPKİMELERİ - I Maddelerin oksijen ile tepkimeye girip oksitlerine dönüşürken ortama ısı enerjisi vermesi olayına YANMA denir. Tüm yanma olayları egzotermiktir. (ısı veren) ancak azot (N2) gazınınkiler hariç. Yanma olaylarında oksijen (-2) değerliğini alır. BİR YERDE YANMA OLAYININ GERÇEKLEŞEBİLMESİ İÇİN; Yanıcı madde olması gerekir. Yakıcı madde olması gerekir. Bu yanıcı madde ile yakıcı maddenin tutuşma sıcaklığına kadar ısıtılmış olması gerekir. BİR YERDE YANGININ SÖNDÜRÜLEBİLMESİ İÇİN; Yanan maddenin ortamdan uzaklaştırılması gerekir. Yakıcı maddenin ortamdan uzaklaştırılması gerekir. Yanıcı maddenin yanan yüzeyi ile yakıcı maddenin arasına yanmayan bir madde (YANGIN SÖNDÜRÜCÜ) eklenmeli. www.kimyadersi.com BİR MADDENİN YANGIN SÖNDÜRÜCÜ OLMASI İÇİN; Tutuşma sıcaklığının çok yüksek olması gerekir. Öz kütlesi havadan ağır olmalı. Yanıcı ve yakıcı madde ile kimyasal tepkime vermemeli Ekonomik olmalı. NOT: Su düşük sıcaklıktaki (adi yangınlar) yangınlarda söndürücü olabilir. Ancak yüksek sıcaklıktaki (Petrol gibi kimyasal maddelerin) yanmalarında yangın söndürcü olarak kullanılamaz.

TEPKİME ÇEŞİTLERİ ELEMENTLERİN YANMASI YANMA TEPKİMELERİ - II ELEMENTLERİN YANMASI Bir element yandığında o elementin oksidi oluşur. Soygazlar yanmaz (He, Ne. Ar, Kr, Xe, ve Rn) Metaller yandığında metal oksitler oluşur. Metal oksitler genellikle bazik özellik gösterir. Ametaller yandığında ametal oksitler oluşur. Ametal oksitler genellikle asidik özellik gösterir. ÖNEMLİ: Bir element yandığında alabileceği en büyük pozitif değerliği almış ise buna TAM YANMA denir. En büyük pozitif değerliği alamamışsa buna KISMİ YANMA denir. Tam yanma sonucu oluşan oksitler bir daha yanmazlar. Kısmi Yanma soncu oluşan oksitler tam yanma olayını gerçekleştirene kadar yeniden yanabilirler. Örnekleri dikkatlice inceleyelim… www.kimyadersi.com

YANMA TEPKİMELERİ - III ÇEŞİTLERİ YANMA TEPKİMELERİ - III ELEMENTLERİN YANMASI www.kimyadersi.com

TEPKİME ÇEŞİTLERİ BİLEŞİKLERİN YANMASI YANMA TEPKİMELERİ - IV Bir bileşik yandığında bileşikteki her bir elementin oksidi oluşur. ÖNEMLİ Bileşikteki anyon oksijen ile yanarken (-) yük mutlak değer içine alınır. Bundan sonra onun 8’e tamamlayan pozitif değeri ile oksidinin formülü yazılır. Aşağıdaki örnekleri dikkatlice inceleyiniz… www.kimyadersi.com

TEPKİME ÇEŞİTLERİ BİLEŞİKLERİN YANMASI YANMA TEPKİMELERİ - V Bir bileşik yandığında bileşikteki her bir elementin oksidi oluşur. ÖNEMLİ Bileşikteki anyon oksijen ile yanarken (-) yük mutlak değer içine alınır. Bundan sonra onun 8’e tamamlayan pozitif değeri ile oksidinin formülü yazılır. Aşağıdaki örnekleri dikkatlice inceleyiniz… www.kimyadersi.com

TEPKİME ÇEŞİTLERİ KARIŞIMLARIN YANMASI Örnek ürünler TEPKİMELERİ YANMA YANMA TEPKİMELERİ - VI KARIŞIMLARIN YANMASI Bir karışım yandığında; karışımdaki her bir saf madde kendi kuralına göre yanar. Yani elementler kendi kurallarına göre, bileşikler ise kendi kurallarına göre yanar. Örnek ( Mg + He ve CH4 ) karışımı oksijen ile yandığında yanma ürünleri nelerdir? Burada dikkat edilmesi gereken: Mg element ve metal olduğundan oksijen ile yanar ve metal oksit oluşur He soygaz olduğu için oksijen ile yanmaz. CH4 bileşik olduğundan oksijen ile yandığında bileşikteki her bir elementin oksidi (CO2 ve H2O) oluşur. Karışımdaki her bir saf maddenin oksijen ile tepkimesini ayarı ayarı yazıp üzerinde işlem yapmalıyız. www.kimyadersi.com ürünler TEPKİMELERİ YANMA

TEPKİME ÇEŞİTLERİ ELEMENTLER AMETALLER SOYGAZLAR METALLER 2 4 1 3 ELEMENTLERİN ASİT - BAZ TEPKİMELERİ ELEMENTLER AMETALLER SOYGAZLAR METALLER Ancak kuvvetli bazlar ve çok derşik kuvvetli asitler ile tepkime verirler He, Ne, Ar Kr, Xe, Rn 2 4 1 3 (Hiçbir asit ya da baz ile tepkime vermezler) AKTİF METALLER www.kimyadersi.com YARISOY METALLER SOY METALLER ANFOTER METALLER Cu Ag Hg Au Pt Fe Ni K Mg Na Be Ca Mn .................... Zn Al Cr Pb Sn Yalnız oksijenli inorganik asitler ile tepkime verirler Hiçbir asit ve baz ile tepkime vermezler Asitler ve kuvvetli bazlar ile tepkime verirler Her türlü asit ile tepkime verirler

TEPKİME ÇEŞİTLERİ + ÖRNEK 1 ELEMENTLERİN ASİT - BAZ TEPKİMELERİ Aktif AKTİF METALLERİN ASİTLER İLE TEPKİMESİ Aktif metaller asitler ile reaksiyona girdiğinde asidin hidrojen iyonu ile metal yer değiştirir. Ürün olarak METALİN TUZU ve HİDROJEN GAZI oluşur. Aktif Metal + Asit Metalin Tuzu Hidrojen Gazı www.kimyadersi.com ÖRNEK

TEPKİME ÇEŞİTLERİ Pb Al Cr Zn Sn ANFOTER METALLER a) 2 ELEMENTLERİN ASİT - BAZ TEPKİMELERİ Pb Al Cr 2 ANFOTER METALLERİN ASİTLER VE BAZLAR İLE TEPKİMESİ Zn Sn ANFOTER METALLER a) Anfoter metaller asitler ile reaksiyona girerse aktif metaller gibi davranırlar. Yani ürün olarak metalin tuzu ve hidrojen gazı açığa çıkar. www.kimyadersi.com

TEPKİME ÇEŞİTLERİ Pb Al Cr Zn Sn ANFOTER METALLER b) 2 ELEMENTLERİN ASİT - BAZ TEPKİMELERİ Pb Al Cr 2 Zn ANFOTER METALLERİN ASİTLER VE BAZLAR İLE TEPKİMESİ Sn ANFOTER METALLER b) Anfoter metaller kuvvetli bazlar ile reaksiyona girerse; Çifte tuz (Çift katyonlu tuz) ve hidrojen gazı oluşur. www.kimyadersi.com

TEPKİME ÇEŞİTLERİ Ag Hg Cu YARISOY METALLER a) 3 ELEMENTLERİN ASİT - BAZ TEPKİMELERİ Ag Hg 3 Cu YARISOY METALLERİN ASİTLER İLE TEPKİMESİ YARISOY METALLER a) Yarısoy metaller oksijeni olmayan inorganik asitler ile tepkime vermezler. www.kimyadersi.com Bunun sebebi hidrojenin aktifliğinin yarısoy ve soy metallerden daha fazla olmasıdır.

Ancak: TEPKİME ÇEŞİTLERİ Au Pt SOY METALLER a) 4 ELEMENTLERİN ASİT - BAZ TEPKİMELERİ 4 SOY METALLERİN ASİTLER İLE TEPKİMESİ Pt Au SOY METALLER a) Soy metaller hiçbir asit ya da baz ile tek başına tepkime vermezler. Ancak: Altını çözebilen bir karışım vardır. Bu karışım 3 molarlık HNO3 +1 molarlık HCl Eşit hacimlerde karıştırılması ile oluşur. www.kimyadersi.com

TEPKİME ÇEŞİTLERİ KİMYASAL TEPKİMELER - II - ye DEVAM EDİNİZ