Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜ Tıp Fakültesi Biyokimya AD KAN VE HEMOGRAM Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜ Tıp Fakültesi Biyokimya AD

KAN plazma  %55-60 şekilli elemanlar Kapalı bir kanallar sistemi içinde dolaşan bir doku plazma  %55-60 şekilli elemanlar Eritrositler Lökositler Trombositler hematokrit

Kanın görevleri besin maddelerini taşıma solunum gazlarının alışverişi ve taşınması metabolizmanın atık ürünlerini taşıma enzim, hormon, vitaminleri taşıma organizmayı savunma ve koruma elektrolit, su, asit-baz dengesini düzenleme vücudun ısısını düzenleme

Hemogram (kan sayımı ) eritrosit sayısı (RBC) hemoglobin (HGB, HB) hematokrit (HCT) ortalama eritrosit volümü (MCV) ortalama eritrosit hemoglobini (MCH) ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu (MCHC) lökosit sayısı (WBC) trombosit sayısı (PLT)

Eritrosit sayısı (RBC) erişkin erkekte 4,5-6,0x106 /mm3 erişkin kadında 4,0-5,5x106 /mm3 gün içinde %4 dalgalanma uyku halinde azalır kanın oksijen miktarını azaltan herhangi bir etki varlığında artar

Eritrosit sayısı yüksekliği (polisitemi) ishal, kusma akciğer ödemi anafilaktik şok dağ hastalığı karbon monoksitle zehirlenme mitral kapak hastalığı gibi kalp hastalıkları amfizem gibi akciğer hastalıkları polisitemia rubra vera lösemi kemik iliği tümörleri

Eritrosit sayısı düşüklüğü Anemiler Lösemiler

Hemoglobin düzeyi (HGB, HB) erişkin erkeklerde %14-18 g erişkin kadınlarda %12-16 g Anemi sınırı erkekler için %13 g kadınlar için %11 g diurnal varyasyon

Hemoglobin konsantrasyonu yüksekliği Eritrosit sayısının arttığı durumlar  polisitemia vera  kronik anoksili akciğer veya kalp hastalıkları  dehidratasyon durumları

Hemoglobin konsantrasyonu düşüklüğü Anemiler Hidremi

Hematokrit değeri (HCT) erişkin erkeklerde %40-54 erişkin kadınlarda %37-47 RBC (milyon) x 9 = HCT HGB x 3 = HCT

Hematokrit değeri yüksekliği Polisitemia rubra vera KOAH

Hematokrit değeri düşüklüğü anemiler gebelikteki gibi hemodilüsyon durumları

Ortalama eritrosit volümü (MCV) Hct x 10 MCV =  = … 3 RBC (mm3 te milyon) erişkin erkeklerde 80-94 3 (80-94 fL) erişkin kadınlarda 81-99 3 (81-99 fL) [80-100 3 (80-100 fL)]

Ortalama eritrosit volümünün arttığı durumlar megaloblastik anemi makrositik anemi kronik amfizem ve kronik bronşit hipotiroidizm karaciğer hastalıkları ağır alkolizm

Ortalama eritrosit volümünün azaldığı durumlar demir eksikliği anemisi idiopatik hipokrom anemi kronik kanama anemileri gebelik anemisi

Ortalama eritrosit hemoglobini (MCH, OEHb) 10 x %g Hb MCH (OEHb)=  = … pg RBC (mm3 te milyon) erişkinde 26-34 pg

Ortalama eritrosit hemoglobininin arttığı durumlar pernisiyöz anemi ve makrositer gebelik anemisi gibi megalositer anemiler folik asit antagonistleri ile tedavi durumları protein eksikliği anemisi sferositoz durumları

Ortalama eritrosit hemoglobininin azaldığı durumlar primer demir eksikliği anemisi kanama anemileri idiopatik hipokrom anemi gebelik anemisi

Ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu (MCHC) 100 x %g Hb MCHC=  = ……… % g Hct erişkinde % 31-37 g

Ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonunun arttığı durumlar şiddetli ishal, durdurulamayan kusmalar gibi uzun süren dehidratasyon halleri şiddetli lipemi durumları sferositoz halleri

Ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonunun azaldığı durumlar demir eksikliği anemileri kanama anemileri kronik hastalıklara bağlı anemiler gebelik hidremisi su zehirlenmesi

Eritrosit dağılım genişliği (RDW) eritrositlerin büyüklüklerindeki farklılıkları ifade eder anizositoz mikrositoz makrositoz poikilositoz sferositoz

Lökosit sayısı (WBC) %50-70 nötrofil %20-40 lenfosit 5.000-10.000 /mm3 %2-6 monosit %2-4 eozinofil %0-1 bazofil

Nötrofiller Lenfositler Monositler Eozinofiller Bazofiller

lökosit sayısında artış (lökositoz) sistemik enfeksiyonlar lokal enfeksiyonlar miyokart enfarktüsü vücut boşluklarına kanama lösemiler çok sigara içme gebelik gibi

lökosit sayısında azalma (lökopeni) tifo ve paratifo bruselloz miliyer tüberküloz bazı virüs ve riketsiya hastalıkları aplastik anemi alösemik lösemi

Trombosit sayısı (PLT) Erişkinde 150.000-400.000 /mm3

Trombosit sayısının fazla olması (trombositoz) özellikle femur boynu kırığı gibi kemik kırıkları cerrahi girişimlerden sonra 7. ve 20. günler arasında akut trombositoz miyeloproliferatif hastalıklar hodgkin hastalığında kronik trombositoz

Trombosit sayısının az olması (trombositopeni) septisemi tifo gibi enfeksiyonlar X-ışını gibi fizik ajanlara maruz kalma kan hastalıkları