Spinal travmalarda stabilizasyon ve taşıma Yrd.Doç.Dr.İlhan KORKMAZ

SPİNAL TRAVMA Oldukça sık görülen spinal (omurga ve omurilik) travmalar hayat boyu devam eden sakatlıklara neden olduğu için büyük bir önem taşımaktadır Ülkemizde her yıl 1.800 yeni olgu ortaya çıkmakta. Erkeklerde 3-4 katı daha fazla görülür.

En sık nedenler Motorlu taşıt kazaları %40-50 Yüksekten düşmeler %20 Zeminden düşmeler %10 İş kazaları %18 Ateşli silah yaralanmaları %5-15 Spor kazaları %4 Diğerleri %3

KİMLERDE DÜŞÜNÜLMELİ 1.Ağır travma geçirenler (araçtan savrulanlar, motorsiklet kazaları ve 2 m den daha fazla yükseklikten düşenler...), 2.Şuur kaybı olan travmalı hastalar, 3.Boyun, sırt ve bel ağrısı veya bir ekstremitede uyuşukluk ve kuvvetsizlik şikayeti olanlar, 4.Omurilik yaralanmasını gösteren bulgular; abdominal solunum, priapizm. 5.Anemnez ve muayene için yeterli mental fonksiyonu olmayanlar veya şüpheli ağrı tarif edenler.

OLUŞ MEKANİZMALARI Hyperextension Hyperflexion Compression Rotation Lateral Stress Distraction

Cervical Spine Injury Figure 23-2 Figure 23-2

Erişkinlerde spinal yaralanmaların dağılımı Servikal %60 Torakal %8 Torakolomber %20 Lomber %10 Sakral %2

Pathophysiology Primer nörolojik hasar Direct travma, Hematom 4 saatte beyaz cevherde enfarkt oluşur 8 saatte gri cevherde irreversible nefarkt oluşur. Sekonder hasar Hipoksi Hipoperfüzyon Nörojenik şok

Hipoksi C5 üzerindeki lezyonlar diafram paralizisine yol açar Intercostal sinir paralizisi Atelektazi öksürme gücü azalır. V/Q bozukluğu Solunum kaslarında zayıflama

Neurogenic shock T6 nın üzerindeki lezyonlarda Katekolamin yıkımı için dakikalr veya saatler gerekebilir. T1-L1 arasındaki tutulumlarda sempatik etkinlik kaybolur. Vagal tonus artar Periferik vazodilatasyon Hipotansiyon, Bradycardia & Hypothermia

Klinik bulgular Sinir kökünün inflamasyonuna bağlı sırt ağrısı. Tutulan bölgenin distalinde duyu ve motor kayıp.

Tedavi ve immobilizasyon Hastane öncesinde temel hedef Erken spinal immobilizasyonu sağla Hipoksiden koru Hızlı sıvı replasmanı yap.

İmmobilizasyonda temel hedef Kafa ve vertebralar düz bir hat üzerinde sabit olarak korunmalıdır. 1.Spinal immobilizasyon: Hastanın ilk muayenesi esnasında ve taşınmasında bir kırığın olabileceği düşünülerek çok dikkatli olunmalı ve hastayı sarsmadan taşımalıdır. Nörolojik defisitlerin %10-25’i yanlış transport esnasında gelişmektedir. Omurganın aktif veya pasif hareketlerini önlemek için hasta araçtan çıkartılırken veya transport esnasında immobilizasyon için; a.Boyunluk takılması, b.Hastanın düz bir zemin üzerinde (tahta gibi) taşınması, kum torbası veya bantlarla tesbiti, c.Gerektiğinde (kusma gibi) hastanın baş, boyun ve gövde aynı eksende olacak şekilde çevrilmesi.

Normal solunumun sağlanması: Kan gazlarına bakılmalıdır. Ajitasyon, huzursuzluk ve oryantasyon bozukluğu yetersiz oksijenizasyon bulgusu olabilir. a.Nazal kanülden oksijen b.Gerektiğinde entübasyon: endotrakeal entübasyonda servikal omurgaların hareket etmemesine dikkat edilmelidir. Gerektiğinde hastanın solunumu ventilatörle sağlanabilir (C4 ve üzerindeki omurilik zedelenmesinde solunum paralizisi olabilir).

Normal kan basıncının korunması: Sistolik kan basıncı 90 mmHg'nın üzerinde tutulmalıdır. Hipotansiyon omurilikde ilave yaralanmalara neden olabilir. a.Venöz göllenmenin önlenmesi için alt ekstremitenin elastik bandajla sarılması, b. Dikkatli hidrasyon: (Laktatlı ringer sol, serum fizyolojik) Kafa travması eşlik ediyor ise overhidrasyondan kaçınılmalıdır. Anormal sıvı yüklenmesi pulmoner ödeme neden olabilir c.Pressörler: dopamin d.Hipotansiyon ile birlikte bradikardi varsa atropin,

Düz bir hattın sağlanması (yandaysak) Figure 23-6 Figure 23-6

Önden Figure 23-7 Figure 23-7

Supin pozisyonundaki hastada Figure 23-8 Figure 23-8

AĞAÇ YUVARLAMA yatan hasta Rescuer 1 at head, rescuers 2 and 3 at midthorax and knees. Figure 23-9 A Figure 23-9 A

KALAS-AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient Maintain immobilization and roll to ground in one move. Figure 23-9 B Figure 23-9 B

AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient Rescuer 4 positions spine board. Figure 23-9 C Figure 23-9 C

AĞAÇ YUVARLAMA Supine Patient In one move, rescuers log-roll and center patient on spine board. Figure 23-9 D Figure 23-9 D

AĞAÇ YUVARLAMA – YÜZÜSTÜ YATAN HASTADA Rescuer 1 provides in-line stabilization, prepares for rotation. Figure 23-10 A Figure 23-10 A

AĞAÇ YUVARLAMA Prone Patient In one move, patient is rotated away from prone position. Figure 23-10 B Figure 23-10 B

AĞAÇ YUVARLAMA Prone Patient In one move, rescuers log-roll and center patient on spine board. Figure 23-10 C Figure 23-10 C

Cervical Collar Application Rescuer 1 maintains in-line stabilization Rescuer 2 positions and secures collar Rescuer 1 maintains support until patient secured to board Figure 23-11 Figure 23-11

Short Spine Boards servikal ve torasik vertebralara destek için kullanılırlar genellikle oturur pozisiyondaki travmalılara destek için kullanılır. Bununla uzun sırt tahtasına alınır

Short Spine Boards Wooden short spine board KED Figure 23-12

KED Application Figure 23-13 Figure 23-13

Hastanın araçtan çıkarılması Aracın ve kişinin araç içindeki durumuna göre değişir.

Rapid Extrication Rescuer 1 maintains in-line stabilization Figure 23-14 A Figure 23-14 A

Rapid Extrication Rescuer 2 supports midthorax as rescuer 3 frees lower extremities Figure 23-14 B Figure 23-14 B

Rapid Extrication Hasta uzun sırt tahtasına alınır. Figure 23-14 C

Rapid Extrication Uzun sırt tahtasına sıkıca sabitlenir Figure 23-14 D

Uzun sırt tahtası Çeşitli tipleri mevcut: Plastic and synthetic spine boards Metal alloy spine boards Vacuum mattress splints

Uzun sırt tahtası -Supine hasta Kafa her zaman sabitlenmelidir.

Uzun sırt tahtası -Supine hasta basamaklar: Omuz ve göğüsü tutun Orta gövde etrafında çevirin İliak kanadı tutun İmmobilizasyon sonrasında kafa ve omurlar nötral pozisiyonda olmalılar.

Long Spine Board - Supine Patient Kafa altına kılıflar konabilir Kılıflar omuzdan itibaren kafanın alt seviyesine kadar uzatılabilinir. Figure 23-15 A Figure 23-15 A

Long Spine Board - Supine Patient Çocuklarda kafa daha büyük olduğundan nötral pozisiyonun sağlanması için omuzların altına konabilir. Figure 23-15 B Figure 23-15 B

Long Spine Board -Supine Patient Figure 23-16 Figure 23-16

Uzun sırt tahtası ayaktaki hastada Rescuer 1 maintains manual in-line stabilization while rescuer 2 and 3 support patient In one organized move, patient is lowered to ground on long spine board for further immobilization Figure 23-17 Figure 23-17

Elle kafanın nötral pozisiyon verilmesinde Traksiyon uygulamadan kafanın cervikal vertebralar üzerindeki ağırlığı kalkacak şekilde hafifçe tutulur.

Elle kafanın immobilizasyonu Kontreendikasyonları: Harekete karşı direnç gösteriyorsa Kas spazmı varsa Ağrı artıyorsa Hareket esnasında nörolojik defisit görülüyorsa veya artıyosa Hava yolunu veya solunumu zorlaştırıyorsa

Kaskın çıkarılması Kaskı ve kafayı immobilize edin Figure 23-19 A

Kaskın çıkarılması Kaskın yan tarafalarından tutarak yukarı çekin Figure 23-19 B Figure 23-19 B

Kaskın çıkarılması Kaskın burun üzerinden rahat çıkması için çevirerek çıkarın Figure 23-19 C Figure 23-19 C

Kaskın çıkarılması Boyunluk takıp immobilize edin. Figure 23-19 D