SOLUNUM SİSTEMLERİ

İÇİNDEKİLER Tek hücrelilerde solunum Çok hücrelilerde solunum *Deri solunumu *Solungaç solunumu *Trake solunumu *Akciğer solunumu Nefes alıp verme mekanizması Soluk alıp verilen havanın bileşimi

TEK HÜCRELİLERDE SOLUNUM *Hücre zarıyla dış ortamdan ayrılırlar. *Birçoğu suda yaşar. Örneğin;Paramesyum,amip,öglena *Oksijeni yaşadıkları ortamdan alırlar.

PARAMESYUMDA SOLUNUM Tatlı suda yaşar. Suda bulunan oksijeni hücre zarından difüzyonla alır. Karbondioksit hücre zarından atar.

ÇOK HÜCRELİLERDE SOLUNUM Bu gruptaki canlılar solunum için özel yapılara sahiptirler. Çeşitleri vardır ; *Deri solunumu *Solungaç solunumu *Trake solunumu *Akciğer solunumu

DERİ SOLUNUMU Oksijen ve karbondioksit alışverişi deri yoluyla olur. SOLUCANDA SOLUNUM *Oksijeni nemli topraktan alır. *Karbondioksiti derisiyle atar. *Oksijen ve karbondioksit a- lışverişini deri altındaki kılcal damarlar yoluyla yapar.

Solungaç Solunumu Suda yaşayan canlılar yapar BALIKLARDA SOLUNUM *Sudaki oksijeni ağız yoluyla alır. *Oksijen solungaçlardan difüzyon yoluyla kana geçer *Karbondioksit solungaç- lardan su yardımıyla atılır.

TRAKE SOLUNUMU Böceklerde görülür. ÇEKİRGEDE SOLUNUM *Oksijen ve karbondoksit alışverişi vücudun kasılıp gevşemesiyle sağlanır. *Oksijen ve karbondioksit trake denilen boru sistemiyle taşınır,difuzyon kullanılmaz.

AKCİĞER SOLUNUMU Bazı omurgasız hayvanlarla ,omurgalılardan kuşlar ,kurbağalar ,sürüngenler ve memelilerde görülür. İNSANDA SOLUNUM *Havayı vücutlarına burun yada a- ğız yoluyla alırlar. *Akciğerlerin içinde yüzey genişli- ği sağlayan alveoller bulunur. *Alveollerin içindeki kılcal damar- lardan difüzyonla gaz alışverişini sağlarlar. *Atık gaz ,karbondioksiti burun ve ağız yoluyla atarlar.

NEFES ALIP VERME MEKANİZMASI Nefes alındığında ; *Diyafram kasılır. *Göğüs boşluğu ve akciğer- ler genişler. *Akciğerler içinde hava basıncı düşer ve dışardan hava alınır. Nefes verildiğinde ; *Diyafram kası gevşer ve kaburgalar aşağı iner. * Göğüs boşluğu daralır. *Akciğerlerdeki hava dışarı çıkar.

SOLUK ALIP VERİLEN HAVANIN BİLEŞİMİ Alınan ve verilen havanın bileşimleri farklıdır. Verilen havada karbondioksit fazladır.

DENEY A-Boş plastik şişenin üzerine elimizi tutalım,hava akımının olup olmadığını gözleyelim. B-Şişeyi iki elimizle sıkalım,şişedeki değişikliği ve hava akımını kontrol edelim. C-Ellerimizi şişenin üzerinden çekelim,şişedeki değişikliği ve hava akımını gözleyelim.

BU DERSTE SOLUNUM SİSTEMLERİNİ ÖĞRENDİK