Öğretim Öğrenci gelişimini amaçlayan, öğrenmenin başlatılması, sürdürülmesi ve gerçekleştirilmesi için düzenlenen planlı etkinliklerden oluşan bir süreçtir.

Öğretim aşamaları; Edinim Akıcılık Kalıcılık Genelleme

Edinim: öğrencinin, öğreneceği kavram ya da beceriyi ilk kez edinmesi, ilk kez yaşantı kurması, öğrenmesi.

Akıcılık : Öğrencinin, öğrenilen beceriyi yada beceri zincirini normal bir hızda ve pratik bir şekilde yapar hale gelmesi.

Kalıcılık: beceri edinim ve akıcılık düzeyinde öğrenildi. becerinin belli bir zaman dilimi geçtikten sonra da istenilen düzeyde yapılıyor olması,

Genelleme: Öğrenci, beceriyi; farklı zamanlarda, farklı ortamlarda, farklı araçlar kullanarak ve farklı kişilerin gözetiminde gerçekleştiriliyor olmasıdır.

Özel eğitim gereksinimi olan bireyle öğretim yapılırken ipucu ve pekiştirme en büyük dayanaklarımızdır.

İpucu Bireyin tepkide bulunmasından önce uygulamacı tarafından, bireyin doğru tepkide bulunma olasılığını arttırmak üzere sunulan uygulamacı yardımıdır. İpucu çeşitleri: İşaret ipucu Sözel ipucu Model ipucu Fiziksel ipucu

İşaret ipucu: Bireyin tepkide bulunmasından önce uygulamacı tarafından, bireye sunulan işaret yardımıdır.

Sözel ipucu: Bireyin tepkide bulunmasından önce uygulamacı tarafından, bireyin doğru tepkide bulunma olasılığını arttıran sözel yardımdır.

Model ipucu: Bireyin tepkide bulunmasından önce uygulamacı tarafından, bireye model olunarak sunulan yardımdır.

Fiziksel ipucu: Bireyin tepkide bulunması esnasında bireye fiziksel olarak yardım etmektir. Fiziksel yardım da iki basamağa ayrılır; Tam fiziksel yardım: Kısmi fiziksel yardım: tam fiziksel yardım da; bireye öğretimin her aşamasında yardım edilir. Kısmi fiziksel yardım da; bireye öğretimin bazı aşamalarında yardım edilir.

Pekiştireç bir davranışın ortaya çıkma olasılığını arttıran her türlü uyarana pekiştireç denir. Pekiştireç türleri; Birincil pekiştireçler, İkincil pekiştireçler,

Birincil pekiştireçler Birincil Pekiştireçler : Biyolojik gereksinimleri karşılamaya yönelik yiyecek , içecek ... gibi pekiştireçlerdir. Dada çok küçük yaş grupları için idealdir. Eğitim düzeyi arttıkça bu pekiştireçlerin kullanım sıklığı azalır.

İkincil pekiştireçler İkincil Pekiştireçler : Öğrenme sonucu edinilmiş pekiştireçlerdir. İkincil pekiştireçler; Nesnel, Ekinlik, Sosyal, Sembol,

Nesnel pekiştireçler Bireyin hoşuna giden nesneler.( oyuncak…vb.)

Ekinlik pekiştireçleri bireyin hoşuna giden, sözel – bedensel bir bir uğraş. Tv seyretmek , kitap okumak , şarkı söylemek , anneye yardım etmek.

Sosyal pekiştireçler gülümseme ,sarılma , kucaklama , başını okşama , ilgi , övgü.

Sembol pekiştireçler kendi başına anlam olmayan ancak başka pekiştireçlerle değiştirildiğinde anlam içeren araçlardır.( yıldız ,jeton ,para ...)

Eğitimde başvurulması ilk olarak gereken pekiştireçler ikincil pekiştireçler olmalıdır. Sosyal pekiştireç doğal ve kolay uygulanır olması nedeniyle özellikle tercih edilmelidir. Eğer sosyal pekiştireç etkili değilse diğer pekiştireçler kullanılmalıdır. Etkili pekiştireç belirlemek için bireyin kendisine ya da yakınlarına danışılmalıdır. Pekiştireç belirleme formu kullanılabilir.

Pekiştirecin Etkililiği : Kolayca doyuma yol açmayacak özellikte olmalı. Pekiştireç tarifesine göre verilmeli. Pekiştireç bireyin kişilik özelliğine uyum sağlamalı (ilgi alanı , gelişim düzeyi ...) Pekiştireçler ucuz , kolay ulaşılır ve uygulanılır olmalı Tek düzeliği önlemek için çeşitlendirilmeli

Pekiştirme uygulaması Olumlu pekiştireç, Olumsuz pekiştireç,

Olumlu pekiştireç istenilen davranışın yapılması sonucunda verilerek o davranışın tekrarlanma olasılığını artıran pekiştireçtir. bireyin hoşuna giden uyarıcılardır. birey olması gerektiği gibi davrandığında verilir. örneğin: ödevini yapan çocuğa çikolata vermek. çikolata burada olumlu pekiştireçtir.

Olumsuz pekiştireç ortamdan çıkarıldığında bir davranışın görülme olasılığını artıran pekiştireçtir. bireyden beklenen ve bireyin gösterdiği olumlu davranışa karşılık ortamdan hoşa gitmeyen uyarıcının çekilmesidir. ilk bakışta olumsuz gibi görünsede bu pekiştireç organizmayı doğru davranışa yönlendiren olumlu bir durumdur.

şöyle ki başı ağrıdığı için ders çalışamayan çocuğa annesinin ilaç verip başının ağrısını geçirmesi olumsuz pekiştireçtir. Çünkü çocuk için olumsuz olan bir durum olumlu hale getirilip davranışın yapılma olasılığı artırılmıştır. başka örnek verecek olursak; kekeleyerek konuşan bir çocuğa tüm sınıfın gülmesi üzerine öğretmenin gülenleri susturması olumsuz pekiştireçtir. Çünkü kekeleyen çocuk için olumsuz olan gülme davranışı ortamdan çekilerek çocuğun konuşma davranışı pekiştirilmeye çalışılmıştır.

Cezayla karıştırılmaması gereken kavramdır Cezayla karıştırılmaması gereken kavramdır. ceza ortama konur, olumsuz pekiştireçse istenen davranışın gerçekleşmesi için ortamdan alınır.

Özel Eğitimde Öğretim Yöntemleri Geleneksel yöntem Açık anlatım yöntemi Yaratıcı yöntem Basamaklandırılmış yöntem Yanlışsız öğretim yöntemleri

GELENEKSEL YÖNTEM Bu öğretim sürecinde belirlenen amaç, öğrencinin değil öğretmenin amacıdır. Amaçlar, öğrencinin performansına göre değil; programda öngörülen şekilde ele alınmaktadır. Öğretmenler , programların, ders kitaplarının ve dergilerin belirlediklerini amaç olarak almaktadırlar. Öğretme-öğrenme sürecinde yeterli pekiştirmeye yer verilmediği gözlenmektedir. Öğrencinin adım adım pekiştirilmesi olanaksızdır. Verilen pekiştirmeler öğrenciden çok sınıfa yöneliktir ve süreklilik görülmemektedir.

Geri dönüt olayı da sistemli bir şekilde verilmemektedir. Öğretmenler, daha çok sözel ipuçlarına yer vermektedirler. İki boyutlu ve üç boyutlu araçlardan yeterince ve zamanında yararlanamamaktadırlar. Sınıf içi etkinliklerinde tek düze çalışmalar sürüp gitmektedir

YARATICI YÖNTEM Bu öğretim yöntemi, öğretmenin yardımı ve rehberliğinde uygulanan öğrenci merkezli bir yöntemdir. Öğrencilerin, öğretmen rehberliğinde kendi başlarına hareket etmeleri beklenmektedir. Bu nedenle bu öğretim modeli rahat bir atmosfer, farklı etkinlikler, zaman ve araçların kullanımında esneklik sunmaktadır Bu öğretim yöntemi özel gereksinimli öğrenciler için uygun bir yöntem değildir.

AÇIK ANLATIM YÖNTEMİ (doğrudan öğretim) Bu yöntemde, ayırdedici öğrenme sürecinden yararlanılmaktadır. Öncelikle öğretmen tarafından kavramın analizi yapılarak ilişkili ve ilişkisiz niteliklerin kolaydan zora doğru sıraya konulmasıyla öğretim basamakları oluşturulmaktadır. Bu basamaklara uygun olarak kavramın olumlu ve olumsuz örnekleri hazırlanmaktadır.

Öğrenciye kavramın olumlu ve olumsuz örnekleri sunulmakta ve doğru tepkiler pekiştirilmekte, yanlış tepkiler görmezlikten gelinip, tekrar sunu yapılmaktadır. Ayrımlı pekiştirmelere yer verilerek öğretim yapılır.

BASAMAKLANDIRILMIŞ YÖNTEM Bu yöntemde öğretim sürecinde belirlenen amaç, öğretmenin değil öğrencinin amacıdır. Amaçlar, öğrencinin performansına göre belirlenir. Bu yöntem, özellikle matematik kavram ve becerilerinin öğretimi için geliştirilmiştir. Öğretilecek matematiksel kavram ya da beceri küçük basamaklara bölünmektedir. Bu basamaklar somuttan soyuta bir sıra izler ve üç basamaktan oluşur.

Öğretmenin gerçek nesnelerle sunu yaptığı ‘‘yap’’ Resimlerle sunu yaptığı ‘‘göster’’ Yazılı ya da sözlü sembollerle sunu yaptığı ‘‘söyle’’ ya da ‘‘yaz’’ Matematik beceri ve işlemlerin öğretiminde öğretimsel içeriğin ve materyallerin hazırlanıp sunulması için öğretmen, öğrenci ve öğretmen-öğrenci-materyal arasında kurulan etkileşimi içeren ve 16 değişik kombinasyondan oluşan bir öğretim modelidir.

Öğretmen-öğrenci etkileşimi dört basamağa ayrılmıştır. Öğretmenin: Yap: Gerçek nesnelerle Göster: Resimlerle Söyle: Sözlü sembollerle Yaz: Yazılı sembollerle sunu yaptığı basamaklardır. *** Bu basamaklar da kendi içlerinde, öğrencinin gerçekleştireceği davranışlara göre dörder alt basamağa ayrılmaktadır.

ETKİLEŞİM ÜNİTESİ YAP YAP-YAP YAP-GÖSTER YAP-SÖYLE YAP-YAZ GÖSTER BASAMAKLAR GİRDİ ÖĞRETMEN SUNUMU ÇIKTI ÖĞRENCİ TEPKİSİ YAP YAP-YAP YAP-GÖSTER YAP-SÖYLE YAP-YAZ İşlem ve becerilerin öğretiminde “nesnelere” yer verilir. Nesneler kullanılır. Resimlerle eşleme yapılır. Yazılı ve sözlü olarak ifade edilir. GÖSTER GÖSTER-YAP GÖSTER-GÖSTER GÖSTER-SÖYLE GÖSTER-YAZ İşlem ve becerilerin öğretiminde “resimli kartlara” yer verilir. SÖYLE SÖYLE-YAP SÖYLE-GÖSTER SÖYLE-SÖYLE SÖYLE-YAZ İşlem ve becerilerin öğretiminde “sözlü ifadelere” yer verilir. YAZ YAZ-YAP YAZ-GÖSTER YAZ-SÖYLE YAZ-YAZ İşlem ve becerilerin öğretiminde “sembollere/ rakamlara” yer verilir.

YANLIŞSIZ ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ Sabit bekleme süreli öğretim Eş zamanlı ip ucuyla öğretim Giderek artan ipucuyla öğretim Giderek Azalan ipucuyla öğretim

Yanlışsız Öğretim Nedir? Yanlışsız öğretim; uyaran ya da hedef davranışla ilgili araç-gereçlerin programlanarak sunulmasıdır. Bu programlamayla, bireyin üzerinde çalışılan davranışa ilişkin doğru tepkide bulunması amaçlanır.

Ayırdedici uyaranın varlığında ipucunun etkili biçimde kullanılmasıyla bireyin ayırdedici uyarana doğru tepkide bulunmasının sağlanmasıdır. Öğretim sırasında hata yapılmasını önlemeye çalışan yöntemlerdir.

Tanımlar: Hedef Uyaran: Uygulamacının bireye yönelttiği herhangi bir yönerge ya da sorudur. İpucu: Bireyin tepkide bulunmasından önce uygulamacı tarafından bireye doğru tepkide bulunma olasılığını arttırmak üzere sunulan uygulamacı yardımıdır. Deneme: Davranış öncesi olayları, bireyin davranışını ve davranış sonrası uyaranları kapsar.

Yanıt Aralığı: Hedef uyaran ve ipucu sunulduktan sonra bireyin yanıt vermesini beklemek üzere geçen süredir Denemeler Arası Süre: Bireye hedef uyaran sunularak yanıt aralığı süresince bireyin yanıt vermesini bekledikten sonra yeni bir hedef uyaran sunmak üzere geçen süredir.

Sabit Bekleme Süreli Öğretim İki aşmadan oluşmaktadır. a) sıfır saniye süreli denemeler b) sabit bekleme süreli denemeler Sabit bekleme süreli öğretim uygulamasında gerçekleştirilen ilk birkaç oturumda, beceri yönergesi ve kontrol edici ipucu eşzamanlı olarak sunulur ve bu oturumlara sıfır saniye bekleme süreli denemeler denir.

Belirli sayıda sıfır saniye bekleme süreli deneme oturumu gerçekleştirildikten sonra uygulamacı beceri yönergesi ve kontrol edici ipucu arasında geçen sabit süreyi belirler ve tüm uygulamalarda bu sabit süre kadar bekler. Bu sürece sabit bekleme süreli denemeler denir. Beceri yönergesi ve kontrol edici ipucu arasında geçen süreye ise ipucunu geciktirme aralığı denir.

İpucundan önce doğru tepki İpucundan sonra doğru tepki Beş tür birey tepkisi vardır; İpucundan önce doğru tepki İpucundan sonra doğru tepki İpucundan önce yanlış tepki İpucundan sonra yanlış tepki Tepkide bulunmama Sabit bekleme süreli öğretimde değerlendirme öğretim oturumlarında yapılır ve öğretim anında birey tepkileri kaydedilir. İpucundan önceki ve ipucundan sonraki doğru tepkilerin tümü pekiştirilir.

Eşzamanlı İpucuyla Öğretim Eşzamanlı ipucuyla öğretim, sabit bekleme süreli öğretimin sıfır saniye denemeleri gibi gerçekleştirilir. Eşzamanlı ipucuyla öğretimde hedef uyaran ve kontrol edici ipucu eşzamanlı olarak sunulur ve bireyden kontrol edici ipucunu model alarak tepkide bulunması beklenir.

Eşzamanlı ipucuyla öğretimde değerlendirme öğretim oturumundan önce gerçekleştirilen yoklama oturumlarında yapılır. Eşzamanlı ipucuyla öğretimde üç tür birey tepkisi vardır: doğru tepki yanlış tepki tepkide bulunmama

Giderek İpucunun Arttırılmasıyla Öğretim Bireyin doğru tepkide bulunmasını gerçekleştirecek en düşük düzeyde ipucu sunulmasıyla öğretime başlanarak gerektikçe ipucunun türünü ve yoğunluğunu değiştirerek bireyin bedeni üzerinde daha fazla etkisi olan ipucu düzeyine geçilmesidir. En az üç düzeyden oluşan, genellikle 3-5 arasında bir ipucu hiyerarşisi gerektirir. Bu hiyerarşi; yardım almadan tepkide bulunmayı gerektiren düzey, en az kontrol gerektiren ipucu tepkide bulunmayı kesinleştiren ipucu biçiminde olmalıdır.

Beş tür birey tepkisi vardır; İpucundan önce doğru tepki İpucundan sonra doğru tepki İpucundan sonra yanlış tepki Tepkide bulunmama Giderek ipucunun arttırılmasıyla öğretimde değerlendirme, öğretim oturumu sırasında yapılır ve bireyin basamağı hangi ipucu düzeyiyle gerçekleştirdiğini içerecek biçimde kaydedilir. Tüm doğru tepkiler pekiştirilir.

Giderek İpucunun Azaltılmasıyla Öğretim Bireyin doğru tepkide bulunmasını gerçekleştirecek en yüksek düzeyde ipucu sunulmasıyla öğretime başlanarak gerektikçe ipucunun türünü ve yoğunluğunu değiştirerek bireyin bedeni üzerinde daha az etkisi olan ipucu düzeyine geçilmesidir. Başlangıçta, en az ılımlı olan ipucu, birey belli bir ölçütü karşılar düzeyde performans sergileyinceye kadar hedef uyaranla eşzamanlı olarak sunulur. Bu düzeyde ölçüt karşılandıktan sonra ise, daha ılımlı olan ipucunun sunulmasına geçilir.

Beş tür birey tepkisi vardır; İpucundan önce doğru tepki İpucundan sonra doğru tepki İpucundan sonra yanlış tepki Tepkide bulunmama Giderek ipucunun azaltılmasıyla öğretimde değerlendirme, öğretim oturumu sırasında yapılır ve bireyin basamağı hangi ipucu düzeyiyle gerçekleştirdiğini içerecek biçimde kaydedilir. Tüm doğru tepkiler pekiştirilir.

EŞ ZAMANLI İPUCUYLA ÖĞRETİM Eş zamanlı ipucuyla öğretimde; hedef uyaranın hemen ardından kontrol edici ipucu sunulur. Hedef uyaran: öğretimi yapılan kavram ya da becerinin yönergesi Örn: 5 rakamının öğretimi;

5 Bu kaç? (hedef uyaran, beceri yönergesi) Hemen ardından Bu beş.(kontrol edici ipucu) Öğrenci kontrol edici ipucunu model alıyor.

Eş zamanlı ipucuyla öğretimin basamakları İpucu olarak verilecek uyaranı belirleme, Kontrol edici ipucunu belirleme, Eş zamanlı ipucuyla deneme oturumlarını planlama, Yoklama oturumlarını planlama, Yanıt aralığı süresini belirleme, Öğrencinin tepkilerine ne şekilde yanıt verileceğini belirleme,

Denemeler arası süreyi belirleme, Veri kayıt yöntemini belirleme, Uygulama, kayıt tutma ve öğrencinin gösterdiği performansa göre gerektiğinde değişiklikler yapma,

Öğrenciye tepkide bulunması için ipucu olarak verilecek uyaranı belirleme Hedef uyaran; beceri yönergesi, çevre düzenlenesi ve doğal olarak oluşan olayların kullanımı olmak üzere üç biçimde kullanılır. ‘’ Bu ne renk?’’ (beceri yönergesi) ‘’ Diş fırçası ve macunun öğrenciye gösterilmesi’’ (çevre düzenlemesi) ‘’ Yemek sonrası’’ (doğal oluşan olay)

Kontrol Edici İpucunu Belirleme Uygun ipucunu belirlerken öğrencinin özellikleri, öğretilmesi amaçlanan davranışların özellikleri vb. değişkenler dikkate alınmalıdır. ‘’ bu renk sarıdır.’’ ‘’ dişler fırçalatılır.’’ ‘’ eller yıkatılır.’’

Deneme oturumlarını planlama Eş zamanlı ipucuyla öğretim 0 sn. bekleme denemelerinden oluşmaktadır. Öğretmen bir öğretim oturumunda kaç tane 0 sn. bekleme denemesinin yer alacağına karar vermelidir. Deneme sayısını belirlerken; Hedef davranış, Öğrenci özellikleri, Öğrenciye ayrılan öğretim süresi dikkate alınır.

Yoklama oturumlarını planlama Yoklama oturumlarının amacı; uyaran kontrolü transferinin gerçekleşip gerçekleşmediğini ortaya koymaktır. Uyaran kontrolü transferi: deneme oturumları sonucunda öğrencinin doğru tepkiyi vermesi. Yoklama oturumları bir sonraki gün öğretime başlamadan hemen önce gerçekleştirilir. Bu oturumlarda öğretmen hiçbir biçimde ipucu kullanmaz. Kaç yoklama oturumu yapılacağı belirlenir.

Öğrencinin tepkilerine karşı ne şekilde tepkide bulunulacağına karar verilir. Öğretimin gerçekleşmesi için ölçüt belirlenir.

Yanıt aralığı süresini belirleme Eş zamanlı ipucuyla öğretimde, hedef uyaranın ardından kontrol edici ipucu sunularak öğrencinin belli bir süre içinde tepkide bulunması beklenir. Yanıt aralığı genellikle 3-5 sn. olmalıdır.

Öğrenci tepkilerine ne şekilde yanıt verileceğini belirleme Üç tür öğrenci tepkisi vardır; Doğru tepki, Yanlış tepki, Tepkide bulunmama, Doğru tepkiler mutlaka pekiştirilmelidir. Öğretim oturumlarında ölçüt karşılanıncaya kadar sürekli pekiştirme tarifesi kullanılırken, ölçüt karşılandıktan sonra pekiştirme silikleştirilerek diğer pekiştirme tarifeleri kullanılır.

Öğretmen doğru tepkilerde olduğu gibi yanlış tepkilerde ve tepkide bulunmama durumlarda da ne şekilde tepkide bulunacağını önceden belirlemelidir. Öğretmen tepkileri; Deneme tekrar ettirilir. Hata düzeltmesi yapılır. Görmezden gelinir.

Veri kayıt yöntemini belirleme Öğretim etkinliğini değerlendirmek için veri toplama formu hazırlanır. Veri toplama formunda; Öğrenciye ve davranışa ilişkin verilere, Öğrencinin performansına, Bu performansına ilişkin betimsel bilgilere yer verilir.

Uygulama, kayıt tutma ve öğrencinin performansına göre gerektiğinde değişiklikler yapma Öğretmen gerektiğinde öğretim sürecinde öğrencinin performansına göre değişiklikler yapar.

Sabit bekleme süreli öğretim İki aşamadan oluşur; 0 sn. bekleme süreli denemeler Sabit (4 sn.) bekleme süreli denemeler Eş zamanlı ipucuyla öğretimde sadece 0 sn. bekleme süreli denemeler yapılıyordu, Sabit bekleme sürelide 0 sn. beklemeli denemelerden sonra 3-5 sn. bekleme süreli denemeler de yapılır. İdeal bekleme süresi 4 saniyedir.

0 sn. denemeleri Beceri yönergesi ve kontrol edici ipucu eş zamanlı olarak sunulur. 1-10 arası 0 sn. denemeleri yapılabilir. Bu öğrencinin performansına göre belirlenir. 0 sn. denemeleri sırasında öğrenci doğru tepki verirse kesilebilir. 0 sn. denemeleri öğrenci doğru tepki verinceye kadar da tekrarlanabilir.

4 sn. bekleme süreli denemeler 0 sn. denemelerinden hemen sonra sabit bekleme süreli denemelere geçilir. Beceri yönergesi verildikten sonra belirlenen süre kadar beklenir.(4sn.) Bu sürede üç tür öğrenci tepkisi vardır; İpucundan önce yanlış tepki İpucundan önce doğru tepki Tepkide bulunmama

4 sn. bekledikten sonra kontrol edici ipucu verilir. Bu sürede üç tür öğrenci tepkisi vardır; İpucundan sonra yanlış tepki İpucundan sonra doğru tepki Tepkide bulunmama Doğru tepkiler pekiştirilir. Yanlış tepkiler görmezden gelinir ya da hata düzeltmesi yapılır.

Giderek artan ipucuyla öğretim özel gereksinimli öğrencileri tek basamaklı yada zincirleme becerileri öğrenmesinde etkili biçimde kullanılan bir tekniktir. Bu öğretim tekniği; Bir hedef uyaran ,

giderek artan bir ipucu hiyerarşisi, ipucu hiyerarşisinin her düzeyinde bağımsız tepki için fırsat verme doğru tepkilerin pekiştirilmesini içerir.

öğretmen sanat etkinlikleri dersinde, orta düzeyde zeka geriliği gösteren öğrencisi Pelin’in “iri delikli boncukları ipe dizmesini” hedeflemektedir. Bir tabağın içinde altı adet iri delikli boncuk ve boncuk geçirildiğinde diğer ucundan geçmesini engelleyecek şekilde ucu düğümlenmiş ip hazırlar. Öğretmen Pelin’e “boncuk dizeceklerini “ söyleyerek dikkatini etkinliğe çeker. İp ve boncukları işaret ederek Pelin’in tepkisini gözler.

Pelin elini boncuklara uzatır, fakat ipi yada boncuğu almaz Pelin elini boncuklara uzatır, fakat ipi yada boncuğu almaz. Öğretmen 5 saniye kadar bekler. “boncuğu eline al” der. Pelin tepki vermez. Öğretmen Pelin’in sol elini boncuklara yönlendirir ve elinin üstünden tutarak boncuğu almasına yardım eder. Boncuğu almasını “Bravo sana” diyerek pekiştirir. Boncuk dizme becerisinin tamamlanması için sonraki basamaklarda aynı süreci uygularlar.

Bu örnekte öğretmen giderek artan ipucu kullanmıştır Bu örnekte öğretmen giderek artan ipucu kullanmıştır. Başlangıçta öğretmen sadece araçları göstermiştir (işaret ipucu). Sonra boncuğu almasını söylemiştir. (sözel ipucu). Daha sonra da elinden tutarak almasına yardım etmiştir. (fiziksel ipucu). Beceri basamağının tamamlanmasını pekiştireç izlemiştir. İpuçları becerinin tamamlanması için en az yoğun olandan en çok yoğun olana doğru giderek arttırılmıştır.

Giderek azalan ipucuyla öğretim Artan öğretim tekniğinin tam tersidir. İpuçları becerinin tamamlanması için en çok yoğun olandan en az yoğun olana doğru giderek azaltılmıştır. Öğretime en yoğun ipucuyla (fiziksel ipucuyla) başlanır, ipucu giderek azaltılır (sözel ipucu) en az yoğun ipucuna ulaşılır. Öğrenci bağımsız yapar.

Eş zamanlı öğretimle 1 tane kavramını öğretimi 3 öğretim seti hazırlanır. 1. set: elma, portakal ve armut 2. set: kalem, silgi ve kalemtıraş 3. set: çatal, kaşık ve bıçak

1. Öğretim setiyle öğretim Burada kaç tane elma var? (beceri yönergesi) Bir tane elma var. (kontrol edici ipucu) Burada kaç tane portakal var? Bir tane portakal var. Burada kaç tane armut var? Bir tane armut var.

2. ve 3. setle de aynı süreç tekrarlanır. Bir gün sonra yoklama oturumu düzenlenir. Veriler kayıt edilir. Ölçütün karşılanıp karşılanmadığına bakılır. Ölçüt karşılanıncaya kadar öğretime devam edilir.

Sabit bekleme süreli öğretimle 1 tane kavramının öğretimi: 3 öğretim seti hazırlanır. 1. set: elma, portakal ve armut 2. set: kalem, silgi ve kalemtıraş 3. set: çatal, kaşık ve bıçak Bekleme süresi belirlenir. (4 sn.)

1. Öğretim setiyle 0 sn. denemeleri Burada kaç tane elma var? (beceri yönergesi) Bir tane elma var. (kontrol edici ipucu) Burada kaç tane portakal var? Bir tane portakal var. Burada kaç tane armut var? Bir tane armut var.

2. Öğretim setiyle 0 sn. denemeleri Burada kaç tane kalem var? (beceri yönergesi) Bir tane kalem var. (kontrol edici ipucu) Burada kaç tane silgi var? Bir tane silgi var. Burada kaç tane kalemtıraş var? Bir tane kalemtıraş var.

3. Öğretim setiyle 0 sn. denemeleri Burada kaç tane çatal var? (beceri yönergesi) Bir tane çatal var. (kontrol edici ipucu) Burada kaç tane kaşık var? Bir tane kaşık var. Burada kaç tane bıçak var? Bir tane bıçak var.

1. Öğretim setiyle 4 sn. denemeleri Burada kaç tane elma var? (beceri yönergesi) 4 sn. beklenir. Bir tane elma var. (kontrol edici ipucu) Burada kaç tane portakal var? Bir tane portakal var. Burada kaç tane armut var? Bir tane armut var.

2. Öğretim setiyle 4 sn. denemeleri Burada kaç tane kalem var? (beceri yönergesi) 4 sn. beklenir. Bir tane kalem var. (kontrol edici ipucu) Burada kaç tane silgi var? Bir tane silgi var. Burada kaç tane kalemtıraş var? Bir tane kalemtıraş var.

3. Öğretim setiyle 4 sn. denemeleri Burada kaç tane çatal var? (beceri yönergesi) 4 sn. beklenir. Bir tane çatal var. (kontrol edici ipucu) Burada kaç tane kaşık var? Bir tane kaşık var. Burada kaç tane bıçak var? Bir tane bıçak var.

Yoklama oturumları Öğretimden bir gün sonra yoklama oturumları düzenlenir. Öğrencinin ne yapıp ne yapamadığı gözlenir. Duruma göre öğretime devam edilir.

a a a Okuma yazma öğretimi Sabit bekleme süreli öğretimle okuma öğretimi; 1. Araç seti: a a a

2. araç seti; a a a

3. araç seti; a a a

Toplam 9 farklı çalışma kartı. Önce 0 sn. beklemeli denemeler yapılır. Her kart için 0 sn. beklemeli deneme oturumu yapılır. Kart gösterilir; Bu hangi ses ? Hemen ardından ; Bu ‘’ a ’’ denir. Diğer kartlarla da aynı süreç izlenir. a

0 sn. denemeleri yapıldıktan sonra sabit bekleme süreli (4 sn 0 sn. denemeleri yapıldıktan sonra sabit bekleme süreli (4 sn.) denemelere geçilir. Araç setinin ilk kartıyla öğretime başlanır; Bu hangi ses? 4 sn. bekliyoruz. 4 sn. sonra kontrol edici ipucunu sunuyoruz. Bu ‘’a’’ Öğrenci doğru tepkileri pekiştirilir. Yanlış tepkiler de hata düzeltmesi yapılır. Tepkide bulunmama da kontrol edici ipucu sunulur. a

Araç setleri; al al al al al al al al al

Araç setleri; ala ala ala ala ala ala ala ala ala

Yoklama Oturumu Veri Toplama Formu Hedef uyaran I.oturum II.oturum III.oturum 1. kart 2. kart 3. kart 4. kart 5. kart 6. kart 7. kart 8.kart 9. kart

Sabit bekleme Oturumu Veri Toplama Formu Hedef uyaran ipucundan önce İpucundan sonra 1. kart 2. kart 3. kart 4. kart 5. kart 6. kart 7. kart 8.kart 9. kart

Davranışsal amaç: Öğrenci solunum sisteminde yer alan organların isimlerini söyler. Burun Ağız Gırtlak Soluk borusu Akciğerler

Bireysel Öğretim Planı (BÖP) I. Öğretim amacı: Öğrenci burunun solunum organlarından biri olduğunu söyler. II. Öğretim amacı: Öğrenci ağzın solunum organlarından biri olduğunu söyler. III. Öğretim amacı: Öğrenci gırtlağın solunum IV. Öğretim amacı: Öğrenci nefes borusunun solunum V. Öğretim amacı: Öğrenci akciğerlerin solunum .

I. Öğretimsel Amacın Öğretimi Görsel, işitsel ve dokunsal uyaranlara yönelik hedef uyaranlar. Öğrenci üzerinde; görsel, işitsel ve dokunsal uyaranları kullanarak öğretim. Maket üzerinde; görsel, işitsel ve dokunsal uyaranları kullanarak öğretim. Şema üzerinde; görsel ve işitsel uyaranları kullanarak öğretim.

Etkileşim ünitesi: küçük gruplar içinde öğrencinin performansına dayalı öğretimin gerçekleştirmesine olanak sağlar, farklı eğitim ortamlarında aynı matematik konularının farklı etkileşim yolları kullanılarak işlenebilmesine olanak sağlar, ayrı eğitim ortamlarında olduğu gibi normal sınıflarda kaynaştırma programına katılan öğrencilerin özelliklerine uygun öğretim düzenlemelerinde yarar sağlayabilir.

Test (Değerlendirme) Örneklerinin Seçimi ve Uygulanması Kavram öğretimi serilerinde edinim, ayırdetme ve genelleme test örnekleri kullanılmalıdır. Öğretim serileri gibi test örnekleri de kavram, öğrenci ve öğretimsel amaca bağlı olmalıdır. Olumlu ve olumsuz örnekler baştan sona sunulduğunda duyulan ilk kaygı öğrencinin kavramı kazanıp kazanmadığı olur. Bunu test etmek için de öğretimi yapılan kavramın değerlendirilmesi gerekir.

Test örnekleri kavramın özelliğine göre aynı ya da farklı materyallerden oluşmalıdır. Test örnekleri tahmin edilemeyen bir sıra içeren bir düzende olması gerekir. Test örnekleri tahmin edilemeyen bir düzende olduğu zaman öğrenci, örneklerin özelliklerine dikkat etmek için kendisini zorlar.

Hataların Analiz Edilmesi ve Düzeltilmesi Yapılan büyük hatalar genellikle; fazla ve az genelleme yapma yanlış öğrenmeler şeklindedir. Fazla genellemeyle ilgili hatalar, öğrenci örnek olmayan (olumsuz örnek) örnekleri, ilişkisiz nitelikleri olan bazı örnekleri tanımladığı zaman oluşur. Az genellemeyle ilgili hatalar, öğrenci örneklerin hepsini o kavramın örnekleri olarak algılamaz. Yanlış öğrenmelerden dolayı oluşan hatalar öğrencinin kavramın ilişkisiz niteliklerini, kavramın ilişkili nitelikleri olarak tanımladığında oluşur. Bu hatalar düzeltilmesi en zor olan hatalardır.

Öğretim Öncesi ve öğretimde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Ortam düzenlenmelidir. (Ortamın havalandırması, aydınlığı, sıcaklığı ve sessizliği kontrol edilmeli ve öğrencinin dikkatini dağıtacak şeyler ortadan kaldırılmalıdır) Öğrenciyle iyi iletişim kurulmalıdır. (Masaya konulan araçlara dikkat çekilmeli ve öğretmene bakması sağlanmalıdır.) Öğretimde sırasında kullanılan sözcük ve yönergelere dikkat edilmelidir. * Ayırdetme öğretiminde kavramın adı verilmemelidir!

Öğrencinin yanlış tepkilerine cevap verilmeden sunu tekrar edilmelidir. Öğrencinin doğru tepkileri pekiştirilmelidir. Öğretilecek kavramlar her ne kadar birbirine anlam olarak çok yakın olsalar da her bir kavram tek tek öğretilmelidir.