Araştırma Çeşitleri 14 Şubat 2015 Bursa Merinos Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi Zekeriya AKTÜRK Prof. Dr. http://aile.atauni.edu.tr zekeriya@atauni.edu.tr / 25

PubMed’de “Article Types” Başlığında 71 Seçenek var / 25

Elektronik ek materyal Değerlendirme çalışması Festschrift Otobiyografi Bibliyografi Biyografi Kitap ve doküman Olgu sunumu Klasik makale Klinik konferans Klinik araştırma Klinik araştırma, Faz 1 Klinik araştırma, Faz 2 Klinik araştırma, Faz 3 Klinik araştırma, Faz 4 Yorum Karşılaştırma Kongreler Uzlaşma kongresi Kontrollü klinik ar. Veri seti Sözlük Dizin Duplike yayın Editöryal Elektronik ek materyal Değerlendirme çalışması Festschrift Devlet yayınları Rehber Tarihi makale Etkileşimli rehber Röportaj Dergi makalesi Ders Yasal olgular Kanun Mektup Meta-Analiz Çok merkezli araştırma Haber Gazete makalesi Gözlemsel çalışma Genel Hasta eğitim materyali Periyodik dizin Kişisel öyküler Porte Uygulama rehberi Pragmatik klinik araştırma Hata düzeltme Randomize klinik ar. Derleme Sistematik derleme Teknik rapor İkiz çalışmaları Validasyon çalışmaları Video-Audio Medya Webcast / 25 www.pubmed.com

Kalite: Geçerlilik-Güvenilirlik Araştırma Çeşitleri Nitel (Kalitatif) Olgu Sunumu Görüşme Odak grup Anket Nicel (Kantitatif) Gözlemsel Kesitsel Vaka kontrol Kohort Ekolojik Deneysel Karma (Hibrit) Olayın doğasını veya niteliğini anlamayı amaçlar Kim? Ne? Nerede? Ne zaman? Neden? Yetersizlik Çok açıdan Kanıt gücü Daha yeni Gerçek yaşam Boyutunu ve ilişkileri anlamaya çalışır The insufficient argument – either quantitative or qualitative may be insufficient by itself Multiple angles argument – quantitative and qualitative approaches provide different “pictures” The more-evidence-the-better argument – combined quantitative and qualitative provides more evidence Community of practice argument – mixed methods may be the preferred approach within a scholarly community Eager-to-learn argument – it is the latest methodology “Its intuitive” argument – it mirrors “real life” Qualitative Yorumlayıcı Etnografi Postpozitivist Olgu raporu Biyografi Hikaye anlatımı Quantitative Experimental Observational Basic Hybrid Incomplete Ekolojik Kalite: Geçerlilik-Güvenilirlik Karma Araştırmalar Klinik kohort Hybrid (two or more of the above, nested case-control within cohort, etc) Ne kadar? / 25

İleriye doğru (prospektif) Geriye doğru (retrospektif) Sınıflama Alanı Araştırma Çeşitleri Analiz Tanımlayıcı Analitik Müdahale varlığı Gözlemsel Deneysel Zaman açısından İleriye doğru (prospektif) Geriye doğru (retrospektif) Anlık tanımlayıcı (kesitsel) Kontrol grubu Kontrollü Kontrolsüz Körleme Açık etiketli Tek kör Çift kör Üçlü kör Örnekleme Rastgele (randomize) Randomize değil Araştırma yeri Lab İnsan Toplum / 25

/ 25

/ 25

Deneysel Araştırmalar Kontrollü Randomize Açık etiketli Kör Tek Kör Çift Kör Randomize değil Kontrolsüz / 25

Paralel ve Çapraz Araştırmalar Aktürk Z, Acemoğlu H. Sağlık Çalışanları İçin Araştırma ve Pratik İstatistik. http://www.aile.net/sunum/kitaplar/AkturkZAcemogluHSaglikCalisanlariIcinArastirmavePratikIstatistikAnadoluOfsetIstanbul2010.pdf / 25

/ 25

Randomize Kontrollü Araştırmalar AVANTAJLARI En iyi kanıtı sağlar Seçime bağlı hatalar azdır (körleme) Karıştırıcı faktörler kontrol edilebilir Gruplar karşılaştırılabilir (randomizasyon) DEZAVANTAJLARI Takip sorunları Uyum Pahalı Halk sağlığı Etik sorunlar / 25

Kohort Araştırmaları Aktürk Z, Acemoğlu H. Sağlık Çalışanları İçin Araştırma ve Pratik İstatistik. http://www.aile.net/sunum/kitaplar/AkturkZAcemogluHSaglikCalisanlariIcinArastirmavePratikIstatistikAnadoluOfsetIstanbul2010.pdf / 25

/ 25

/ 25

Vaka Kontrol Araştırmaları / 25

Makaleleri tek tek derinlemesine inceleme Sistematik Derleme Ölçütleri Belirleme Makale 1 Makale 2 Makale 3 Makale 4 … Makale tarama Makaleleri tek tek derinlemesine inceleme / 25

Daniele Silva de Moraes Van-Lume ve ark Daniele Silva de Moraes Van-Lume ve ark. Association between Schistosomiasis mansoni and hepatitis C: systematic review. Rev. Saúde Pública vol.47 n.2 São Paulo Apr. 2013 / 25

Meta Analiz Ölçütleri Belirleme Makale 1 Makale 2 Makale 3 Makale 4 … Makale tarama Genel Etki Hesaplama / 25

Meta Analiz Systematic Review and Adjusted Indirect Comparison Meta-Analysis of Oral Anticoagulants in Atrial Fibrillation. William L. Baker, Olivia J. Phung, Circulation: Cardiovascular Quality and Outcomes. 2012; 5: 711-719 / 25

Anekdotlar, Deneyimler Kanıt Piramidi M e t a a n a l i z M e t a a n a l i z RCT RKA Cohort Kohort Vaka Control Vaka Kontrol Vaka Serileri Vaka Serileri Review makaleler Derlemeler Anekdotlar, Deneyimler Anekdotlar, Deneyimler Hayvan çalışmaları Hayvan çalışmaları İn - vitro çalışmalar İn - vitro çalışmalar / 25

Hangi Araştırma? Araştırma tasarımı seçimimizi birçok faktör etkiler: Araştırma sorusu Hedefler Araştırmacının becerileri Zaman ve kaynaklar Mevcut bilginin durumu Hastalığın insidans ve prevalansı Latent süre / 25

Hangi araştırma tasarımı? Tıp öğrencilerinin en çok tercih ettikleri bölümler hangileridir? Hekime şiddet konusunda doktorlar ve hastalar neler hissediyor? Hastamız Ali Cengiz’in kilo vermesini nasıl sağlayabiliriz? Okuma hızı fazla olan öğrenciler az olanlara göre sınavlarda daha mı başarılı? Tansiyonu kontrol altına alınamayan hipertansiyon hastalarında cinsiyet ve tedaviye uyum etken olabilir mi? Hastane personelimizin 1 yıllık takipte kilo değişimlerine etki eden risk faktörleri nelerdir? / 25

Araştırma Sorusu TV seyretmek çocuklar için kötü müdür? Hangi yaş grubu? çocuklar için TV seyretmek Ne? Çocuk ne demek? Ne kadar? Mutluluk? kötü Hangi açıdan? Ne zaman? Sağlık? Sınav puanları? müdür? Zamanla değişim var mı? / 25

Araştırma Sorusu 2015 yılında Bursa’daki tıp öğrencilerinde yapılan araştırmada günde 1 saatten fazla TV seyretmenin sınav puanlarını anlamlı derecede düşürdüğü saptanmıştır. Bu yargıya vardıktan sonra NEDEN? sorusu gelir. TV seyretmeselerdi ne yapacaklardı? Sebep – sonuç ilişkisi var mı? TV IQ’yu mu etkiliyor? Bulgular genellenebilir mi? Dikkati mi etkiliyor? Odaklanmayı mı etkiliyor? / 25

Bilimin Paradoksal İlerleyişi Bilim deryası Biraz daha fazla bilen Az bilen Prof. Dr. Cevdet COŞKUN. Bilimin Doğası ve Sınır Çizme Problemi Semineri. http://www.atauni.edu.tr/#!duyuru=bilimin-dogasi-ve-sinir-cizme-problemi-semineri-duzenlendi / 25