Pıhtılaşma faktörleri, kanın pıhtılaşması ve fibrinoliz Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜ Tıp Fakültesi Biyokimya AD

Hemostaz Damar bütünlüğünün bozulmasına bağlı olarak meydana gelen kanamanın durması kan damarları doku faktörleri plazma faktörleri trombositler birlikte görev görür

Hemostazın fazları (basamakları) Faz I: damarların kontraksiyonu Faz II: trombosit tıkacı oluşması Faz III: fibrin ağı (pıhtı) oluşması Faz IV: fibrinoliz (fibrin ağının çözülmesi)

Hemostazın birinci fazı Hemostazın birinci fazı, kan akımını azaltmak için, yaralanan damarın kontraksiyonla daralmasıdır

Hemostazın ikinci fazı Hemostazın ikinci fazında yaralanma yerinde gevşek bir trombosit tıkacı veya beyaz trombüs oluşur

Hemostazın üçüncü fazı (kan pıhtılaşması) kan pıhtılaşması, eritrositler ve fibrinden zengin üçüncü tip bir trombüs olan kırmızı trombüsün oluşmasıdır

Pıhtılaşma faktörleri

Pıhtılaşmayı düzenleyici faktörler

Hemostazın dördüncü fazı (fibrinoliz)

Fibrinojen elipsoid ya da çomak şeklinde moleküllerden oluşmuş plazma proteini Plazma fibrinojeninin normal değeri 200-400 mg/dL kadar

plazma fibrinojen düzeyinin arttığı durumlar doku hasarı tifo hariç bütün enfeksiyonlar gebelik ve menstruasyon dönemi nefrozlar kollajen doku hastalıkları karsinomlarda

plazma fibrinojen düzeyinin azaldığı durumlar tifo ağır hemoraji durumları hemolitik hastalıklar ciddi kaşektik hastalıklar kloroform, fosfor, CCl4 ile zehirlenmeler obstetrik komplikasyonlar uygun olmayan kan transfüzyonları şiddetli yanık halleri

Hemostazın I. ve II. Fazlarının incelenmesi Kanama zamanı ölçümü Turnike testi Trombosit sayımı

Kanama zamanı Duke metodu ile ölçülen kanama zamanı, normalde 1-3 dakika kadardır; nadiren 5 dakikalık değerlere rastlanır. Kanama zamanının uzadığı durumlar: trombositopenik purpura tromboasteni bazı enfeksiyon ve skorbüt hastalıkları uzun süreli antikoagulan kullanımı kronik böbrek yetmezliği bazı bağ doku hastalıkları safra yolları tıkanıklıkları aspirin gibi ilaçların alındığı durumlar

Turnike testi kadınlarda menstruasyon zamanı vitamin C eksikliği trombositopeni kronik nefrit durumlarında pozitifdir

İntrinsik yol ve son ortak yoldaki olayların işlerliğinin incelenmesi Pıhtılaşma zamanı tayini Aktiflenmiş parsiyel tromboplastin zamanı (aPTT) tayini

Lee-White metodu ile 5-10 dakika kadar; Pıhtılaşma zamanı, Lee-White metodu ile 5-10 dakika kadar; lam metodu ile 3-7 dakika kadardır. Pıhtılaşma zamanının uzadığı durumlar: tıkanma sarılıkları hemofili İV heparin uygulama kumarin türevlerinin kullanıldığı haller Pıhtılaşma zamanının kısaldığı durumlar: tifo kanama sonrası narkoz sonrası oral kontraseptif kullanılması durumları

ekstrinsik yol ve son ortak yoldaki olayların işlerliliğinin incelenmesi Protrombin zamanı (PT) tayini Sağlıklı kişilerde protrombin zamanı 12-17 saniye kadardır Protrombin zamanının uzadığı durumlar: karaciğer hücrelerinde ağır harabiyet tıkanma sarılıkları vitamin K eksikliği heparin tedavisi oral antikoagulanların kullanılması aspirin kullanılması