Üriner Kateter ve Enfeksiyonlarının Önlenmesi Ç.Ü.T.F. Balcalı Hastanesi Enfeksiyon Kontrol Komitesi

Hastane enfeksiyonlarının birinci sırasında üriner sistem enfeksiyonları gelmektedir. Hastaneye yatan hastaların % 15-25’ine en az bir kez üretral kateter uygulanmaktadır. Hastane kaynaklı üriner sistem enfeksiyonlarının yaklaşık % 60-80’i katetere bağlı olarak gelişmektedir.

Kateterin kalış sürelerine göre sınıflandırılması Kısa süreli kateterizasyon : 7 gün Orta süreli kateterizasyon : 7-28 gün Uzun süreli kateterizasyon : 28 gün ve üstü

Üriner kateterizasyon endikasyonları Obstrüksiyonlar Cerrahi girişimler İdrar retansiyonu İdrar çıkışının ölçülmesi

Üriner kateterizasyon endikasyonları Terminal dönemdeki hastalarda inkontinans İdrar inkontinansına bağlı yaraların oluşması Mesane içi ilaç uygulamaları Mesanenin tanı amaçlı doldurulması

Alternatif yöntemler Eksternal kateterler ( kondom) Temiz aralıklı kateterizasyon (TAK) Suprapubik kateterler İntraüretral kateterizasyon Hasta bezleri

Kateter Seçimi Gereğinden daha dar veya daha geniş kateterler komplikasyon riskini arttırır Kadınlar için 12-16 Ch Erkekler için 14-16 Ch

Katetere Bağlı Enfeksiyonlarda Bakteri Giriş Yolları Kateterin yerleştirilmesi anında Kateterin lümeni yolu ile Kateter ve mukoza yüzeyi arasından

Üriner Kateter Uygulamasında Kullanılan Araç - Gereçler Hastaya uygun üriner kateter Steril ve steril olmayan eldiven Steril spanç Steril delikli örtü Antiseptik solüsyon Kayganlaştırıcı steril jel 10 cc steril su Kapalı direnaj seti

Üriner Kateter Takılması Kateter takılmadan önce eller yıkanır, kurulanır, steril eldiven giyilir. Steril tampon ve antiseptik solüsyonla ( betadin veya savlonlu su ) eksternal mea temizlenir. Steril delikli örtü ile uygulama alanı örtülür.

Üriner Kateter Takılması Yardımcı personelin steril kurallara uygun olarak açtığı kateter takmak üzere alınır. Sondanın ucuna steril kayganlaştırıcı sürülür. Kateter üretraya yerleştirilir, idrarın geldiği izlenir. Kateter balonlu ise 8-l0ml steril sıvı ile balon şişirilir, kateter yavaşça geri çekilerek mesane boyuna oturtulur.

Üriner Kateter Takılması Steril kapalı drenaj torbası takılır. İdrar torbası / kapalı direnaj setinin sağlam olduğu kontrol edilmelidir. Balonsuz kateter ise gelen idrar bittiğinde kateter yavaşça geri çekilerek mesanenin tamamen boşalması sağlanır ve kateter çıkarılır.

Üriner Kateter Takılması Steril örtü kaldırılır Kateter takma sırasında perinede kirlenme oldu ise antiseptik solüsyonla temizlenir. Gerekmedikçe kateter ve drenaj sistemi birbirinden ayrılmamalıdır Kateter ve drenaj sistemi ayrıldıysa bağlantı yeri dezenfekte edilerek yeni bir drenaj sistemi takılmalıdır.

Üriner Kateter Takılması Drenaj sisteminin bükülerek idrar akışının engellenmesi önlenmelidir. İdrar torbası ve toplayıcı sistemin tamamı mesane düzeyinin altında olmalıdır. Torba askı ile yatağa sabitlenmeli, yere değmemesi sağlanmalıdır.

Kateter komplikasyonları Akut komplikasyonlar Bakteriüri Travma Nonbakteriyel üretrit

Kateter komplikasyonları Kronik komplikasyonlar Taş Obstrüksiyon Epididimit Üretral darlık Kanser Piyelonefrit

Kateterle ilişkili ÜSİ için risk faktörleri Kateterin kalış süresi Bakım hataları Başka bir alanda aktif bir enfeksiyon varlığı Böbrek fonksiyon bozukluğu Diabetüs mellitus

Kateterle ilişkili ÜSİ için risk faktörleri Drenaj torbalarının mikrobiyal kolonizasyonu Hastalığın şiddeti Kadın cinsiyet Malnütrisyon Meatus kolonizasyonu

Kateterle ilişkili ÜSİ’larının önlenmesi Endikasyon varlığında ise kateter takılmalıdır Kateteri takan kişi kateter takma konusunda eğitimli olmalıdır E hijyenine uyum Kateter aseptik teknik ile steril malzeme kullanılarak takılmalı ve uygun şekilde sabitlenmelidir

Kateterle ilişkili ÜSİ’larının önlenmesi Kapalı drenaj sistemi bozulmamalıdır Kesintisiz idrar akımı sağlanmalıdır Tıkanma olmadıkça yıkama yapılmamalıdır Örnek almak için kapalı drenaj sisteminin bütünlüğü bozulmamalıdır

Kateterle ilişkili ÜSİ’larının önlenmesi Üriner kateteri olan hastalardan endikasyon olmaksızın rutin idrar kültürü gönderilmemelidir. İdrar akımının devamlılığının sağlanması için drenaj sistemi ve kateter kontrol edilmeli, idrar torbası düzenli olarak boşaltılmalıdır.

Kateterle ilişkili ÜSİ’larının önlenmesi Yatar pozisyondaki hastalarda üriner kateter bacak üstünden geçirilerek sabitlenmelidir. İdrar torbası her zaman mesane düzeyinin altında tutulmalıdır. Hasta transferinde torba boşaltılmış ve bağlantılar kapalı olmalıdır

Kateterle ilişkili ÜSİ’larının önlenmesi Meatusta kir birikimi varsa su ve sabunla temizlenmelidir. Sabit aralıklarla değişim uygun değildir, hastaya göre karar verilmelidir (ÜSİ yada irrigasyonla giderilemeyen tıkanıklık) Mümkün olan en kısa zamanda kateter çıkarılmalıdır.

Kateterle ilişkili ÜSİ’larının önlenmesi İdrar torbası boşaltılırken eldiven giyilmeli, ve el hijyeni sağlanmalıdır. Torba boşaltmak için hastadan hastaya geçerken mutlaka eldiven değiştirilmelidir. İdrar torbaları boşaltılırken kullanılan kap, idrar torbası ile temas ettirilmemeli

El yıkama Steril teknik Kateter bakımı Kapalı drenaj sistemi Kateterin kalış süresinin azlığı Nozokomiyal üriner enfeksiyonları azaltır

Ç.Ü.Balcalı Hastanesi Hastane Enfeksiyonları Kontrol Komitesi TEŞEKKÜRLER Teşekkür ederim Ç.Ü.Balcalı Hastanesi Hastane Enfeksiyonları Kontrol Komitesi