İşletmelerde Üretim Faaliyetleri 10 2009 Copyright S.K.Mirze

ÜRETİM GİRDİLERİN (HAMMADDE, SERMAYE, EMEK, v. s ÜRETİM GİRDİLERİN (HAMMADDE, SERMAYE, EMEK, v.s.) ÇIKTILARA (MAL VE HİZMETLER) DÖNÜŞTÜRÜLDÜĞÜ BİR DÖNÜŞÜM SÜRECİ ÜRETİM YÖNETİMİ GİRDİLERİN ÇIKTILARA DÖNÜŞTÜRÜLDÜĞÜ SÜRECİN YÖNETİMİ ÜRETİM YÖNETİMİNDE TEMEL KONULAR ÜRETİM STRATEJİSİNİ DÜZENLEME KALİTE GÜVENCE ÜRÜN VE HİZMET TASARIMI YER SEÇİMİ(LOCATION) YERLEŞİM DÜZENİ(LAYOUT) ÜRETİM SÜRECİNİ PLANLAMA İŞİ VE GÖREVLERİ TASARLAMA TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ ÜRETİM PROGRAMLAMA 2009 Copyright S.K.Mirze

Üretim Faaliyeti Ü R E T İ M Sermaye Bilgi MAL İnsan Makine HİZMET Hammadde Teknoloji Üretim Faaliyeti 2009 Copyright S.K.Mirze

ÜRETİM SÜREÇ TÜRLERİ PROJE/TEKİL ÜRETİM PARTİ ÜRETİMİ SERİ ÜRETİM *AKIŞ HATLARI *MONTAJ HATTI SÜREKLİ ÜRETİM 2009 Copyright S.K.Mirze

Proje/Tekil Üretim Ü R E T İ M Sermaye Bilgi Teknoloji İnsan Makine Hammadde Proje/Tekil Üretim

Parti Üretimi Ü R E T İ M Sermaye Bilgi Teknoloji İnsan Makine Hammadde Parti Üretimi

Sermaye Bilgi Teknoloji İnsan Makine Hammadde Seri Üretim

Sürekli Üretim Sermaye Bilgi Teknoloji İnsan Makine Hammadde 2009 Copyright S.K.Mirze

ÜRETİM SÜREÇ PLANLAMA İMALAT VEYA SATINALMA (Outsourcing) KARARLARI ALET VE MAKİNE SEÇİMİ SÜREÇ PLANLARI 2009 Copyright S.K.Mirze

İMALAT TEKNOLOJİSİ ALET, ARAÇ VE MAKİNELER ROBOT SİSTEMLER SAYISAL OLARAK KONTROL EDİLEN MAKİNELER BİLGİSAYARLA SAYISAL OLARAK KONTROL EDİLEN MAKİNELER ESNEK ÜRETİM SİSTEMLERİ BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÜRETİM 2009 Copyright S.K.Mirze

YERLEŞİM DÜZENİ(LAYOUT) STRATEJİLERİ SABİT YERLEŞİM DÜZENİ İŞLEVLERE YÖNELİK YERLEŞİM ÜRÜNE YÖNELİK YERLEŞİM OFİS YERLEŞİMİ PERAKENDE DÜZENİ YERLEŞİMİ DEPO YERLEŞİMİ 2009 Copyright S.K.Mirze

İşlevlere Yönelik Yerleşim Sabit Yerleşim Düzeni Kaynak Atelyesi Pres Atelyesi Hammadde Deposu Mamul/Ürün Deposu Isı-İşlem Atelyesi İşlevlere Yönelik Yerleşim 2009 Copyright S.K.Mirze

Ürüne Yönelik Yerleşim Perakende Düzeni Yerleşim Et Mamulleri Hammadde Deposu B Ürünü Atelyesi A Ürün Atelyesi C Ürünü Atelyesi Ürüne Yönelik Yerleşim Mamul/Ürün Deposu Et Mamulleri Süt Mamulleri Kasa Perakende Düzeni Yerleşim Meyveler İçecekler Sebzeler Kasa Basılı Yayınlar Konserve Ürünler Kasa Kasa GİRİŞ 2009 Copyright S.K.Mirze

YER SEÇİMİ(Location) KARARLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER PAZARLA İLGİLİ FAKTÖRLER *PAZARLARA YAKINLIK *RAKİPLERİN YERİ MALİYET VE ULAŞILABİLİRLİKLE İLGİLİ FAKTÖRLER *NAKLİYE MALİYETLERİ *ENERJİ VE SU KAYNAKLARI MALİYETLERİ *VERGİLER, TEŞVİKLER *TESİS VE İNŞAAT MALİYETLERİ MADDİ OLMAYAN FAKTÖRLER *YASAL DÜZENLEMELER *YAŞAM KALİTESİ *ULUSLARARASI FAKTÖRLER 2009 Copyright S.K.Mirze

TEDARİK ZİNCİRİ(Supply Chain) YÖNETİMİ HAMMADDE TEDARİKİ VE ÜRETİMDEN, MALLARIN SON KULLANICIYA ULAŞTIRILMASINA KADAR TÜM FAALİYETLERİN BÜTÜNLEŞTİRİLMESİ TEDARİK ZİNCİRİ STRATEJİLERİ ÇOK SAYIDA TEDARİKÇİYLE İŞ YAPMA AZ SAYIDA TEDARİKÇİYLE UZUN SÜRELİ ORTAKLIK KURMA DİKEY BÜTÜNLEŞME ŞEBEKE VEYA SANAL TEDARİKÇİLERİN GELİŞTİRİLMESİ 2009 Copyright S.K.Mirze

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİNDE KURUMLAR VE FAALİYETLER TEDARİKÇİLER NAKLİYE ŞİRKETLERİ PAZARLAMA ARACILARI FAALİYETLER KREDİ VE NAKİT MUAMELELERİ BORÇ VE ALACAK HESAPLARI DEPOLAMA STOKLAR BİLGİ AKIŞI 2009 Copyright S.K.Mirze

STOK TALEPLERİ KARŞILAMAK İÇİN ŞİRKETİN ELİNDE BULUNDURDUĞU MALLAR STOK YÖNETİMİ MÜŞTERİ TALEPLERİNİ VERİMLİ BİR ŞEKİLDE KARŞILAYABİLMEK İÇİN UYGUN ÖLÇÜDE BİR STOK TUTMAK STOK MALİYETLERİ STOK TAŞIMA MALİYETLERİ STOK DÜZENLEME MALİYETLERİ STOKTA BULUNMAYAN MALLARIN KURUM İÇİN OLUŞTURDUĞU MALİYETLER STOK KONTROL SİSTEMLERİ SÜREKLİ STOK SİSTEMİ PERİYODİK STOK SİSTEMİ ABC STOK SINIFLAMASİSTEMİ 2009 Copyright S.K.Mirze

TAM ZAMANINDA ÜRETİM (JUST-IN-TIME) SİSTEMLERİ (JIT) GEREKTİĞİ AN VE MİKTARDA KULLANILMAYA YÖNELİK AZ SAYIDA SATIN ALMA VE/VEYA ÜRETİM ÇEKME SİSTEMİ KAVRAMI (“JIT”IN ARKASINDA YATAN KAVRAM) TAM İHTİYAÇ DUYULDUĞU ANDA GEREKTİĞİ KADAR MALZEMEYİ TEDARİK ETME İTME SİSTEMİ KAVRAMI ÜRETİM PLANLARI,STOK ERİŞİM ÇİZELGELERİNİ DİKKATE ALMADAN MALZEMELERİ TEDARİK ETME VE GÖNDERME 2009 Copyright S.K.Mirze

KAPASİTE BELİRLİ BİR ZAMAN DİLİMİ İÇİNDEKİ ÜRETİM ORANI VEYA ÜRETİM MİKTARI KAPASİTE ÇEŞİTLERİ AŞIRI KAPASİTE YETERSİZ KAPASİTE KAPASİTE STRATEJİLERİ ÖNGÖRÜLEN VE TAHMİN EDİLERN TALEP’E GÖRE KAPASİTE GERÇEKLEŞMİŞ TALEP’E GÖRE KAPASİTE ORTAMALA KAPASİTE 2009 Copyright S.K.Mirze

Kapasite Türleri AŞIRI KAPASİTE DURUMU EKSİK KAPASİTE DURUMU Birim TALEP TALEP Kapasite Zaman Zaman AŞIRI KAPASİTE DURUMU EKSİK KAPASİTE DURUMU 2009 Copyright S.K.Mirze

Kapasite Stratejileri Birim TALEP YÜKSEK KAPASİTE STR: Birim Zaman TALEP ORTALAMA KAPASİTE STR. Birim TALEP Zaman DÜŞÜK KAPASİTE STR. Zaman 2009 Copyright S.K.Mirze

MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMASI (MRP) PARÇA VEYA HAMMADDELER İÇİN ZAMANA BAĞLI İHTİYAÇLARIN BELİRLENMESİNİ İÇERİR “MRP”NİN ANA GİRDİLERİ ANA ÜRETİM ÇİZELGESİ STOK DURUMU KAYITLARI (Kanban) ÜRÜN YAPISI “MRP”NİN ANA ÇIKTILARI SATIN ALMA SİPARİŞLERİ İŞ SİPARİŞLERİ 2009 Copyright S.K.Mirze

PROJE BELİRLİ BİR HEDEFE, BELİRLİ BİR ZAMANDA ULAŞMAK İÇİN TAMAMLANMASI GEREKEN, TEK BİR ÜRETİM İŞİYLE İLGİLİ, YARI DÜZENLİ, BİRBİRİYLE İLİŞKİLİ FAALİYETLER BÜTÜNÜ PROJE YÖNETİMİ PROJEYİ, BELİRLENEN ZAMAN İÇİNDE MÜMKÜN OLDUĞUNCA ÇABUK VE UCUZ BİR ŞEKİLDE TAMAMLAMAK İÇİN FAALİYETLERİN YÖNETİLMESİ PROJE PLANLAMA PROJE KONTROL 2009 Copyright S.K.Mirze

Gantt Tablosu “V” X X X “V” İş’in Başlama ve bitme zamanı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haz Tem. Ağus. Eyl. Ekim Kasım Sip.1 Sip.2 Sip.3 Sip.4 Sip.5 “V” X X İş’in Başlama ve bitme zamanı Tamamlanan iş X Bakım/Tatil “V” Bugünkü Tarih 2009 Copyright S.K.Mirze

BAŞABAŞ NOKTASI ANALİZİ (Kâra Geçiş Noktası) Başabaş noktası analizi, satış geliri, maliyet ve kar arasındaki ilişkileri inceleyen analitik bir yöntemdir. Başabaş noktası, toplam gelirler ile toplam maliyetlerin birbirine eşit olduğu noktadır. Kar=Toplam Gelir – Toplam Maliyet Toplam Gelir = Toplam Maliyet (BB Noktasıdır)

Başabaş Analizinin Varsayımları Giderler, sabit ve değişken olarak ikiye ayrılmaktadır. Değişken giderler, üretim hacmi ile aynı oranda artıp, azalmaktadır. Birim satış fiyatı sabittir. İşletmenin tek bir ürün ürettiği kabul edilmektedir. Sabit giderler, çeşitli üretim seviyelerinde aynı kalmaktadır.

Başabaş Noktası Grafiği Maliyet, Kar Satış Geliri=f.x BBN Kâr Top. Maliyet=ax+b Sabit Maliyet=b Zarar Üretim Miktarı (x)

Başabaş Noktası Denklem TM= ax+b TG= f.x TM=Toplam Maliyetler TG=Toplam Gelir f= Birim Satış Fiyatı X= Üretim ve Satış miktarı a= Birim başına değişken gider b= Toplam sabit giderler Miktar Cinsinden Başabaş Noktası b BBN (Miktar): f-a Tutar Cinsinden Başabaş Noktası b BBN (TL): 1- {a / f}

Başabaş Noktasının Bulunması Üretim Miktarına göre, BBN= Toplam Sabit Maliyet (Birim Satış Fiyatı – Birim Değişken Maliyet) Satış Tutarına göre, BBN= Toplam Sabit Maliyet/[1-(Top.Değişir Maliyet / Top. Satışlar)]

Örnek: A İşletmesinin Toplam Sabit Maliyetleri 60.000 TL, Birim Satış fiyatı 10 TL ve Birim Değişken Giderleri 5 TL ise, A İşletmesi, hangi üretim miktarında ve tutarda başabaş noktasına ulaşır? 100.000 TL kar elde etmesi için ne kadar üretip satması gerekir. BBN=60.000 / (10 – 5) BBN (Tutar)= 60.000 / 1-{5/10} = 12.000 adet =120.000 TL Kar= Toplam Gelir – Toplam Maliyet K/Z= fx – (a.x + b) Çözüm:100.000=(10-5)x -60.000 K/Z= (f-a)x – b 160.000=5x x=32.000 adet

Örnek: 60.000 adet ürün üretmeyi planlayan A firması gerçekleştireceği üretim için toplam olarak 70.000 TL sabit, 180.000 TL ise değişken maliyete katlanması gerektiğini tespit etmiş ve üreteceği her bir ürün için 8 TL satış fiyatı belirlemiştir. Bu durumda firmanın satış ve miktar bazında başa baş noktaları nelerdir?

ÇÖZÜM: (İşletme birim değişken maliyeti 3 liraya mal edeceği ürünleri 8 liraya satacaktır.) f=8 tl a= 3 tl b=70.000 tl.