4 ESNEKLİK CHAPTER

Amaç Bu bölümde aşağıdaki kavramları işleyeceğiz: Bir malın fiyat elastikiyetini etkileyen faktörler. Bir malın/hizmetin çapraz elastikiyetini ve gelir elastikiyetini etkileyen faktörler ve bunların formülü. Arz elastikiyetini etkileyen faktörler ve arz elastikiyet formülü.

Talebin Fiyat Esnekliği Yandaki grafikte arzdaki bir kaymanın miktardaki küçük bir artışa yol açmasına karşın, bunu fiyatta büyük bir düşüşle sağladığını görmekteyiz.Yeni denge miktarı ve eskisi arasındaki ve yeni fiyat ve eski fiyat arasındaki farkları incelediğimizde bunları görmekteyiz. ∆P=5 – 20 = -15 azalırken, miktardaki değişme ∆Q=13 – 10 =3 artıyor. Grafik alt başlığı:Fiyattaki büyük düşüş, miktardaki küçük artış.

Talebin Fiyat Esnekliği Bir önceki grafiğin Tam aksine Arzdaki bir sağa kayma Eski denge noktasında $ 20 olan fiyatı $15 ‘e indirirken, eskiden 10 olan denge miktarı 17 oluyor. Sonuç: ∆P=-5 ∆Q= 7 oluyor. Alt başlık:Fiyattaki küçük bir değişme, miktardaki büyük değişme

Talebin Fiyat Esnekliği Bu iki grafik arasındaki tezat, fiyat değiştiğinde değişen talep miktarının ne ölçüde (ne kadar büyük bir oranda) değiştiğinin bir ölçüsü olup olmadığını sorgulamamızı gerektirmekte.

Talebin Fiyat Esnekliği Talebin fiyat esnekliği bir malın talep edilen miktarının fiyattaki değişmeye gösterdiği tepkinin ölçüsüdür.TL, $ yada herhangi bir para birimi olarak gösterilmez. Sadece bir rakamdır, ölçü birimi yoktur.(İMKB hisse fiyatları endeksi gibi) Esneklik hesabında aşağıdaki formül kullanılır: Miktardaki % değişme Esneklik= ------------------------------- Fiyattaki % değişme Percentages and percentage changes. Many students need a refresher and some practice at doing what seems too simple to bother with, calculating percentages and percentage changes. Don’t be afraid to start with this pre-elasticity warm up. Just toss out some numbers. Suppose that the campus bookstore increases the price of an economics text from $70 to $80. What is the percentage increase in price? Suppose the campus computer store lowers the price of an iMac from $1500 to $1000. What is the percentage decrease in price? Next, tell them the prices have moved in the opposite directions: The campus book store cuts the price of an economics text from $80 to $70. What is the percentage decrease in price? And the campus computer store now raises the price of an iMac from $1000 to $1500. What is the percentage increase in price? You’re now all set to get the students using the average of the original and new price to calculate percentages that are independent of the direction of change. Many students have a hard time remembering whether quantity or price goes in the numerator of the elasticity formulas. Have the students create their own mnemonic. Suggest McDonald’s Quarter Pounder™ hamburgers. It’s silly, but it works, reminding the student that Q (quantity) appears before P (price) in the ratio of percentage changes. For practice at calculating the price elasticity of demand, bring out your demand schedule for Coke (or other drink) that you sold in class when you covered demand. Get the students to calculate the price elasticity of demand at various points along that demand curve.

Talebin Fiyat Esnekliği Fiyat esnekliğini hesaplamak için: Fiyattaki değişmeyi, ortalama fiyatın bir yüzdesi olarak tanımlamaktayız.Yani eski fiyat ile yeni fiyatın aritmetik ortalaması alınır. Aynı şekilde miktardaki değişmeyi de ortalama miktarın bir yüzdesi olarak tanımlamaktayız.Yani eski miktar ile yeni miktarın aritmetik ortalaması alınır.

Talebin Fiyat Esnekliği Pizzanın fiyat esnekliğini şu şekilde hesaplıyoruz. Başlangıçta fiyat $20.50 olduğunda talep edilen miktar 9 pizzaydı.

Talebin Fiyat Esnekliği Sonra fiyat $19.50’ye düştü, dolayısyla talep edilen miktar 11 pizza ya çıktı. Fiyat $1 azalırken talep edilen Pizza miktarı 2 pizza artmaktadır.

Talebin Fiyat Esnekliği Eski ve yeni fiyatın ortalaması $20 and eski ve yeni miktarın ortalaması ise 10 pizza’dır.

Talebin Fiyat Esnekliği Miktardaki % değişme, (%DQ ), DQ/Qave, şeklinde bulunur yani 2/10 = 1/5. Fiyattaki % değişme , (%DP) DP/Pave, şeklinde bulunur yani $1/$20 = 1/20.

Talebin Fiyat Esnekliği Talebin fiyat esnekliği böylece (1/5)/(1/20) = 20/5 = 4 olmaktadır.

Talebin Fiyat Esnekliği Fiyat ve miktarların ortalamasını kullanarak, fiyat artsa da , düşse de aynı esneklik değerini bulabiliyoruz.. Miktardaki % değişme Esneklik= ------------------------------- Fiyattaki % değişme Ya da Değişen Miktar / Ortalama Miktar Esneklik=----------------------------------------- Değişen Fiyat/ Ortalama Fiyat Yüzde olarak ifade etmekle fiyat ve miktarı hangi ölçü biriminden alırsak alalım sonucu etkilememesini sağlıyoruz.

Talebin Fiyat Esnekliği Formül negatif bir değer veriyor zira miktar ve fiyat zıt yönde hareket eder. Esas önemli olan mutlak değerdir. Örnek: Esneklik -4 ise bunun mutlak değeri |-4| = 4 ‘tür .Rakamın Pozitif veya Negatif olması önemli değil sadece Mutlak değeri önemlidir.

Talebin Fiyat Esnekliği Esnek ve esnek olmayan talep Talep esnek, esnek olmayan ya da birim esnek kategorilerine göre sınıflandırılır ve esneklik değeri 0’ dan sonsuza kadar aralıkta herhangi bir rakam olabilir. Eğer talep edilen miktar fiyat değiştiğinde bu değişikliğe hiç cevap vermiyorsa o zaman tamamen esnek olmayan bir talep durumu mevcuttur ve esneklik değeri sıfırdır.

Talebin Fiyat Esnekliği Yandaki talep eğrisi sonsuz derece de esnek olmayan bir taleptir. Fiyat $6 iken talep edilen miktarla fiyat $12 iken talep edilen miktar aynıdır.Demekki fiyat değişimine karşı talep edilen miktarın bir tepkisi yok.

Talebin Fiyat Esnekliği Eğer talep edilen miktardaki % değişim fiyattaki % değişim ile aynı ise o zaman esneklik değeri 1’dir ve mal birim esnek bir maldır. Yandaki şekil böyle bir durumu göstermektedir.

Talebin Fiyat Esnekliği Eğer talep edilen miktardaki % değişim ,fiyattaki % değişimden az ise mala olan talep esnek değilidir. Bu durumda esneklik değeri 1’den küçük olmaktadır. Eğer miktardaki % değişim fiyattaki % değişimden fazla ise, demekki talep fiyata çok tepki veriyor demektir.Bu durumda esneklik değeri 1’den büyük olmaktadır.Bu duruma esnek talep diyoruz. Eğer fiyat değiştiğinde miktardaki % değişim sonsuz derecede yüksek ise esneklik değeri sonsuz olmakta ve bu durum sonsuz derecede esnek talep olara ktanımlanmaktadır.

Talebin Fiyat Esnekliği Sonsuz esnek talebi gösteren talep eğrisi yanda. Eğer fiyattaki herhangi bir % değişmeye karşı talep edilen miktarın cevabı daha büyük bir % ise esneklik 1’den büyük olmaktadır.Bu durumda mal esnek talebe sahiptir.

Talebin Fiyat Esnekliği Talep doğrusu üzerindeki esneklik. Talep eğrisi boyunca aşağı doğru gidildiğinde esneklik azalmaktadır.Yani talep eğrisi (burada doğru olarak çizilmiş) esneklik her noktada aynı değildir. Elasticity and slope along a linear demand curve. You can provide solid intuition on why the elasticity of demand falls as we move down a linear demand curve. Point out first that as the quantity increases, the percentage change in quantity decreases for equal changes in quantity. Do two calculations, one at a small quantity and one at a large quantity. Then point out that this same reasoning applies to the price. As the price falls, the percentage change in price increases for equal changes in price. Again, do two calculations, one at a high price and one at a low price. Now put the two together. As we move downward along the demand curve, the percentage change in quantity is getting smaller and the percentage change in price is getting larger, so the elasticity—the ratio of the percentage change in quantity to the percentage change in price—is getting smaller.

Talebin Fiyat Esnekliği Talep eğrisinin orta noktası ile üst noktası arasında kalan bölgede talep esnektir. Talep eğrisinin orta noktası ile alt noktası arasında kalan bölgede talep esnek değildir. .

Talebin Fiyat Esnekliği Örneğin fiyat $25’den $15’e düştüğünde talep miktarı 0 pizzadan 20 pizza’ya çıkmaktadır. Ortalama fiyat $20 ortalama miktar 10. O zaman talebin fiyat esnekliği (20/10)/(10/20)= 4 olarak bulunur.Bu durumda 4>1. Esnek talep.

Talebin Fiyat Esnekliği Fiyat $10 ‘dan $0’a düştüğünde, talep edilem miktar 30 pizzadan 50 pizzaya çıkıyor. Ortalama fiyat $5 ortalama miktar 40. Talep esnekliği (20/40)/(10/5)= 1/4. (esnek değil)

Talebin Fiyat Esnekliği Fiyat $15’den $10’a indiğinde , miktar 20’den 30 pizzaya çıkmakta. Ortalam fiyat $12.50 ve ortalama miktar 25. Talebin fiyat esnekliği (10/25)/(5/12.5)=1.

Price Elasticity of Demand Esneklik ve Toplam Hasılat Toplam Hasılat (Satış Geliri) bir malın satış fiyatı maldan satılan miktarın çarpılmasıyla bulunur. TR = P xQ .Fakat fiyat değişirken miktarda değişiyor zira miktar fiyata bağımlı. Öte yandan fiyat değiştiğinde TR de değişiyor.Mesela fiyat düşerse ( Yani P ↓) o zaman TR ilk anda düşüyor. Ancak buna tepki olarak miktar arttığında (Q ↑ ) TR yine değişiyor.

Price Elasticity of Demand Fiyat değişiklğinden kaynaklanan Toplam Hasılat Eğer talep esnekse % 1 lik bir fiyat indirimi, miktarı %1 den fazla artırır.Ve dolaysıyla fiyattaki ↓ miktardaki daha fazla bir ↑ ile etkisiz hale geliyor.Sonuçta toplam hasıla düşmüyor , tam tersi artıyor. Eğer talep esnek değilse % 1 lik bir fiyat indirimi, miktarı %1 den daha az artırır.Ve dolaysıyla fiyattaki ↓ miktardaki ↑ dan daha büyük olacağından sonuçta TR ↓. Eğer birim esneklik varsa o zaman TR değişmez çünkü %1 lik düşüş, %1 lik artışla dengelenir.Net etki 0 olur.

Price Elasticity of Demand Toplam hasılat ile esneklik arasında sıkı bir ilişki vardır. Eğer fiyat indirimi toplam hasılatı artırıyorsa, talep esnek olmaktadır. Eğer fiyat indirimi toplam hasılatı azaltıyorsa, talep esnek değildir. Eğer fiyat indirimi toplam hasılatı değiştirmiyorsa talep birim esnektir. TH kitapta TR olarak gösteriliyor, İnglizcede Total Revenue (TR) Toplam Hasılat (Ya da Satış Geliri) demektir.

Price Elasticity of Demand Yandaki şekilde esnek bölgede yapılan bir fiyat indirimi TR ‘de artışa yol açmaktadır. Fiyat $25 t2den $12.50’a indiğinde , talep esnek olduğunda toplam hasılat artar.

Price Elasticity of Demand $12.50, talep birim esnek ve Toplam hasılat (TH) artmaz . Fiyat $12.50’dan 0’a doğru inerken talep esnek değildir ve TH azalıyor.

Price Elasticity of Demand Miktar 0 dan 25’ çıkınca ve talep esnekse toplam gelir (TR) artıyor. Miktar Q= 25, talep birim esenk ve TR maksimum (tepe) noktasında. Q 25’ten 50’ye çıktığında esnek olmayan bölgede TR azalır.

Esneklik Esnekliği etkileyen faktörler: Bir malın/hizmetin talep esnekliği şunlardan etkilenir: İkame mallarının benzerliği Bütçe içinde belli bir mala ayrılan pay Fiyat değişiminden sonra geçen zaman süresi Fuel for thought: Getting some intuition on what determines whether demand is inelastic or elastic The demand for gasoline and junk food in general. Students love their cars and junk food, and they know that the demand for both in general is inelastic because there are no good substitutes for personal transportation and a quick snack. The demand for Joe’s quick-mart gasoline. Ask your students if Joe’s quick-mart (substitute your actual local one) convenience store would lose much business and total revenues if he raised the price of gasoline more than a penny or two compared to the other three gas stations at a street intersection. When the students conclude he’d lose much of his gasoline sales ask them to reconcile this large quantity decrease to a small increase in price (elastic demand) with the fact that they earlier stated that demand for gasoline is very inelastic. They will recognize that gasoline from other corner stations is a very good substitute for Joe’s gasoline. The demand for Joe’s quick-mart junk food. After students recognize that abundant substitute availability keeps elasticity high, ask the students why Joe’s junk food (and all quick-mart stores’ junk food) is priced so much higher than the near-by grocery store’s junk food. Students will conclude that “convenience” stores are well named. Most people aren’t willing to wait in the grocery store check-out line behind the frazzled mother of three screaming kids, each hanging on the over-loaded basket that will take 15 minutes of coupon validating and price checking to check out. The grocery store is not a good substitute for people on the go looking for a fast snack and a quick gas fill.

Esneklik İkame mallarının benzerliği İkame malları birbirine çok benzer özellikleri taşıyorsa talep esnekliği de o oranda yüksek olacaktır. Zaruret mallarında (gıda, konut gibi) esnek olmayan talep vardır. Lüks tüketim maalrında genel olarak esneklik yüksektir.(yur dışı turlar, lüks araba v.s) Bütçe içinde belli bir mala ayrılan pay Bu pay ne kadar fazlaysa talep esnekliği de o ölçüde yüksektir.

Esneklik Fiyat değişiminden sonra geçen zaman süresi Bu süre ne kadar fazlaysa, o zaman esnasında tüketcilerin kendi harcamaların değişen fiyata göre ayarlamaları o kadar etkili olur. Başka deyişle, fiyat değişir değişmez tüketici hemen tepki veremeyebilir. Zamana ihtiyacı vardır, bir süre sonra tepkisinin etkisi daha iyi hissedilir.

Esneklik Yandaki tabloda değişik ülkelerdeki insanların ortalama gelirleri içindeki gıda harcamalarının payı gösterilmekte ve aşağıdaki fiyat esnekliği rakamları verilmektedir. Örnek: Tanzanya’da aile bütçesi içinde gıda’nın payı %62 ve gıda fiyatlarına olan esneklik 0.8.ABD’de bu pay %12’ye düşüyor, gıda fiyat esnekliği ise 0.2 ‘nin biraz altında.

Başka Tip Esneklikler Çapraz talep Çapraz Talep esnekliği bir malın fiyatındaki değişimin başka bir malın talep edilen miktarını ne derecede etkilediğini gösteren bir ölçüdür.Malların ikame ya da tamamlayıcı mal olma durumlarına göre durum değişebilir. Formülü: Y malının miktarındaki % değişme Çapraz esneklik= ----------------------------------------------- X malının fiyatındaki % değişme

Başka Tip Esneklikler Eğer mal ikame malıysa çapraz fiyat esnekliği pozitif (+). Tamamlayıcı mal ise çapraz fiyat esnekliği negatif (-). Emphasize the information content in the algebraic sign of the cross elasticity and the income elasticity and contrast this situation with the price elasticity for which we focus only on the magnitude and not the sign.

Başka Tip Esneklikler Yandaki şekilde Hamburger fiyatındaki artışdan dolayı Pizza (ikame malı) talebindeki artış gösterilmektedir. ( +) çapraz esneklik. Aynı şekilde meşrubat (Pizza ile tamamlayıcı mal) fiyatındaki bir artışın, Pizza talebini nasıl azalttığı görülmektedir.( - ) çapraz esneklik.

Başka Tip Esneklikler Talebin gelir esnekliği Talebin Gelir esnekliği talep edilen miktarın gelir değişmelerine verdiği tepkinin derecesini gösteren bir ölçüdür. Formülü: Miktardaki % değişme Gelir esnekliği = --------------------------------- Gelirdeki % değişme

More Elasticities of Demand Eğer malın gelir esnekliği 1’den büyükse talep gelir-esnek ve mal normal bir maldır. Eğer malın gelir esnekliği 0’dan büyük ve 1’den küçükse malın gelir esnekliği yoktur ama yine normal bir maldır. Eğer malın gelir esnekliği 0’dan küçükse mal düşük bir maldır.

Arzın fiyat esnekliği Yandaki şekilde talepteki bir değişim fiyatta büyük bir artışa,ancak arz edilen miktarda az bir artışa yol açıyor. Grafik alt kısım:Büyük fiyat değişimi, az miktar tepkisi.

Arzın Fiyat esnekliği Burada ise önceki şeklin aksine fiyatta çok az bir artışa karşın miktarda büyük bir artış var.

Price Elasticity of Supply The contrast between the two outcomes in Figure 4.9 highlights the need for a measure of the responsiveness of the quantity supplied to a price change.

Arzın Fiyat esnekliği Bir malın fiyatındaki değişimin etkisiyle o malın arz edilen miktarında oluşan tepkinin ölçüsü gösteren değere arz esneklği denir. Arz miktarındaki % değişme Arz esnekliği= ----------------------------------------- Malın fiyatındaki % değişme

Arz esnekliği Bir sonraki grafikte a) şekli arzın tamamen esnek olmadığı ve E=0 duurmunu b) Şekli arzın birim esnek olduğunu c) Şekli ise arzın sonsuz esnek olduğu durumu gösteriyor.Bu sonuncuda arz eğrisi tamamen yatay hale gelmiştir. E =∞.

Arz esnekliği The unit elastic demand curve is a good one to use to emphasize that elasticity and slope are not equal. Have the students calculate the elasticity of supply on two linear demand curves that passes through the origin, one with a slope of 0.5 and the other with a slope of 2. They’ll get the message.

Arz esnekliği Arz esnekliğini etkileyen faktörler Kaynaklar arasında ikame olanaklarını genişliği Üretimde kullanılan kaynaklar arasında ikame ne kadar kolay oluyorsa esnekse arz esnekliği o kadar yüksek olur. Arz kararını vermek için geçen süre Fiyat değiştikliği üzerinden ne kadar çok süre geçmişse, esneklik o kadar artıyor.

SON