BAĞLAÇLAR Edatlar gibi tek başlarına anlamları olmayan cümle içinde, aynı görevli sözcükleri, söz guruplarını, cümleleri hem biçimce hem de anlamca birbirine bağlayan sözcüklere bağlaç denir.
Belli Başlı Bağlaçlar Şunlardır: Ve, de, veya, yahut, ki, ile, ya da, ise, oysa, ama, fakat, bile, yalnız, ancak, lakin, ne...ne, Ya...ya, hem...hem, ha...ha, çünkü, yani, ister...ister ...
örnekler Kuru fasulyeyi ve pilavı çok severim. Türkçe ile fen sorularını çözerim. Uyarı!!!:ile yerine ve getirilebiliyorsa bağlaçtır,getirilemiyorsa edattır.
Ama Düşünce bakımından farklı cümleleri birbirine bağlar. Örnek: Çok çalıştım ama çözemedim.
De Eş görevli sözcükleri ve birbiriyle ilgili cümleleri birbirine bağlar. Örnekler: Ankara ‘ya gelmiş de bize uğramadan gitmiş.(yakınma) Bir daha yerinden kalk da göreyim. (azarlama)
Ki Genellikle cümleleri bağlar.Cümleye sebep-sonuç,amaç-koşul anlamı katar. Örnek: Oğlumun sınavı iyi geçmiş midir ki? (merak) Sabah erken kalk ki günün iyi geçsin.(şart) Babası iyileşmiş ki yüzü gülüyor.(sebep-sonuç) Hangi gün dönsem ki?(kararsızlık)
Uyarı !!! Bağlaç olan ki daima ayrı yazılır.
Bile örnek: Bu resmi ben bile çizebilirim. Ben soruyu çözdüm bile. Okulu bitirdi, yüksek lisans bile yaptı.
Ne...ne Eş görevli sözcükleri bağlar.Cümleye olumsuzluk anlamı katar. Örnek: Artık ne gelen var ne giden.(olumsuzluk) Bu paraya çalışsam ne çalışmasam ne.(umursamazlık)
Ya...ya Örnek: Ya otur ya git. Ya al götür ya yerine koy.
Hem...hem Örnek: Hem suçlu hem güçlü. Hem ağlarım hem gülerim.
Ha...ha Örnek: Ha olmuş ha olmamış.
İster...ister Örnek: İster gel ister gelme.
Çünkü Açıklama ve sebep ifade eder. Hikaye kitabını almamış çünkü parasını kaybetmiş.
Oysa Örnek: Hava yağmurluymuş oysa pikniğe gidecektik.
Ya da Örnek: Sözcükleri,sözcük öbeklerini ya da cümleleri bağlar. Pazara Ali ya da Can gitsin.
Veya Örnek: Baban veya amcan dükkana uğrasın.
Hazırlayan Mustafa Dalgıç