DİN ÖĞRETİMİ VE DİN HİZMETLERİNDE İLETİŞİM VE KONUŞMA TEKNİKLERİ Prof. Dr. NEVZAT Y. AŞIKOĞLU CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ

DİN HİZMETLERİNDE İLETİŞİM İLETİŞİM ÇEŞİTLERİ 1- Sözlü İletişim a) Aracısız İletişim b) Aracı ile İletişim 2- Sözsüz İletişim

İLETİŞİMDE KULLANILAN DİL VE KAVRAMLAR

İLETİŞİMİN UNSURLARI KAYNAK İLETİ(MESAJ) ALICI İLETİŞİM YOLU (YANSIMA) GERİ BİLDİRİM (YANSIMA)

İLETİŞİM ENGELLERİ Aşırı genelleme Kutuplaştırma (falancalar-filancalar) Mutlakçılık (-meli, -malı ) Keşkecilik Toptancılık (olay ve bireyleri aynı görme) Ön yargı

İLETİŞİMDE MEKANIN ÖNEMİ

İYİ BİR KONUŞMANIN ÖZELLİKLERİ Sade Bilgi Yapıcılık Bölümlere Ayırma Canlı ve Hareketli Üslup Etkili Ses Tonu Ahlaki Kurallara Dikkat Amacı Olan ve Gözleme Dayalı Üslup

İLETİŞİMDE DİNLEMENİN ÖNEMİ Anlamak ve Yardımcı Olmak İçin Dinleme Yargılama ve Tuzak Kurmak İçin Dinleme

Konuşmaya Hazırlık Dinleyiciyi tanıma Konuşma Ortamını Tanıma (Bilgi ve kültür düzeyleri, yaşları, sayısı, meslekleri, Cinsiyetleri vb.) Konuşma Ortamını Tanıma (Amaç, yer, program, süre) Kürsüde Duruş (Kendinden emin olma, herkesi görebilme, sesini ulaştırma)

Konuşma sırasında Söze Başlama Konuşma planını sunma (Hitap, Selamlama,, soru, vs.) Konuşma planını sunma (Ana noktalar, akış düzeni, sınırlılıklar vb.) Konuşmayı akıcı kılma (Canlı örnekler, Fıkra, atasözleri, deyimler, şiirler)

Akıcı Konuşmanın Yolları Kısa cümleler Kurun Bilinen kelimeleri kullanın Netleştirin Görerek öğrenmeyi sağlayın Aynı anlamı taşıyan kelimeleri tekrarlamayın Soyut kavramları açıklayın Dinleyiciyi takip edin ve dinlenildiğinizden emin olun Sesinizi Ayarlayın Okumayın

Akıcı Konuşmanın Yolları (devam) Jest ve Mimiklerden Yaralanın İlgi Dağılırsa Toplayın Saatinizi Görün Sabırlı Olun Hedef Kitlenizi Tanıyın Emir Vermeyin Karşı Tarafı Savunmaya İtmeyin Dinleyin

Konuşma bozuklukları Gevşeklik Bu tür kusur; boğumlama tembelliğinden ileri gelir. Boğumlama aygıtının (gırtlak, boğaz, dil, damak, dudak,dişler) gevşekliği, tembelliği sebebiyle hecelerin ve sözcüklerin anlaşılmamasıdır.

Atlama Umursamazlıktan ileri gelen bir kusurdur Atlama Umursamazlıktan ileri gelen bir kusurdur. Bir takım harfleri veya heceleri atlar. Mesela; bir dakika yerine bir Dakka, hanımefendi yerine hanfendi, nasılsınız yerine nassınız, Galatasaray yerine gassaray, kilitledim yerine kitledim v.b.

Pelteklik ve Değiştirme Bir harfin çıkarılmayarak bir diğeri ile değiştirilmesidir. Bu kusurda bilgisizlikten ve umursamazlıktan doğmaktadır. Mesela herkes yerine herkez, birader yerine bilader, merhem yerine melhem, terlik yerine tellik, leblebi yerine leplepi, Kıbrıs yerine Kıprıs, elektrik yerine elettirik, Azrail yerine Ezrail vb.

Tutukluk Tutukluk demek insanın konuşma esnasında bir hece üzerine takılıp o heceyi tekrarlamasıdır. Bu kusur, düşüncede kararsızlık, heyecan, sıkılganlık ya da sinir bozukluğundan ileri gelmektedir. Diğer yandan tutukluğu gidermek için herhangi bir metni önce yavaşça ve sonrada hızlanarak okunursa bu durum düzelir.

Kekeleme Konuşmacının konuşma esnasında duraklama, bazı ses veya sözcükleri sık sık yineleme yada bir heceyi uzatarak söyleme şeklinde konuşma bozukluğudur. Kekemeliği gidermek veya azaltmak için kekemelik korkusunu azaltmak ve bu korkuya bağlı engelleyici davranışları yok edip sosyal hayattaki kısıtlayıcı özelliğini ortadan kaldırmak gerekir.

Asalak sözler ve sesler Bazı sözler ve sesler bazı insanların konuşmalarına takılır konuşmayı tahammül edilmez ve zevksiz hale getirir. Bu sözler dilimizde çok olmakla beraber genellikle “ha, hı, şey, ya, eee aaa, hım, yani, işte, tamam mı, evet” gibi sesler veya kelimelerdir. Bu kelimelere ihtiyaç hasıl olduğunda bunları kullanmak yerine başlangıçta susmak daha sağlıklı bir yol olacaktır.

Argo Kelimeler Kültür düzeyi yüksek olan insanlar hem ilginç ve değerli konularda faydalı konuşmalar yaparlar hem sunuşları da zevkle dinlenir. Bu tür insanların konuşmalarında dile takılmış bayağı kelimeler ile argo kelimelerin hiç mi hiç yeri yoktur.

Mesela; Yanlış. Doğrusu. Ayıpsın. Ayıp ediyorsun. Takıl bana Mesela; Yanlış Doğrusu Ayıpsın Ayıp ediyorsun Takıl bana Benimle gel Üç gibi gelirim Saat üç civarında gelirim Kendine iyi bak Kendine Dikkat et Bay bay Hoşça kal Panik yapma Telaş etme Canısı Canım Ful yap Tamamen doldur Fifti fifti Yarı Yarıya Ay inanmıyorum Asla inanmıyorum Fri takılıyorum Serbest dolaşıyorum Arkadaşlarla takılacağız Arkadaşlarla beraber olacağız Bir dirink alayım Bir içecek alayım Çok kafa çocuk Çok akıllı çocuk Yihuuu Yaşasın vb.